Tờ Der Spiegel của Đức đưa tin Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) Mỹ cách đây nhiều tuần đã cảnh báo Berlin về một cuộc tấn công có thể xảy ra nhằm vào các đường ống dẫn khí đốt Nord Stream trên Biển Baltic.
Trích dẫn một số nguồn thạo tin, tờ Der Spiegel cho biết cơ quan tình báo Mỹ đã gửi cảnh báo đến Berlin từ mùa hè. Tuy nhiên Chính phủ Đức từ chối bình luận về các vấn đề liên quan đến tình báo.
Nord Stream 1 và Nord Stream 2 đều bất ngờ giảm áp lực hôm 26/9, trước khi chính quyền một số quốc gia phương Tây phát hiện sự cố rò rỉ. Ít nhất hai lỗ rò đã được phát hiện trên đường ống Nord Stream 1, và một lỗ rò được phát hiện trên đường ống Nord Stream 2. Công ty điều hành xác nhận các đường ống đã bị thiệt hại “nặng nề chưa từng thấy”, và không thể ước tính khi nào có thể khắc phục hoàn toàn.
Các đường ống Nord Stream 1 và 2 là tâm điểm trong cuộc chiến năng lượng đang leo thang giữa châu Âu và Nga, vốn là một trong những nguyên nhân khiến giá khí đốt ở châu Âu tăng vọt, gây ảnh hưởng đến các nền kinh tế lớn của phương Tây.
Nguyên nhân vụ rò rỉ hiện chưa được xác định, nhưng Nga và một số nước châu Âu nghi ngờ đây là kết quả của hành vi phá hoại. Các chuyên gia Thụy Điển đã phát hiện rung chấn dưới đáy biển vào thời điểm trước khi đường ống rò rỉ, cho thấy đã có nhiều vụ nổ.
Cơ quan an ninh Đức hiện đang kiểm tra hình ảnh vệ tinh của khu vực xảy ra vụ nổ, nhưng không phát hiện dấu hiệu đáng ngờ. Berlin tin rằng “có thể nhóm thợ lặn, hoặc một tàu ngầm mini đã gài thuốc nổ, thủy lôi trên đường ống”.
Theo nhật báo Tagesspiegel, đến tối 26/9/2022, Chính phủ Đức tin rằng đường ống này đã bị nhắm mục tiêu trong một cuộc tấn công có chủ ý. Berlin đang xem xét khả năng Ukraine hoặc “các lực lượng liên kết với Ukraine” đứng sau vụ này, nhưng cũng có thể đó là một “vụ tấn công cờ giả” của Nga nhằm đổ lỗi cho Ukraine và đẩy giá năng lượng của Liên minh châu Âu (EU) lên cao hơn nữa.
Tờ Der Spiegel thừa nhận rằng “việc gián đoạn vĩnh viễn nguồn cung cấp khí đốt từ Nga” sẽ là điều Ukraine mong muốn, tuy nhiên một cuộc tấn công như vậy sẽ mang lại “những bất lợi chính trị to lớn” cho Kiev. Trong khi đó, động cơ duy nhất để Mátxcơva cho nổ đường ống dẫn khí – nếu đúng sự thật – là để “đổ lỗi cho các bên khác về vụ việc”.
Chủ tịch Ủy ban EU Ursula von der Leyen đã kêu gọi một cuộc điều tra để tìm hiểu tường tận những gì đã xảy ra với đường ống. “Bất kỳ sự cố ý nào làm gián đoạn cơ sở hạ tầng năng lượng đang hoạt động của châu Âu là không thể chấp nhận được và sẽ dẫn đến phản ứng mạnh mẽ nhất có thể,” bà viết trên Twitter
Phát ngôn đáng chú ý của cựu Ngoại trưởng Ba Lan
Trong khi Mỹ, Nga và hầu hết các chính phủ châu Âu đều chưa đưa ra bất cứ cái tên nào có khả năng đứng đằng sau vụ phá hoại đường ống khí đốt Nord Stream, thì cựu Bộ trưởng Ngoại giao Ba Lan Radoslaw Sikorski không hề e ngại.
