Trong khi cộng đồng quốc tế lo ngại nguy cơ chiến tranh hạt nhân hủy diệt thế giới nhưng một số giới chức phương Tây gần đây lại tỏ ra coi nhẹ lời cảnh báo đó. Một số quan chức phương Tây cho rằng, Nga chỉ đang phô trương sức mạnh vũ khí hạt nhân của mình. Còn Mỹ thì tỏ ra khá hờ hững trước các tuyên bố cứng rắn mới nhất của Nga về khả năng nổ ra chiến tranh hạt nhân. Giới chức Mỹ dường như cho rằng Nga chỉ đang “hù dọa” chứ chưa sẵn sàng “làm thật”. Nhưng có những dấu hiệu cho thấy, Nga không chỉ nói hù dọa vào lúc này.
Chuẩn bị kỹ càng về đường lối cho đòn tấn công hạt nhân đáp trả
Vào ngày 17/11/2024, Nga đã bắn tín hiệu rằng họ sẵn sàng cho một cuộc đối đầu bằng vũ khí hạt nhân sau khi Mỹ phá rào tên lửa tầm xa cho Ukraine và Ukraine tận dụng ngay sự cho phép này của Mỹ để tập kích vào lãnh thổ Nga bằng tên lửa tầm xa ATACMS. Nga xác nhận rằng Ukraine vào hôm 19/11 đã tập kích một nhà máy quân sự Nga tại tỉnh vùng biên Bryansk bằng 6 quả tên lửa đạn đạo ATACMS có độ chính xác cao do Mỹ sản xuất.
Phản ứng lại cuộc tập kích này, Ngoại trưởng Nga Lavrov tố cáo phương Tây đang muốn leo thang xung đột giữa Nga và Ukraine. Ông Lavrov tuyên bố tại hội nghị thượng đỉnh G20 năm nay: “Việc ATACMS được sử dụng liên tục tại tỉnh Bryansk vào hôm nay dĩ nhiên là tín hiệu cho thấy phương Tây muốn leo thang. Nếu thiếu Mỹ, Ukraine không thể sử dụng những quả tên lửa công nghệ cao này”. Mức độ nghiêm túc của Nga mà phương Tây không nên xem thường.
Ngày 19/11/2024, Tổng thống Nga Putin đã ký sắc lệnh phê chuẩn học thuyết an ninh đã được sửa đổi của nước này, hạ thấp ngưỡng mà tại đó Nga có thể triển khai vũ khí hạt nhân.
Theo học thuyết an ninh mới cập nhật của Nga, nước này có thể sử dụng vũ khí hạt nhân trong tình huống có mối đe dọa đặc biệt nghiêm trọng đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Nga cũng như đồng minh Belarus. Lần đầu tiên Nga cũng tuyên bố họ có quyền được sử dụng vũ khí hạt nhân để chống lại một quốc gia chỉ sở hữu vũ khí thông thường nhưng lại được một quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân hậu thuẫn. Được 3 nước có vũ khí hạt nhân là Mỹ, Anh và Pháp hết lòng giúp đỡ trong xung đột quân sự, Ukraine chính là mục tiêu mà Nga ám chỉ.
Matthew Bunn – giáo sư Đại học Havard, người chuyên theo dõi rủi ro hạt nhân trong hàng thập kỷ, đánh giá rằng “xác suất dài hạn về chiến tranh hạt nhân có thể đã tăng lên một chút” do Mỹ sẵn lòng để cho Ukraine tập kích sâu vào lãnh thổ Nga bằng vũ khí Mỹ.
Ngoài việc gỡ rào về tên lửa tầm xa, Tổng thống Mỹ Biden mới đây còn lần đầu tiên phê chuẩn cung cấp cho Ukraine mìn chống bộ binh, đảo ngược chính sách của chính Biden trước đây. Động thái này cũng góp phần làm tăng nguy cơ leo thang xung đột Nga – Ukraine vượt ra khuôn khổ giữa hai nước này. Được biết, tính đến năm 2022, Mỹ sở hữu một kho mìn đồ sộ, gồm khoảng 3 triệu quả mìn sát thương.
Mặc dù một bộ phận phương Tây cho rằng điện Kremlin chỉ đang khoa trương về sức mạnh vũ khí của mình, trên thực tế có những dấu hiệu cho thấy ban lãnh đạo Nga rất nghiêm túc trong cách nhìn nhận của họ về kịch bản chiến tranh hạt nhân. Tối thiểu, họ cũng muốn chỉ cho công chúng Nga thấy rằng nước này sẵn sàng cho tình huống xấu nhất.
Ngày 18/11, Viện Nghiên cứu phòng thủ dân sự và tình trạng khẩn cấp (cơ quan thuộc Bộ Tình trạng khẩn cấp của Nga) tuyên bố các hầm trú bom cơ động do họ phát triển đã được sản xuất hàng loạt lần đầu tiên trong lịch sử.
Các hầm này, có tên gọi là “KUB-M”, trông giống các container hàng hải và giúp bảo vệ con người trong vòng 48 tiếng đồng hồ trước các mối đe dọa khác nhau, bao gồm “thiên tai và các tai nạn do con người gây ra”, kể cả “sóng xung kích không khí và phóng xạ nhẹ từ một vụ nổ hạt nhân”. Mỗi container như vậy chứa được 54 người và có thể chứa nhiều hơn nữa nếu gắn thêm module.
Theo viện nghiên cứu trên, các hầm KUB-M có thể bảo vệ con người khỏi chất hóa học độc hại, lửa cháy và các loại vũ khí thông thường. Họ cho biết, lợi thế chính của KUB-M là tính cơ động.
Giới quan sát cho rằng việc công bố KUB-M không phải là sự tình cờ ngẫu nhiên mà chính là thông điệp răn đe nhằm vào phương Tây: Nga rất nghiêm túc khi cảnh báo về khả năng đối đầu hạt nhân và hiện đang tích cực chuẩn bị cho kịch bản đó dù rằng họ liên lục tuyên bố không muốn lâm vào chiến tranh hạt nhân.
Chy Lê