Chim hải âu từ lâu được xem là biểu tượng của khát khao bay cao, bay xa, mang đến điềm lành và niềm hy vọng về sự thịnh vượng cho những người đi biển. Thế nhưng ít ai ngờ rằng, hình ảnh ấy cũng lại được Chủ tịch Hồ Chí Minh gán cho những cán bộ, đảng viên sa vào thoái hóa, biến chất, làm tổn hại đến sự trong sạch và sức mạnh của tổ chức Đảng.
Vì vậy, ngay từ rất sớm, trong tác phẩm “Mấy kinh nghiệm Trung Quốc mà chúng ta nên học”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tán thành và dẫn lại lời của Giáo sư số học Hoa La Canh (người được đề nghị Giải thưởng Xtalin), khi cho rằng:“kinh qua nhiều đêm không ngủ, tôi đã suy nghĩ và thấy rằng: Đi theo Đảng chưa chắc đã phải là một lòng với Đảng. Chim hải âu đi theo tàu thủy, nhưng không phải nó cùng chung một mục đích với con tàu; nó theo tàu vì nó muốn tìm món ăn… Từ nay về sau, tôi nhất định học tập kỹ và tìm hiểu thấu những phương châm và chính sách của Đảng, quyết không vì lợi riêng mà hại đến lợi chung. Mọi việc đều để lợi ích của Đảng và của Nhân dân lên trên hết. Đưa tất cả học thuật, lực lượng và tính mạng của tôi dâng cho Đảng”. Nhìn lại và soi chiếu với hiện tại, trong nội bộ ta vẫn còn không ít những “con hải âu” như thế trên con tàu cách mạng, con tàu đang kiên định vươn tới mục tiêu và lý tưởng cao cả: “Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.”
Nhận diện những con “hải âu” trong nội bộ ta
Không ai khác, đó chính là những cán bộ, đảng viên, thường là những người giữ vị trí lãnh đạo, có chức vụ cao, quyền lực lớn trong các tổ chức Đảng các cấp. Họ từng tuyên thệ dưới Đảng kỳ, Quốc kỳ, nguyện suốt đời phấn đấu vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng để được đứng trong hàng ngũ của Đảng Cộng sản Việt Nam. Thế nhưng, đáng tiếc thay, ngày nay lại có người phản bội lời thề son sắt ấy. Họ đi theo Đảng không phải để cống hiến, mà để sống “ký sinh” trên cơ thể của tổ chức Đảng nhằm mưu cầu lợi ích cá nhân, thăng quan tiến chức, vinh thân phì gia, trục lợi cho bản thân và nhóm lợi ích. Chính họ đã trượt dài trong vòng xoáy của tham nhũng, tiêu cực, lãng phí và nhiều người trong số đó đã, đang bị cấp ủy, Ủy ban Kiểm tra các cấp cùng pháp luật nghiêm khắc xử lý.
Điểm chung của những “con hải âu” ấy là luôn kiếm ăn trên mồ hôi, nước mắt, thậm chí là “xương tủy” của đồng chí, đồng nghiệp và Nhân dân. Vì lợi ích vị kỷ, họ sẵn sàng bán rẻ lương tâm, chà đạp lên lợi ích của tập thể, xã hội và quốc gia, dân tộc. Hậu quả mà họ gây ra không chỉ dừng lại ở những tổn thất vật chất: nhẹ là thất thoát tài sản, nặng là làm lũng đoạn thị trường, thậm chí đe dọa đến ổn định kinh tế xã hội ở nhiều cấp độ, phạm vi khác nhau. Nguy hại hơn cả, đó là sự phá hoại từ bên trong tổ chức Đảng, làm xói mòn niềm tin của Nhân dân đối với Đảng. Và đặc biệt nghiêm trọng, khi những phần tử thoái hóa, biến chất ấy bắt tay với nhau, thậm chí cấu kết với các thế lực phản động bên ngoài, tìm mọi cách “chui sâu, leo cao” vào những vị trí then chốt, nhằm làm chệch hướng xã hội chủ nghĩa, kéo đất nước đi theo quỹ đạo của chủ nghĩa tư bản.
