Theo Reuters, ngày 31/8/2025, nhà hoạt động khí hậu Thụy Điển Greta Thunberg đã cùng một đoàn tàu chở hàng cứu trợ nhân đạo khởi hành từ Barcelona hướng tới Gaza, với mục tiêu thách thức lệnh phong tỏa hải quân của Israel và vận chuyển thực phẩm cùng các nhu yếu phẩm thiết yếu tới vùng lãnh thổ đang bị chia cắt.
Hàng ngàn người ủng hộ đã tràn ra cảng Barcelona hôm Chủ nhật để tiễn đưa đoàn tàu cứu trợ hướng tới Gaza. Trong tiếng hô vang “Giải phóng Palestine” và “Đây không phải là chiến tranh, mà là diệt chủng”, nhiều người vẫy cờ Palestine, biến sự kiện thành một màn biểu dương chính trị quốc tế hiếm thấy ngay tại châu Âu.
Trước đám đông, Greta Thunberg tuyên bố: “Đây là một sứ mệnh nhằm thách thức hệ thống quốc tế cực kỳ bạo lực, vốn đang không tuân thủ luật pháp quốc tế.” Đoàn tàu khởi hành với hàng chục chiếc thuyền, và theo ban tổ chức, sẽ còn có thêm nhiều tàu từ Hy Lạp, Ý và Tunisia nhập đoàn trong những ngày tới.
Đây không phải là lần đầu Thunberg tìm cách phá vỡ lệnh phong tỏa hải quân kéo dài hơn 17 năm của Israel đối với Gaza. Vào tháng 6, cô cùng các nhà hoạt động khác từng lên một tàu nhỏ để tiếp cận vùng lãnh thổ bị bao vây, nhưng đã bị hải quân Israel chặn lại, tịch thu phương tiện và trục xuất khỏi nước.
Israel khẳng định lệnh phong tỏa áp đặt từ năm 2007 là biện pháp an ninh nhằm ngăn chặn vũ khí lọt vào tay Hamas. Chính quyền nước này cáo buộc những nỗ lực quốc tế – trong đó có chuyến đi bất thành của Thunberg – chỉ là “chiêu trò tuyên truyền ủng hộ Hamas.”
Ngược lại, ban tổ chức chiến dịch cho rằng trách nhiệm thuộc về các nhà lãnh đạo toàn cầu khi không tạo sức ép đủ mạnh để Israel cho phép hàng viện trợ tiếp cận Gaza. Họ viện dẫn báo cáo mới nhất của một tổ chức giám sát nạn đói quốc tế, cảnh báo một phần lãnh thổ đang rơi vào tình trạng đói kém nghiêm trọng.
Tại Genoa, Ý, các nhóm xã hội dân sự và cư dân địa phương đã quyên góp được khoảng 250 tấn lương thực để bổ sung cho đoàn cứu trợ. Theo quan sát của giới phân tích, sáng kiến này không chỉ mang tính nhân đạo mà còn đặt ra thách thức ngoại giao lớn cho châu Âu, vốn đang bị chia rẽ sâu sắc trong cách tiếp cận đối với xung đột Israel–Palestine.
Một phần hàng viện trợ đã được chất lên tàu khởi hành từ Genoa vào Chủ nhật, trong khi số còn lại sẽ được chuyển đến cảng Catania của Sicily, nơi nhiều tàu khác dự kiến sẽ khởi hành đến Gaza vào ngày 4 tháng 9.
Lệnh phong tỏa vẫn được duy trì trong suốt các cuộc xung đột, bao gồm cả cuộc chiến hiện tại, bắt đầu khi các chiến binh do Hamas lãnh đạo hoành hành ở miền nam Israel vào ngày 7 tháng 10 năm 2023, khiến hơn 1.200 người thiệt mạng và 251 người bị bắt làm con tin, theo thống kê của Israel.
Theo các quan chức y tế Gaza, chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza đã khiến hơn 63.000 người thiệt mạng, chủ yếu là dân thường, và đã đẩy vùng đất này vào một cuộc khủng hoảng nhân đạo, khiến phần lớn nơi này bị tàn phá.
Sáng kiến của Greta Thunberg và các nhóm xã hội dân sự cho thấy sự trỗi dậy của những phong trào ngoài nhà nước trong việc thách thức trật tự quốc tế hiện hành. Dù chưa rõ đoàn tàu có thể vượt qua vòng kiểm soát của Israel hay không, hành động này đang tạo sức ép đạo lý lên các chính phủ châu Âu, buộc họ phải xác định lập trường rõ ràng hơn trước khủng hoảng nhân đạo ở Gaza. Trong bối cảnh các định chế quốc tế bị cáo buộc bất lực, nỗ lực này phản ánh một thực tế mới: xung đột Israel–Palestine không còn chỉ là vấn đề khu vực, mà đã trở thành thước đo uy tín và năng lực ứng phó của cả hệ thống quốc tế.
Thế Nguyễn