Một bước ngoặt lớn trong y học Nga: Bà Veronika Skvortsova, Giám đốc Cơ quan Y sinh Liên bang Nga (FMBA), vừa công bố, vắc xin ung thư mới đã hoàn tất giai đoạn tiền lâm sàng, cho thấy khả năng giảm tới 80% kích thước khối u và tuyệt đối an toàn. Hiện tại chỉ còn chờ sự phê duyệt lâm sàng để đưa vào thử nghiệm trên người.
Trước đó, vào tháng 2/2024, Tổng thống Nga Vladimir Putin từng tiết lộ rằng các nhà khoa học trong nước đã tiến rất gần đến việc tạo ra vắc xin chống ung thư và có thể sớm đưa vào phục vụ bệnh nhân.
Theo hãng tin TASS, Hiện hồ sơ xin cấp phép đã được FMBA nộp lên Bộ Y tế Nga vào cuối mùa hè 2025. Nếu được phê duyệt, trong thời gian ngắn tới, vắc xin sẽ bắt đầu thử nghiệm lâm sàng tại các bệnh viện và trung tâm ung bướu trên khắp nước Nga.
Theo bà Veronika Skvortsova, Giám đốc FMBA, cựu Bộ trưởng Y tế Nga, trong suốt 3 năm nghiên cứu tiền lâm sàng theo chuẩn quốc tế, loại vắc xin này chứng minh khả năng làm giảm đến 80% kích thước khối u, ngay cả khi tiêm lặp lại nhiều lần. Theo tiêu chuẩn quốc tế đã chứng minh:
Vắc xin có tính an toàn tuyệt đối, ngay cả khi tiêm nhiều liều lặp lại.
Hiệu quả trong việc ức chế sự phát triển và giảm đến 80% kích thước khối u.
Điều này tạo nên sự khác biệt lớn so với các phương pháp truyền thống như hóa trị, xạ trị, vốn tiêu diệt cả tế bào ung thư lẫn tế bào khỏe mạnh, gây nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng.
Chờ đợi cấp phép để thử nghiệm trên người
Vào cuối mùa hè 2025, FMBA đã nộp toàn bộ hồ sơ khoa học lên Bộ Y tế Nga để xin cấp phép thử nghiệm lâm sàng. Nếu được phê duyệt, vắc xin sẽ nhanh chóng được triển khai tại các bệnh viện và trung tâm ung bướu hàng đầu.
“Vắc xin đã sẵn sàng, chúng tôi chỉ còn chờ giấy phép” – bà Skvortsova khẳng định. Đây được xem là một trong những bước đột phá quan trọng nhất của y học Nga trong điều trị ung thư.
Mục tiêu đầu tiên: Ung thư đại trực tràng
Trong giai đoạn đầu, vắc xin sẽ được áp dụng cho ung thư đại trực tràng – căn bệnh nằm trong nhóm 3 loại ung thư phổ biến nhất thế giới. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu cũng đang mở rộng hướng tới:
U nguyên bào thần kinh đệm: khối u não ác tính có tỷ lệ tử vong rất cao.
U hắc tố đặc biệt: dạng ung thư da hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm.
Hai hướng tiếp cận mới của khoa học Nga
Theo thông tin từ Trung tâm Nghiên cứu Y học quốc gia về X-quang (NMRRC), các nhà khoa học Nga đang phát triển đồng thời hai loại vắc xin ung thư:
EnteroMix: dựa trên sự kết hợp của 4 loại vi rút không gây bệnh, vừa tiêu diệt tế bào ung thư vừa kích hoạt hệ miễn dịch chống khối u.
Vắc xin mRNA cá nhân hóa: được “thiết kế riêng” cho từng bệnh nhân. Sau khi phân tích mẫu khối u, vắc xin này sẽ “huấn luyện” hệ miễn dịch nhận diện chính xác tế bào ung thư để tấn công.
NMRRC nhấn mạnh: “Chúng tôi tin rằng các vắc xin này sẽ mở ra chân trời mới trong cuộc chiến chống ung thư và cứu sống hàng ngàn người. Đây là thành quả nghiên cứu của những nhà khoa học Nga tài năng”.
Bối cảnh quốc tế: Nga đi trước một bước?
Ý tưởng về vắc xin ung thư không phải mới, nhiều nước, đặc biệt là Mỹ và châu Âu, cũng đang nghiên cứu mạnh mẽ các liệu pháp miễn dịch ung thư cá nhân hóa. Tuy nhiên, công bố của Nga cho thấy họ có thể đang ở giai đoạn triển khai thực tế sớm hơn, nhất là với mục tiêu đưa vào thử nghiệm lâm sàng ngay trong năm 2025.
Điều này phù hợp với tuyên bố của Tổng thống Vladimir Putin vào tháng 2-2024, rằng các nhà khoa học Nga đã tiến gần đến việc chế tạo vắc xin chống ung thư và “có thể sớm cung cấp cho bệnh nhân”.
Ý nghĩa y học toàn cầu
Nếu được triển khai thành công, vắc xin ung thư của Nga sẽ mang lại 3 giá trị quan trọng:
Giảm gánh nặng điều trị: Thay thế hoặc kết hợp với hóa trị, xạ trị để giảm tác dụng phụ.
Tăng cơ hội sống: Giúp bệnh nhân có thêm thời gian và chất lượng cuộc sống tốt hơn.
Mở hướng điều trị cá nhân hóa: Mỗi bệnh nhân có thể có một phác đồ vắc xin riêng, tối ưu hóa hiệu quả.
Như vậy, sự kiện này không chỉ là bước ngoặt y học của Nga, mà còn có thể định hình lại cục diện toàn cầu trong điều trị ung thư, căn bệnh được mệnh danh là “án tử thế kỷ”.
Sự xuất hiện của vắc xin ung thư do Nga phát triển không chỉ mở ra một bước ngoặt trong nghiên cứu y học, mà còn cho thấy xu thế dịch chuyển từ điều trị sang phòng ngừa và kiểm soát ung thư bằng công nghệ miễn dịch hiện đại. Với kết quả tiền lâm sàng khả quan, giảm đến 80% kích thước khối u và đảm bảo an toàn kỳ vọng đặt vào vắc xin này là vô cùng lớn.
Tuy nhiên, cộng đồng khoa học quốc tế vẫn cần chờ đợi dữ liệu lâm sàng thực tế trên người để đánh giá toàn diện về hiệu quả và tính ứng dụng. Nếu những thử nghiệm sắp tới tại Nga thành công, đây có thể trở thành một trong những bước tiến đột phá nhất trong lịch sử y học thế kỷ 21, đem lại hy vọng mới cho hàng triệu bệnh nhân ung thư trên toàn cầu.
Đinh Hoàng Anh