Không khó để chỉ mặt, đặt tên con “hải âu” đó hiện nay. Đó là những cán bộ, đảng viên ở cơ sở “tham nhũng vặt”, vướng vào tiêu cực; nhưng điển hình nhất là những cán bộ, đảng viên bị xử lý qua đại án kinh tế, tham nhũng đã được phát hiện, đấu tranh, điều tra, truy tố và đưa ra xét xử với hàng loạt cán bộ chủ chốt, nguyên là lãnh đạo cấp cao vi phạm bị xử lý hình sự với những bản án nghiêm khắc trong nhiệm kỳ 2016-2021; những năm đầu nhiệm kỳ 2021-2025: “Tính đến cuối 11/2021 các cơ quan tiến hành tố tụng cả nước đã khởi tố, điều tra 2130/4084 bị can, truy tố 2024 vụ án/4056 bị can, xét xử sơ thẩm 1898 vụ án/3471 bị cáo về tội tham nhũng, chức vụ kinh tế; trong đó, tội phạm tham nhũng đã khởi tố điều tra 266 vụ án/646 bị can; truy tố 250/643 bị can; xét xử sơ thẩm 214 vụ án/525 bị cáo. Riêng các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo đã khởi tố mới 8 vụ án/38 bị can, khởi tới thêm 78 bị can/14 vụ án; kết thúc điều tra 13 vụ án/123 bị can, kết luận, điều tra bổ sung 4 vụ án/52 bị can, ban hành cáo trạng truy tố 15/151 bị can, xét xử sơ thẩm 15 vụ án/86 bị cáo, xét xử phúc thẩm 9 vụ án/40 bị cáo” (2); hiện nay, điển hình là đại án liên quan đến Việt Á được Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực vào diện theo dõi và được dư luận quan tâm đặc biệt…
Vì sao vẫn còn những con “hải âu” trên con thuyền cách mạng của Đảng?
Một là, nguyên nhân của mọi nguyên nhân chính là chủ nghĩa cá nhân. Bởi lẽ, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng chỉ rõ: “Chủ nghĩa cá nhân đẻ ra trăm thứ bệnh nguy hiểm: quan liêu, mệnh lệnh, bè phái, chủ quan, tham ô, lãng phí… Nó trói buộc, nó bịt mắt những nạn nhân của nó; những người này làm việc gì cũng chỉ xuất phát từ lòng tham danh lợi, địa vị cho cá nhân mình, chứ không nghĩ đến lợi ích của giai cấp, của nhân dân.”(3) Lời khẳng định sâu sắc ấy của Người đã nói lên tất cả: chủ nghĩa cá nhân chính là căn nguyên của sự tha hóa, của những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên hiện nay.
Hai là, do thành phần giai cấp trong Đảng ta không thuần nhất.Đảng ta là Đảng của giai cấp công nhân, đồng thời cũng là Đảng của dân tộc. Thành phần đảng viên đến từ nhiều giai tầng xã hội khác nhau, nên tư tưởng, lập trường giai cấp và thái độ chính trị của mỗi người cũng có sự khác biệt nhất định, đặc biệt là ở những đảng viên không xuất thân từ giai cấp công nhân. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh: “Trong xã hội còn giai cấp thì người ta ai cũng có giai cấp và giai cấp tính.”(4) Người cũng chỉ rõ: “Nhiều đảng viên và cán bộ ta rất hy sinh, tận tụy, gương mẫu trong mọi việc, được quần chúng kính phục và yêu mến. Nhưng số đông cán bộ, đảng viên ta chưa được rèn luyện trong đấu tranh, chưa được cải tạo tư tưởng; lập trường giai cấp vô sản chưa vững, nhất là những đảng viên xuất thân từ thành phần tiểu tư sản và đảng viên mới.”(5)
Thực tiễn cho thấy, phần lớn những cán bộ, đảng viên vi phạm và bị xử lý trong thời gian qua không xuất thân từ giai cấp công nhân, nên lập trường tư tưởng chưa thật vững vàng, dễ bị ảnh hưởng tiêu cực của tư tưởng tư sản, nhất là những người được đào tạo ở nước ngoài nhưng thiếu bản lĩnh chính trị, thiếu rèn luyện trong thực tiễn. Lối sống thực dụng, tư duy vụ lợi, tâm lý hưởng thụ và xa rời lý tưởng cách mạng đã khiến một bộ phận trong số họ trở thành những “con hải âu đầu đàn”, gian xảo, nguy hiểm, gây tổn hại cho Đảng và chế độ.
Ba là, do một số tổ chức đảng ở cơ sở còn yếu kém, kỷ luật lỏng lẻo, vi phạm nguyên tắc dân chủ, nội bộ mất đoàn kết và suy giảm sức chiến đấu. Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII “Về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện ‘tự diễn biến’, ‘tự chuyển hóa’ trong nội bộ” đã chỉ rõ: “Tình trạng mâu thuẫn, mất đoàn kết nội bộ không chỉ diễn ra ở cấp cơ sở mà còn xuất hiện ở một số cơ quan Trung ương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty.” Chính sự yếu kém trong năng lực lãnh đạo, quản lý và tự phê bình – phê bình của các tổ chức này đã tạo kẽ hở để những “con hải âu” cơ hội, thoái hóa có điều kiện thâu tóm quyền lực, chi phối lợi ích, vô hiệu hóa tổ chức Đảng, từ đó mặc sức “vơ vét cho đầy túi tham”, gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của Đảng và niềm tin của Nhân dân.
