Xung đột Nga – Ukraine làm tăng tầm quan trọng của liên minh năng lượng Ả Rập Xê Út – Nga, đẩy rủi ro chính trị – quân sự lên thị trường, làm giá xăng dầu tăng vọt lên mức kỷ lục.
Hiện nay, liên minh năng lượng Ả Rập Xê Út – Nga đã trở thành một nhân tố chi phối thị trường năng lượng toàn cầu ngày nay. Trong 6 năm qua, Riyadh và Moscow đã tạo ra ảnh hưởng to lớn đối với việc sản xuất và định giá dầu.
Liên minh giữa Ả Rập Xê Út và Nga là cơ sở cho một thỏa thuận được gọi là OPEC . OPEC ra đời vào tháng 11/2016, bao gồm 23 nhà sản xuất năng lượng, trong đó có 13 thành viên OPEC (Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ) và 10 nhà sản xuất dầu khác.
Hai thành viên chính của OPEC là Ả Rập Xê Út và Nga cùng sản xuất hơn 20% sản lượng dầu toàn cầu, hoặc một nửa tổng sản lượng của OPEC . Các thành viên của OPEC cùng nhau kiểm soát hơn 55% sản lượng dầu toàn cầu, cũng như một lượng đáng kể dầu xuất khẩu ra thị trường quốc tế.
Xung đột Nga – Ukraine đã làm tăng tầm quan trọng của liên minh năng lượng Ả Rập Xê Út – Nga, đẩy rủi ro chính trị – quân sự lên thị trường, làm giá xăng dầu tăng vọt lên mức kỷ lục. Các chiến lược cấm vận của Mỹ và phương Tây nhằm tước đoạt nguồn thu khổng lồ từ xuất khẩu dầu và khí đốt của Nga đã phản tác dụng.
Trên thực tế, hiện nay thu nhập từ xuất khẩu dầu của Nga đã tăng thêm hàng tỷ USD do giá cao hơn. Xuất khẩu dầu của Nga từng suy giảm khi chiến sự vừa bắt đầu, nhưng đã tăng vọt, đạt 8,1 triệu thùng/ngày vào cuối tháng 4.
Tương tự như vậy, đồng Rúp của Nga hiện cao hơn 40% so với đồng USD khi so với thời điểm chiến sự vừa nổ ra. Những người mua đồng Rúp khi giá giảm mạnh vào tháng 3 đã thu lợi gấp đôi trong vòng 3 tháng.
Kết quả của những biến động này là Nga hiện có triển vọng đạt thặng dư tài khoản vốn hơn 260 tỷ USD trong năm nay, cao hơn gấp đôi so với năm 2021.
Ngoài ra, Nga đang tích cực chuyển hướng xuất khẩu dầu từ Tây Âu sang các thị trường châu Á đang không ngừng tăng trưởng, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ.
Trong các cuộc khủng hoảng năng lượng quốc tế trước đây, phương Tây có thể dựa vào quan hệ đối tác với Ả Rập Xê Út để thúc đẩy sản xuất dầu, từ đó giảm bớt gánh nặng kinh tế cho người tiêu dùng. Trong 40 năm qua, Ả Rập Xê Út đã nhiều lần đóng vai trò ổn định thị trường khi xảy ra chiến tranh, bão lũ, bãi công hoặc các lệnh trừng phạt kinh tế của Mỹ làm gián đoạn thị trường dầu mỏ.
Nhưng những diễn biến kể từ khi bắt đầu xung đột Nga – Ukraine đã đặt ra câu hỏi về vai trò của Ả Rập Xê Út, vì Ả Rập Xê Út và các đối tác OPEC đã từ chối tăng đáng kể sản lượng.
Thỏa thuận OPEC phần lớn là sáng kiến của Thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed bin Salman và anh trai – Bộ trưởng Năng lượng Abdulaziz bin Salman. Điều này có lợi cho Ả Rập Xê Út.
Sau khi đảo ngược sự suy giảm kinh tế do dịch bệnh COVID-19 gây ra, nền kinh tế Ả Rập Xê Út dự kiến sẽ tăng trưởng 7% trong năm nay. Do doanh thu từ dầu tăng 58% trong quý I năm nay, lợi nhuận của công ty dầu mỏ và khí đốt thiên nhiên quốc gia Ả Rập Xê Út (Saudi Aramco) tăng 82%. Ngân sách của Ả Rập Xê Út thặng dư trở lại và Saudi Aramco đang đầu tư hàng tỷ USD để nâng cao năng lực sản xuất dầu.
Trước đây, trong Chiến tranh Lạnh, Ả Rập Xê Út là đồng minh đáng tin cậy nhất của Mỹ trong thế giới Ả Rập và có lợi ích chung trong việc hạn chế doanh thu từ dầu mỏ của Liên Xô.
Nhưng ngày nay, liên minh năng lượng Ả Rập Xê Út – Nga là một quan hệ đối tác thực tế, mang lại lợi ích kinh tế cho cả hai bên. Về mặt địa chính trị, sự thành công của liên minh này thể hiện sự suy giảm đáng kể khả năng dựa vào Ả Rập Xê Út và các đồng minh vùng Vịnh của các cường quốc phương Tây trong thời kỳ khủng hoảng.
Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ – Ả Rập (16/7/2022) đã không diễn ra như kỳ vọng của Mỹ. Tổng thống Joe Biden không nhận được cam kết nào đối với một trục an ninh khu vực bao gồm cả Israel hay lời hứa tăng sản lượng dầu mỏ.
The Cuong (tổng hợp)