Tại báo cáo gửi Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội cuối tháng 4, Ngân hàng Nhà nước cho biết, cơ quan này đã trình và được cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương chuyển giao bắt buộc với 4 ngân hàng được kiểm soát đặc biệt, trong đó có 3 ngân hàng mua bắt buộc (CBBank, OceanBank, GPBank) và Ngân hàng Đông Á.
Các nội dung tiếp theo đang được các bên liên quan thực hiện để trình Chính phủ phê duyệt phương án cơ cấu lại các ngân hàng này theo trình tự, thủ tục quy định, theo Ngân hàng Nhà nước.
Với Ngân hàng Sài Gòn (SCB) – nhà băng được đặt vào diện kiểm soát đặc biệt từ tháng 10/2022, Ngân hàng Nhà nước cho biết đang thực hiện các thủ tục đánh giá tổng thể thực trạng để có cơ sở xây dựng phương án cơ cấu lại ngân hàng này, báo cáo cấp có thẩm quyền phê duyệt. Nửa năm sau khi bị đưa vào diện kiểm soát đặc biệt, theo cơ quan quản lý, hoạt động của SCB “trong tầm kiểm soát, dần ổn định”.
Trong quá trình cơ cấu hệ thống ngân hàng, 3 nhà băng bị mua lại với giá 0 đồng vào năm 2015, gồm Ngân hàng Xây dựng (CBBank), Ngân hàng Đại Dương (OceanBank) và Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu (GP Bank). Cùng năm này, Ngân hàng Đông Á bị kiểm soát đặc biệt.
Năm ngoái, Ngân hàng Nhà nước từng cho biết, biện pháp xử lý với các ngân hàng kiểm soát đặc biệt gồm tìm kiếm đối tác, đàm phán với các nhà đầu tư có nguyện vọng tham gia cơ cấu lại ngân hàng, đồng thời sắp xếp lại mạng lưới hoạt động, tiết giảm chi phí, triển khai các hoạt động kinh doanh an toàn.
Khó khăn lớn nhất khi xử lý các ngân hàng bị mua lại 0 đồng lâu nay là các khoản nợ và lỗ luỹ kế. Chẳng hạn, đến cuối 2019, OceanBank lỗ luỹ kế hơn 17.900 tỷ đồng. Tuy nhiên trong 4 năm gần đây, họ đã liên tục giảm lỗ luỹ kế, năm 2021 cũng là năm lỗ thấp nhất từ 2016 đến nay. Còn CBBank có lỗ luỹ kế hơn 31.000 tỷ đồng đến cuối 2019. Các nhà băng này đều nhận được sự hỗ trợ quản trị, chiến lược từ Vietcombank và VietinBank… sau khi bị mua lại 0 đồng. Phương án cơ cấu lại các ngân hàng yếu kém và SCB, Thủ tướng Phạm Minh Chính lưu ý phải bảo đảm minh bạch, không thất thoát tài sản.
Liên quan tới xử lý nợ xấu, theo cơ quan quản lý, tỷ lệ nợ xấu nội bảng đến cuối 2022 ở mức 2%. Tuy nhiên, tỷ lệ này đến cuối tháng 2 năm nay đã tăng lên 2,91%, tăng 0,91% so với cuối 2022 và gần gấp đôi cuối năm 2021 (1,49%).
Nợ xấu nội bảng của các ngân hàng được kiểm soát dưới 3%, nhưng theo Ngân hàng Nhà nước, một số khoản nợ chưa phải là nợ xấu nhưng có nguy cơ chuyển nhóm nợ, như các khoản được cơ cấu lại và giữ nguyên nhóm, đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp với mục đích cơ cấu lại nợ hay các khoản phải thu khó đòi, lãi dự thu phải thoái.
Nếu tính các khoản nợ tiềm ẩn này và nợ bán cho VAMC chưa xử lý, tổng nợ xấu nội bảng thì nợ xấu của các tổ chức tín dụng đến cuối tháng 2/2023 khoảng 5% tổng dư nợ, theo Ngân hàng Nhà nước. Cơ quan này cho rằng, cần ghi nhận những khoản này để có giải pháp xử lý, ngăn ngừa nguy cơ chuyển nợ xấu trong tương lai.
Về xử lý nợ xấu, tháng 2/2023, các tổ chức tín dụng xử lý được 21.300 tỷ đồng nợ xấu, trong đó số xử lý nhờ trích lập dự phòng rủi ro chiếm 41%, còn khách hàng trả nợ chiếm gần 49% tổng nợ xử lý.
Bên cạnh xử lý nợ nội bảng, đến cuối tháng 1 năm nay có 416.000 tỷ đồng nợ xấu được xác định và xử lý theo Nghị quyết 42 của Quốc hội. Trong đó, tỷ lệ nợ nội bảng là 211.900 tỷ đồng, tương đương gần 51% tổng nợ xấu đã xử lý.
Các khoản nợ đang hạch toán ngoài bảng cân đối kế hoạch là 122.100 tỷ đồng; nợ đã bán cho VAMC được thanh toán bằng trái phiếu đặc biệt là 82.100 tỷ đồng.
