Ngày 15/12/2025, kênh truyền hình NTV (Đức) đăng tải bài viết mang tựa đề “Bất chấp cảnh báo từ EU, Mỹ dường như đang gây sức ép buộc Kyiv từ bỏ toàn bộ khu vực Donbas”. Donbas, vùng có vị trí chiến lược then chốt đối với Ukraine và là tâm điểm tranh chấp với Nga trong nhiều năm được xem là “chìa khóa” kiểm soát miền Đông nước này. Theo NTV, nếu khu vực này rơi vào tay Moskva, Nga có thể mở rộng tấn công sang phần còn lại của Ukraine, trong khi phái đoàn Mỹ vẫn được cho là đang gia tăng áp lực lên Kyiv.
Vùng Donbas có diện tích nhỉnh hơn một chút so với Thụy Sĩ, chiếm chưa đến 10% lãnh thổ Ukraine và bao gồm hai khu vực Donetsk và Luhansk. Đây là trung tâm khai thác mỏ và công nghiệp quan trọng, đồng thời là nơi vừa phát hiện trữ lượng đáng kể các nguyên tố đất hiếm, đặc biệt là lithium và titan. Hiện tại, Nga mới chỉ kiểm soát một phần Donbas, song Tổng thống Nga Vladimir Putin được cho là đang hướng tới mục tiêu kiểm soát toàn bộ khu vực.
Theo các nguồn tin tại Kyiv, phái đoàn đàm phán của Mỹ vẫn đang thúc giục Ukraine xem xét khả năng từ bỏ khu vực Donbas. Thông tin này được tiết lộ bởi một quan chức cấp cao của Kyiv, người nắm rõ diễn biến các cuộc thảo luận đang diễn ra ở Berlin nhằm tìm giải pháp chấm dứt xung đột Nga – Ukraine. Tuy nhiên, chính quyền Kyiv khẳng định sẽ không chấp nhận yêu cầu này.
Trước đó, Cao ủy phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU), bà Kaja Kallas, đã cảnh báo rằng việc chiếm toàn bộ Donbas sẽ không phải là mục tiêu cuối cùng của Nga. Bà nhấn mạnh: “Chúng ta phải hiểu rằng nếu ông ta chiếm được Donbas, pháo đài sẽ sụp đổ, và sau đó họ chắc chắn sẽ tiếp tục tiến chiếm phần còn lại của Ukraine. Nếu Ukraine thất thủ, các khu vực khác cũng sẽ đối mặt với nguy hiểm.”
Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Đức, ông Armin Laschet, cũng bày tỏ quan điểm tương tự trong cuộc phỏng vấn với đài ARD. Ông nhấn mạnh, khu vực Donbas có ý nghĩa chiến lược đối với Ukraine trong việc ngăn chặn nguy cơ xảy ra một cuộc xâm lược mới.
Chính trị gia thuộc đảng CDU kêu gọi các nước châu Âu lưu ý và làm rõ với phía Mỹ về những rủi ro tiềm ẩn trong các cuộc đàm phán liên quan đến Ukraine. Ông khẳng định: “Việc đơn thuần trao đổi lãnh thổ không thể mang lại hòa bình. Tuần này chắc chắn sẽ là thời điểm then chốt.”
Các cuộc đàm phán vẫn tiếp diễn
Tại Berlin, các cuộc thảo luận giữa Mỹ và Ukraine về khả năng đạt được thỏa thuận ngừng bắn trong cuộc chiến với Nga, khởi động từ Chủ nhật vẫn đang được tiếp tục. Chiều nay, Thủ tướng Đức Friedrich Merz và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy sẽ cùng phát biểu tại Diễn đàn Doanh nghiệp Đức – Ukraine, trước khi tiến hành cuộc gặp song phương tại Phủ Thủ tướng. Buổi tối, dự kiến sẽ diễn ra thêm các cuộc trao đổi với một số nguyên thủ quốc gia và chính phủ châu Âu, cùng các lãnh đạo EU và NATO. Ngoại trưởng Johann Wadephul nhấn mạnh, đây là “một thông điệp thể hiện sự đoàn kết và ủng hộ dành cho Ukraine”.