Bốn là, do công tác tổ chức thực hiện các Nghị quyết, Điều lệ Đảng, Chỉ thị và Quy định của Đảng về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ở nhiều tổ chức Đảng vẫn là khâu yếu. Đảng ta đã chỉ rõ trong Văn kiện Đại hội XIII: “Cơ chế kiểm soát quyền lực trong Đảng, Nhà nước chưa thật đầy đủ, đồng bộ; hiệu lực, hiệu quả chưa cao. Việc thể chế hóa, cụ thể hóa một số nghị quyết của Đảng còn chậm; tổ chức thực hiện vẫn là khâu yếu.”(6) Thực tế cho thấy, ở một số nơi, thể chế và pháp luật vẫn còn thiếu đồng bộ, chưa hoàn thiện, thậm chí bộc lộ những sơ hở nhất định. Chính những kẽ hở ấy đã vô hình trung tạo điều kiện cho những “con hải âu” cơ hội, thoái hóa lợi dụng để trục lợi, thao túng quyền lực, làm suy yếu tổ chức Đảng và ảnh hưởng đến uy tín của Nhà nước.
Thải loại những con “hải âu” như thế nào?
Vì mục tiêu xây dựng, chỉnh đốn Đảng toàn diện trên các mặt chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ, để Đảng ta thực sự trở thành “là đạo đức, là văn minh”, đưa con thuyền cách mạng Việt Nam vững vàng tiến về bến bờ vinh quang, chúng ta không thể không kiên quyết loại bỏ những “con hải âu” nói trên.
Theo đó, cần quán triệt và triển khai đồng bộ một số nội dung, giải pháp trọng tâm sau:
Một là, kiên quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân. Đây là giải pháp có ý nghĩa quyết định trong việc loại bỏ tận gốc những “con hải âu” cơ hội trong nội bộ Đảng. Bởi như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Chủ nghĩa cá nhân là một kẻ địch hung ác của chủ nghĩa xã hội. Người cách mạng phải tiêu diệt nó.”(7) Người cũng nhấn mạnh: “Cần gạt bỏ tư tưởng cá nhân chủ nghĩa, vì tư tưởng cá nhân chủ nghĩa đẻ ra nhiều cái xấu như lười biếng, tham ô, đòi hưởng thụ, kèn cựa địa vị… Muốn tiến lên chủ nghĩa xã hội thì phải có con người xã hội chủ nghĩa; muốn có con người xã hội chủ nghĩa thì phải có tư tưởng xã hội chủ nghĩa; muốn có tư tưởng xã hội chủ nghĩa thì phải gột rửa tư tưởng cá nhân chủ nghĩa.”(8) Do đó, “Muốn gột rửa sạch những vết tích xấu xa của xã hội cũ, muốn rèn luyện đạo đức cách mạng thì chúng ta phải ra sức học tập, tu dưỡng, tự cải tạo để tiến bộ mãi. Nếu không cố gắng để tiến bộ thì tức là thoái bộ, là lạc hậu. Mà thoái bộ, lạc hậu thì sẽ bị xã hội tiến bộ sa thải”,(9) như Bác từng căn dặn.
Hai là, tiếp tục làm tốt công tác thanh lọc đội ngũ đảng viên, thực hiện nghiêm phương châm “thà ít mà tốt”, gắn liền với việc tăng cường kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng theo tinh thần “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”. Đây không chỉ là yêu cầu mang tính nguyên tắc trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng mà còn là biểu hiện cụ thể của quyết tâm chính trị mà Đảng ta, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đã nhiều lần nhấn mạnh. Trong bài viết quan trọng “Chuẩn bị và tổ chức thật tốt đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng”, Tổng Bí thư yêu cầu: “Kiên quyết không để lọt vào cấp ủy khóa mới những người có tham vọng quyền lực, chạy chức, chạy quyền, chạy phiếu bầu, chạy cơ cấu; bè phái, cục bộ, lợi ích nhóm; suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; ‘tự diễn biến’, ‘tự chuyển hóa’; quan liêu, tham nhũng; bảo thủ, trì trệ, làm việc kém hiệu quả, nói không đi đôi với làm; bản thân hoặc vợ, chồng, con có lối sống thiếu gương mẫu, lợi dụng chức quyền để thu lợi bất chính.” Thực hiện tốt nội dung này chính là biện pháp hữu hiệu để làm trong sạch nội bộ, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, bảo đảm cho Đảng luôn giữ vững bản chất cách mạng, trong sạch, vững mạnh, xứng đáng với vai trò lãnh đạo, cầm quyền của mình.