“Cảm ơn Mỹ”, ông Sikorski viết trên Twitter, đính kèm bức ảnh đám bọt khí khổng lồ trên Biển Baltic. Theo ông Sikorski, việc Nord Stream bị ảnh hưởng có nghĩa là Nga sẽ phải “nói chuyện với các quốc gia kiểm soát đường ống dẫn khí Brotherhood và Yamal (đường ống thay thế – PV) là Ukraine và Ba Lan” nếu họ muốn tiếp tục cung cấp khí đốt cho châu Âu. “Làm tốt lắm,” ông kết luận.
Trước đó vào thứ Ba, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết một cuộc tấn công nhằm vào Nord Stream sẽ “không mang lại lợi ích cho ai”, nhưng đó cũng là cơ hội để châu Âu từ bỏ khí đốt tự nhiên của Nga và chuyển sang nguồn năng lượng thay thế, “đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo” nhằm chống lại biến đổi khí hậu.
Bình luận về tuyên bố của cựu quan chức Ba Lan, Ngoại trưởng Nga Maria Zakharova đặt câu hỏi liệu bài đăng có giống như một “tuyên bố chính thức rằng đây là một vụ tấn công khủng bố”. Trong khi đó, Phó đại sứ Nga tại Liên Hợp Quốc Dmitry Polyansky cảm ơn ông Sikorski vì đã “làm rõ ai đứng đằng sau việc nhắm mục tiêu theo kiểu khủng bố vào cơ sở hạ tầng dân sự!”.
Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki tuy không thẳng thắn như ông Sikorski, nhưng vẫn mô tả sự cố Nord Stream là “một hành động phá hoại, liên quan đến bước leo thang tiếp theo của tình hình ở Ukraine”.
Ông Sikorski là cựu Bộ trưởng Quốc phòng (2005 – 2007) và cựu Ngoại trưởng Ba Lan (2007 – 2014). Ông đồng thời là thành viên nhiều tổ chức tư vấn của Mỹ và NATO.
Nga yêu cầu Mỹ giải thích vụ rò rỉ đường ống Nord Stream
Phát biểu ngày 28/9/2022, đại diện Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố Tổng thống Mỹ Joe Biden “có nghĩa vụ” trả lời liệu Washington có đứng sau vụ rò rỉ hai đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 1 và Nord Stream 2 hay không, AFP đưa tin.
“Hôm 7/2, ông Biden nói Nord Stream sẽ chấm dứt nếu Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine. Ông Biden có nghĩa vụ trả lời câu hỏi liệu Mỹ có làm theo những gì họ đe dọa hay không”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết.
Trước đó, cựu Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski viết trên Twitter lời cảm ơn Mỹ vì vụ rò rỉ hai đường ống Nord Stream, TASS đưa tin.
Ông Sikorski cho rằng việc đường ống Nord Stream bị gián đoạn sẽ buộc Nga phải thảo luận với các quốc gia đang kiểm soát hai đường ống dẫn khí đốt Druzhba và Yamal trong trường hợp Moscow muốn tăng lượng khí đốt bán sang châu Âu.
“Cựu Ngoại trưởng Ba Lan Sikorski đã cảm ơn Mỹ vì sự cố với đường ống dẫn khí đốt của Nga. Đó có phải là tuyên bố chính thức xác nhận đây là một vụ tấn công từ Mỹ?”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Zakharova chỉ trích.
Bà Zakharova không đưa ra bằng chứng cụ thể về sự liên đới của bất cứ bên nào trong vụ rò rỉ.
Hai đường ống Nord Stream 1 và Nord Stream 2 được phát hiện rò rỉ hồi đầu tuần.
Trong thông báo vào hôm 27/9, công ty vận hành đường ống Nord Stream cho biết việc cả 2 đường ống dẫn khí đốt chạy qua biển Baltic đều bị hư hỏng là chưa từng có tiền lệ. Công ty này không cho biết thời điểm các đường ống sẽ hoạt động trở lại.
Tại thời điểm phát hiện rò rỉ, cả hai đường ống đều trong trạng thái không hoạt động.
Chy Le/tổng hợp