Trước đó, vào Chủ nhật, các nhà đàm phán Mỹ Steve Witkoff và Jared Kushner, con rể của Tổng thống Donald Trump đã có cuộc gặp kéo dài nhiều giờ với ông Zelenskyy. Ông Witkoff cho biết các cuộc thảo luận đã “đạt được tiến triển đáng kể”, song những người am hiểu quá trình đàm phán vẫn tỏ ra thận trọng. Vấn đề cốt lõi hiện nay là việc Ukraine yêu cầu các đảm bảo an ninh đáng tin cậy.
Trước khi tới Berlin, ông Zelenskyy từng tuyên bố rằng Ukraine có thể từ bỏ nguyện vọng gia nhập NATO, nếu nhận được cam kết bảo đảm an ninh toàn diện trước nguy cơ bị Nga tấn công. Ông cũng để ngỏ khả năng bắt đầu đàm phán với Nga dựa trên các đường chiến tuyến hiện tại.
Ngoại trưởng Wadephul nhận định: “Nếu đó là những đề xuất của Ukraine, thì đó có thể là lập trường mà Nga sẵn sàng xem xét.” Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng Đức và châu Âu vẫn kiên định đứng về phía Ukraine, đồng thời gọi tuần này là giai đoạn then chốt đối với tiến trình đàm phán.
Moscow liên tục nhấn mạnh việc Ukraine rời bỏ mong muốn trở thành thành viên NATO
Nga coi việc Ukraine từ bỏ ý định gia nhập NATO là điều kiện cơ bản trong bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng nào. Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định đây là “một trong những nền tảng” của các cuộc thảo luận và là chủ đề đặc biệt quan trọng trong tiến trình này. Theo ông, Moscow đang chờ nhận được thông tin từ chính phủ Mỹ sau vòng đàm phán giữa Mỹ, các nước châu Âu và Ukraine tại Berlin.
Trong khi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc đẩy việc kết thúc sớm xung đột, các quốc gia châu Âu lại kêu gọi Washington tiếp tục hỗ trợ Ukraine trong nỗ lực phòng thủ, đồng thời không gây sức ép buộc Kyiv phải chấp nhận một thỏa thuận hòa bình áp đặt với Nga.
Theo kế hoạch, Hội nghị thượng đỉnh EU vào thứ Năm sẽ xem xét đề xuất sử dụng hơn 200 tỷ euro tài sản nhà nước Nga bị đóng băng để tài trợ cho quốc phòng Ukraine. Số tiền này dự kiến sẽ giúp duy trì ngân sách quân sự của Kyiv trong hai đến ba năm tới, đồng thời được coi là tín hiệu mạnh mẽ gửi tới Tổng thống Vladimir Putin rằng ông “không thể trông đợi Ukraine sụp đổ”.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh vị thế chính trị trong nước của Tổng thống Volodymyr Zelenskyy đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi một vụ bê bối tham nhũng liên quan đến các cộng sự thân cận của ông.
Tuy nhiên, cả Nga và Mỹ đều phản đối việc sử dụng các tài sản bị đóng băng. Hôm thứ Hai, Ngân hàng Trung ương Nga đã đệ đơn kiện lên tòa án Moscow liên quan đến kế hoạch sử dụng khoảng 195 tỷ euro trong số tài sản bị đóng băng này.
Các cuộc đàm phán tại Berlin cho thấy nỗ lực tìm kiếm một lối thoát ngoại giao cho cuộc chiến Nga – Ukraine vẫn đang diễn ra trong thế cân bằng mong manh giữa sức ép chính trị và lợi ích chiến lược. Trong khi Moscow khẳng định lập trường cứng rắn về việc Ukraine không gia nhập NATO, Kyiv và các đồng minh phương Tây vẫn tìm cách duy trì hòa bình mà không đánh mất chủ quyền. Kết quả của những cuộc thảo luận trong tuần này sẽ không chỉ định hình tương lai an ninh của Ukraine, mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến trật tự địa chính trị châu Âu trong nhiều năm tới.
Người Nga từ lâu đã cố gắng sáp nhập toàn bộ vùng Donbas: Khu vực này giàu tài nguyên khoáng sản, và các nguyên tố đất hiếm mới được phát hiện gần đây. Ảnh:picture alliance / Hans Lucas
Hồ Ngọc Thắng/Nguồn: https://www.n-tv.de/politik/USA-draengen-Kiew-wohl-zur-Aufgabe-des-ganzen-Donbass-id30144265.html