Ba là, tiếp tục làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã khẳng định: “Coi trọng và làm tốt công tác bảo vệ cán bộ, bảo vệ chính trị nội bộ. Kiên quyết phòng, chống các biểu hiện bè phái, ‘lợi ích nhóm’ và lợi dụng các phương tiện thông tin đại chúng để xuyên tạc sự thật, kích động, gây rối, chia rẽ, làm mất đoàn kết nội bộ.” Trong bối cảnh hiện nay, yêu cầu đặt ra là phải tập trung triển khai thực hiện nghiêm túc Quy định số 58-QĐ/TW, ngày 8/2/2022 của Bộ Chính trị về “Một số vấn đề bảo vệ chính trị nội bộ Đảng”. Các cấp ủy, tổ chức Đảng cần xác định rõ trách nhiệm, nâng cao cảnh giác cách mạng, chủ động đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, phản động đang tìm cách chống phá từ bên trong. Tuyệt đối không để các phần tử cơ hội, thoái hóa, biến chất, những “con hải âu” nguy hiểm cài cắm, len lỏi vào hàng ngũ của Đảng, nhằm phá hoại sự trong sạch, vững mạnh và đoàn kết nội bộ của Đảng ta.
Bốn là, nâng cao năng lực tổ chức thực hiện Nghị quyết, Điều lệ Đảng, Chỉ thị và Quy định của Đảng về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Đây là yêu cầu then chốt nhằm bảo đảm cho các chủ trương, nghị quyết của Đảng thực sự đi vào cuộc sống, tránh tình trạng “nói nhiều, làm ít”, hoặc “trên nóng, dưới lạnh”. Bởi lẽ, nếu chỉ dừng lại ở khẩu hiệu hay văn kiện trên giấy tờ, các chủ trương đúng đắn của Đảng sẽ không thể phát huy hiệu quả, thậm chí làm suy giảm niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân.
Do đó, toàn Đảng và các cấp ủy cần quán triệt sâu sắc tinh thần “tiền hô hậu ủng”, “nhất hô bá ứng”, “trên dưới đồng lòng”, “dọc ngang thông suốt” trong quá trình tổ chức thực hiện. Đây cũng chính là tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, người nhiều lần nhấn mạnh rằng: chống tham nhũng, tiêu cực không chỉ là nhiệm vụ trước mắt mà là công việc phải làm thường xuyên, liên tục, kiên quyết, kiên trì, có tổ chức, có kỷ luật, từ trên xuống dưới, đồng bộ và hiệu quả.
Nhận diện và loại bỏ những “con hải âu” trên con tàu cách mạng không chỉ là yêu cầu mang tính tất yếu trong tiến trình phát triển của Đảng, mà còn là nhiệm vụ sống còn đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Bởi lẽ, một khi trong nội bộ xuất hiện những đảng viên biến chất, thoái hóa, cơ hội chính trị, chúng không chỉ làm tổn thương uy tín của Đảng, mà còn gặm nhấm từ bên trong nền tảng của chế độ, đe dọa trực tiếp đến sự tồn vong của Đảng và Nhà nước.
Lịch sử đã cho thấy, Liên Xô, cái nôi của chủ nghĩa xã hội và phong trào cộng sản quốc tế cũng đã sụp đổ không phải vì những mũi tấn công bên ngoài, mà chủ yếu do sự suy thoái, thoái hóa trong nội bộ, do những “con hải âu” cơ hội, phản bội lý tưởng, đánh mất niềm tin và lý tưởng cách mạng. Đó là bài học đắt giá, sâu sắc và vẫn còn nguyên giá trị cảnh tỉnh đối với công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng ta hôm nay.
Cuộc đấu tranh này đòi hỏi sự kiên định, tỉnh táo và bản lĩnh chính trị vững vàng của toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị. Mỗi cán bộ, đảng viên phải tự soi, tự sửa, tự rèn luyện, gột rửa chủ nghĩa cá nhân, giữ gìn phẩm chất cách mạng trong sáng, đặt lợi ích của Đảng, của Nhân dân và của Tổ quốc lên trên hết, trước hết. Chỉ khi Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh, không còn bóng dáng của những “con hải âu” cơ hội, thì Đảng mới đủ sức lãnh đạo dân tộc đi tới mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, vững vàng trên con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Bác Hồ, Đảng ta và Nhân dân ta đã lựa chọn.
Thế Nguyễn – Nguyễn Văn Hồng
Chú thích:
(1) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 1, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia – Sự Thật, Hà Nội, 2011, tr.466-467
(2) Nhìn lại những “đại án” của năm 2021, https://special.nhandan.vn/daian2021/index.html
(3) (7) (9) Sđd, Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 11, tr.611; tr.611; tr.602
(4) (5) Sđd, Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 7, tr.159; tr.395
(6) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb Chính trị quốc gia – Sự Thật, Hà Nội, 2021, tr.32
(8) Sđd, Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 12, tr.11