Theo Le Figaro (Pháp), quân đội Nga đã chiếm được làng Shevchenko thuộc vùng Donetsk, nơi gần một trong những mỏ lithium có trữ lượng lớn nhất Đông Âu. Đây là mỏ lithium thứ hai mà Nga kiểm soát trong số bốn mỏ được biết đến tại Ukraine.
“Bằng việc kiểm soát ngôi làng tưởng chừng không đáng chú ý này, nằm cách thị trấn Velyka Novoselka hơn 10 km, quân đội Nga đã tiến gần đến một trong những mỏ lithium triển vọng nhất ở Ukraine,” Le Figaro nhận định.
Bản đồ cập nhật từ nhóm phân tích DeepState cho thấy Nga hiện kiểm soát phần lớn khu vực Shevchenko. Trên thực tế, mỏ lithium tại đây đã nằm dưới sự kiểm soát của Nga trong vài ngày gần đây, do vị trí nằm ở vùng ngoại ô phía đông khu dân cư.
Mỏ lithium ở Shevchenko được phát hiện từ thời Liên Xô vào năm 1982, có diện tích khoảng 40 ha. Theo Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Ukraine, tổng trữ lượng lithium tại Ukraine ước tính vào khoảng 500.000 tấn – nhiều hơn cả Bồ Đào Nha, quốc gia hiện sở hữu các mỏ lithium lớn nhất châu Âu.
Hiện cả bốn mỏ lithium được biết đến tại Ukraine vẫn chưa đi vào khai thác. Trong số này, hai mỏ (Polokhovske và Dobra) nằm ở tỉnh Kirovohrad, trong khi hai mỏ còn lại, Shevchenko và Kruta Balka (tỉnh Zaporizhzhia) đã rơi vào tay Nga.
Đáng chú ý, mỏ Shevchenko được giới chuyên gia đánh giá là có tiềm năng lớn nhất, nhờ chứa loại khoáng spodumene giàu khoáng chất, cho phép khai thác lithium hiệu quả hơn so với các dạng khoáng khác như petalite.
Trước đó, Ukraine từng lên kế hoạch tổ chức đấu thầu quyền khai thác mỏ Dobra được xem là mỏ lithium lớn nhất nước này tại tỉnh Kirovohrad.
Lithium là kim loại có giá trị tăng mạnh trong những năm gần đây do đóng vai trò chủ chốt trong sản xuất pin cho xe điện. Ngoài ra, lithium còn được sử dụng rộng rãi trong ngành điện tử, gốm thủy tinh, hợp kim hàng không và lưu trữ năng lượng.
Năm 2022, giá lithium từng đạt mức kỷ lục hơn 80.000 USD mỗi tấn. Tuy nhiên, đến ngày 27/6/2025, giá một tấn lithium tại Trung Quốc đã giảm xuống còn khoảng 8.500 USD.
Việc Nga chiếm quyền kiểm soát các mỏ lithium tại Ukraine, đặc biệt là mỏ Shevchenko giàu tiềm năng, không chỉ làm gia tăng lợi thế chiến lược của Moscow trong cuộc xung đột, mà còn đặt ra những thách thức lớn đối với an ninh năng lượng và tham vọng phát triển công nghiệp pin của châu Âu. Trong bối cảnh lithium ngày càng trở thành nguồn tài nguyên chiến lược toàn cầu, cuộc chiến giành quyền kiểm soát các mỏ khoáng sản quan trọng như vậy có thể sẽ định hình lại cán cân địa chính trị và chuỗi cung ứng năng lượng trong nhiều năm tới.
Minh Anh