Đến cuối tháng 1, các tổ chức tín dụng đã sử dụng khoảng 223.500 tỷ đồng dự phòng rủi ro để xử lý các khoản nợ xấu nội bảng xác định theo Nghị quyết 42 và bán cho VAMC thông qua phát hành trái phiếu đặc biệt 40.500 tỷ.
Vietcombank nhiều khả năng sẽ nhận chuyển giao CBBank
Tại Đại hội đồng cổ đông 4.2023, Vietcombank trình kế hoạch nhận chuyển giao bắt buộc một tổ chức tín dụng yếu kém theo chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước.
Thông tin về tổ chức tín dụng yếu kém chưa được công bố. Tuy nhiên, trên thị trường từ lâu đã đồn đoán về khả năng Vietcombank sẽ nhận chuyển giao CBBank. Kể từ năm 2015, Ngân hàng Nhà nước mua lại bắt buộc toàn bộ vốn cổ phần của CBBank với giá 0 đồng và giao cho Vietcombank tham gia quản trị, điều hành.
Tại hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 2023, ông Nguyễn Thanh Tùng – Tổng giám đốc Vietcombank – cho biết ngân hàng này đã hoàn thành việc xây dựng phương án nhận chuyển giao bắt buộc trong năm 2022. Trong năm 2023, một trong sáu trọng tâm mà ngân hàng này sẽ tập trung là triển khai đúng tiến độ đối với phương án nhận chuyển giao bắt buộc tổ chức tín dụng yếu kém này.
Trước đó, tại ĐHĐCĐ năm 2022, Chủ tịch HĐQT Vietcombank – ông Phạm Quang Dũng cho biết ”Vietcombank đánh giá, với sự hỗ trợ theo quy định mà ngân hàng nhận được, thời gian xử lý sẽ không quá 8 – 10 năm, để biến những tổ chức này thành các tổ chức tín dụng lành mạnh và hoạt động bình thường”.
MB cần 11 tháng để định giá lại ngân hàng yếu kém
Tại MB, vấn đề nóng liên tục trong 2 mùa đại hội cổ đông vừa qua là việc cổ đông liên tiếp chất vấn Chủ tịch HĐQT MB về việc nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém. Mặc dù tên ngân hàng yếu kém chưa công bố chính thức nhưng thị trường đồn đoán về khả năng OceanBank sẽ về với MB.
Phó Tổng giám đốc thường trực Phạm Như Ánh cho biết: “Việc nhận chuyển giao bắt buộc đã được thông qua tại Đại hội đồng cổ đông năm 2022. Hiện MB đang thực hiện thủ tục định giá ngân hàng chuyển giao bắt buộc. Theo quy trình, thời gian định giá 11 tháng bắt đầu từ tháng 3.2023 và dự kiến chậm nhất đầu năm 2024 mới xong. Khi đó, MB mới có thể nhận chuyển giao bắt buộc tổ chức tín dụng đó được”.
Về khả năng VPBank và GPBank
Tại ĐHĐCĐ 2023, trả lời câu hỏi của cổ đông về việc “VPBank có nằm trong diện hỗ trợ tái cơ cấu ngân hàng và nới room ngoại không?”, Chủ tịch HĐQT Ngô Chí Dũng tiết lộ: “VPBank là 1 trong 4 ngân hàng tham gia vào tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém, hiện trong quá trình nghiên cứu đề xuất, phê duyệt của các ngân hàng. Đối với vấn đề nới room ngoại, trong 4 ngân hàng thì có 2 ngân hàng sẽ được nới room ngoại lên 49%. Tuy nhiên, tôi chưa thể nói chính xác vì điều này phụ thuộc vào quá trình phê duyệt”.
HDBank chủ trương góp vốn điều lệ không quá 9000 tỉ đồng cho ngân hàng yếu kém
Từ cuối năm 2022, HDBank từng đề nghị đại hội cổ đông phê duyệt chủ trương góp vốn điều lệ với mức không quá 9.000 tỉ đồng vào một ngân hàng thương mại được chuyển giao bắt buộc.
Số tiền này sẽ góp vào thời điểm chuyển giao bắt buộc. Sau đó ngân hàng này sẽ tiếp tục góp vốn phù hợp với lộ trình của phương án nhận chuyển giao bắt buộc được phê duyệt.
Ngân hàng thương mại được chuyển giao bắt buộc sẽ hoạt động dưới hình thức ngân hàng trách nhiệm hữu hạn một thành viên do HDBank là chủ sở hữu 100% vốn điều lệ, là pháp nhân độc lập với HDBank, không thực hiện hợp nhất báo cáo tài chính. HDBank được loại trừ ngân hàng được chuyển giao bắt buộc khi tính tỉ lệ an toàn vốn hợp nhất. Mặc dù chưa công bố tên ngân hàng sẽ chuyển giao bắt buộc nhưng cái tên DongABank đang được chú ý trên thị trường.
Thanh Hoàn-Hoàng Hạnh