Ngày 16/7/2025, Mỹ và Indonesia chính thức ký kết thỏa thuận song phương nhằm tránh đánh thuế hai lần và ngăn chặn hành vi trốn thuế xuyên biên giới, đánh dấu bước tiến quan trọng trong quan hệ kinh tế giữa hai nước. Động thái này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy đầu tư, thương mại và tăng cường trao đổi kinh tế song phương, mở ra tín hiệu về một chiến lược hợp tác sâu rộng hơn của Mỹ với khu vực Đông Nam Á.
Thỏa thuận DTA cho phép công dân và doanh nghiệp hai nước tránh bị đánh thuế hai lần đối với cùng một khoản thu nhập, đồng thời đặt nền tảng pháp lý để xử lý các tranh chấp về thuế, nâng cao minh bạch trong hợp tác tài chính. Về phía doanh nghiệp, điều này giúp giảm chi phí vận hành, gia tăng tính chắc chắn trong kế hoạch đầu tư xuyên biên giới.
Theo Bộ Tài chính Indonesia, DTA sẽ đặc biệt có lợi cho các lĩnh vực như công nghệ, sản xuất và dịch vụ tài chính – những ngành đang chứng kiến dòng vốn Mỹ đổ vào mạnh mẽ trong vài năm gần đây. Trong khi đó, phía Mỹ xem Indonesia – nền kinh tế lớn nhất ASEAN – là đối tác then chốt trong chiến lược “friend-shoring”, nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc.
Mỹ chuyển từ “chính trị an ninh” sang “kinh tế thực chất” tại ASEAN
Việc ký kết DTA với Indonesia là một phần trong xu hướng rộng hơn của Mỹ: từ các cam kết mang tính chiến lược an ninh, Washington đang dịch chuyển dần sang cam kết kinh tế thực chất tại khu vực ASEAN, vốn đang là động lực tăng trưởng toàn cầu.
Các cuộc đàm phán trong khuôn khổ Quan hệ Kinh tế ASEAN–Mỹ gần đây đã chuyển hướng rõ nét sang các vấn đề cụ thể: thương mại hàng hóa, logistics, chuẩn hóa kỹ thuật số, và đặc biệt là thuế và hải quan, những yếu tố cốt lõi cho hội nhập kinh tế sâu rộng.
Một quan chức cao cấp từ Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) cho biết, Mỹ đang kỳ vọng xây dựng một “bộ nguyên tắc thương mại kỹ thuật số” thống nhất với ASEAN, bước đi được kỳ vọng giúp doanh nghiệp Mỹ dễ dàng hơn trong việc đầu tư, vận hành và mở rộng tại khu vực có gần 700 triệu dân này.
Ý nghĩa chiến lược và tác động dài hạn
Theo giới phân tích, DTA giữa Mỹ và Indonesia là bước đệm cho các thỏa thuận tương tự với những nước ASEAN khác. Trong bối cảnh Indonesia đang nắm giữ vai trò quan trọng trong các sáng kiến khu vực như Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC), thỏa thuận với Mỹ được kỳ vọng sẽ gia tăng tính kết nối giữa hệ thống tài chính ASEAN và các trung tâm vốn toàn cầu.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đối mặt nhiều bất ổn, từ chính sách tiền tệ đến địa chính trị, các thỏa thuận như DTA giữa Mỹ và Indonesia có thể trở thành mô hình mẫu cho một thế hệ quan hệ kinh tế “hậu toàn cầu hóa”: vừa mang tính song phương hiệu quả, vừa đóng góp vào kiến trúc kinh tế khu vực linh hoạt và bền vững hơn.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, từ bất ổn chính sách tiền tệ cho đến căng thẳng địa chính trị leo thang, các thỏa thuận song phương như hiệp định tránh đánh thuế hai lần (DTA) giữa Mỹ và Indonesia nổi lên như một mô hình hợp tác kinh tế thế hệ mới. Đây không chỉ là công cụ thúc đẩy dòng vốn và thương mại giữa hai quốc gia, mà còn là nền tảng định hình một cấu trúc kinh tế khu vực linh hoạt, có khả năng thích ứng tốt hơn với các cú sốc toàn cầu.
Trong “kỷ nguyên hậu toàn cầu hóa”, nơi các chuỗi cung ứng phân mảnh và chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, các mô hình hợp tác mang tính thực chất, dựa trên lợi ích kinh tế cụ thể như DTA, sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng. Chúng vừa tạo niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp, vừa mở ra không gian mới cho hội nhập sâu rộng, bao trùm và bền vững hơn trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Thành công của thỏa thuận Mỹ–Indonesia có thể trở thành tiền đề để Mỹ mở rộng các khuôn khổ hợp tác thuế và đầu tư với các nước ASEAN khác, trong đó có Việt Nam góp phần thiết lập một mạng lưới liên kết kinh tế hiệu quả hơn giữa Đông Nam Á và nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Minh Anh