Ngày 12/6/2024 Đài phát thanh Quốc tế Deutsche Welle (Đức) đưa tin, Niger cáo buộc Benin bắt cóc 5 công nhân dầu mỏ, trong khi Benin tuyên bố, vào tuần trước những người này đã xâm nhập trái phép vào một kho dầu tại cảng Seme, Benin để hoạt động gián điệp.
Thực tại, căng thẳng giữa hai quốc gia láng giềng Tây Phi là Benin và Niger đang leo thang trong bối cảnh tranh chấp ngày càng sâu sắc về xuất khẩu dầu. Chính quyền quân sự Niger cho biết những người bị bắt là một nhóm từ công ty dầu khí Niger-Trung Quốc Wapco Niger và bao gồm các Giám đốc và Phó Giám đốc điều hành của công ty.
Wapco Niger là công ty con của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc, công ty dầu khí nhà nước Trung Quốc. Theo chính quyền Niger, phái đoàn bị bắt đã có mặt tại Benin để giám sát việc vận chuyển dầu thô của Niger sang Trung Quốc.
Niger không giáp biển dựa vào cảng Seme của Benin để xuất khẩu dầu thô, chảy tới Benin thông qua đường ống dài gần 2.000 km do Trung Quốc xây dựng từ mỏ dầu Agadem của nước này.
Benin cáo buộc những công nhân Niger là “gián điệp”
Phía Benin cho biết, họ đã bắt giữ những người Niger sau khi họ vào cảng trái phép, nơi đặt các bể chứa cho đường ống xuyên biên giới. Chính quyền Benin cáo buộc nhóm người Niger tự nhận là nhân viên của công ty Wapco và sử dụng giấy tờ giả để vào cơ sở.Mario Metonou, công tố viên đặc biệt của Benin, cũng cáo buộc hai trong số những người bị bắt giữ là “đặc vụ” của chính quyền Niger.
Công tố viên trên nói: “Các cuộc điều tra đang được tiến hành để xác định động cơ thực sự của những người bị bắt trong bối cảnh có báo cáo định kỳ về các mối đe dọa có kế hoạch đối với an ninh quốc gia của Benin”.
Vụ việc này xảy ra chỉ vài tuần sau khi Benin đồng ý vào ngày 15/5 tạm thời cho chuyến tàu chở dầu Niger đầu tiên tới cảng Seme.
Tuy nhiên, hai nước vẫn chưa thống nhất được một giải pháp lâu dài. Và việc tải dầu của Niger lên các tàu Trung Quốc tại cảng Seme đã bị đình trệ sau khi chính quyền Niger cho biết họ sẽ chặn dầu chảy qua đường ống để trả đũa việc bắt giữ công dân của họ.
Bộ trưởng Dầu khí Niger Mahamane Moustapha Barke tuyên bố: “Chúng tôi sẽ không vận chuyển dầu qua đường ống cho đến khi Benin tôn trọng cam kết của họ và cho đến khi đối tác Trung Quốc yêu cầu họ tôn trọng cam kết của mình bởi vì rõ ràng đó là bên duy nhất mà họ đang lắng nghe”.
Theo Cơ quan Năng lượng Châu Phi, việc dừng dòng dầu sẽ làm Benin mất đi khoản phí vận chuyển dầu trị giá 31 triệu USD (28,9 triệu euro) mỗi năm.
Quan hệ căng thẳng kể từ cuộc đảo chính năm 2023 ở Niger. Việc mở lại đường .quay trở lại sau cuộc đảo chính tháng 7/2023 ở Niger, khiến Cộng đồng Kinh tế Tây Phi (ECOWAS) áp đặt các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc đối với Niger trong hơn sáu tháng.
Vào tháng 3/2024, Niger đã mở lại biên giới với Nigeria sau khi dỡ bỏ các lệnh trừng phạt do ECOWAS áp đặt. Niger đã đóng cửa biên giới trong vài tháng sau khi quân đội lên nắm quyền và từ chối yêu cầu trao lại quyền lực cho một chính phủ dân sự.
Nhưng bất chấp việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt, Niger vẫn từ chối mở biên giới trên đất liền với Benin, nơi nước này cáo buộc có chứa các căn cứ của Pháp trên lãnh thổ của mình. Chính quyền Niger đã trục xuất quân đội Pháp trước đây đóng quân ở quốc gia khu vực Sahel này.
Chy Lê