Nợ quốc gia của Mỹ đã đạt đến cột mốc lịch sử khi lần đầu tiên vượt qua 33.000 tỷ USD, chưa đầy hai tuần trước khi chính phủ liên bang đối mặt với khả năng phải đóng cửa vì thiếu nguồn tài chính để trang trải hoạt động. Cột mốc tài chính này xảy ra khi Quốc hội đang phải đối mặt với một cuộc chiến chi tiêu mới khi chính phủ sắp đóng cửa.
Tổng nợ quốc gia của Mỹ lần đầu tiên vượt quá 33 nghìn tỷ USD vào thứ Hai, đưa ra lời nhắc nhở rõ ràng về quỹ đạo tài chính không ổn định của đất nước vào thời điểm Washington phải đối mặt với viễn cảnh chính phủ đóng cửa trong tháng này trong bối cảnh một cuộc chiến khác về chi tiêu liên bang. Theo Bộ Tài chính Mỹ, khoản nợ này, tương đương với số tiền mà chính phủ liên bang vay để trang trải chi phí hoạt động, đã lên tới 33.040 tỷ USD tính đến nay. Bộ cho biết, chi tiêu liên bang tăng khoảng 50% từ năm tài chính 2019 đến năm tài chính 2021 đã góp phần khiến khoản nợ lên tới 33.000 tỷ USD.
Bộ Tài chính ghi nhận cột mốc quan trọng này trong báo cáo hàng ngày nêu chi tiết bảng cân đối kế toán quốc gia. Nó xảy ra khi Quốc hội dường như đang chùn bước trong nỗ lực tài trợ cho chính phủ trước thời hạn ngày 30 tháng 9. Trừ khi Quốc hội có thể thông qua hàng chục dự luật phân bổ ngân sách hoặc đồng ý gia hạn ngắn hạn nguồn tài trợ liên bang ở mức hiện tại, Hoa Kỳ sẽ phải đối mặt với việc chính phủ đóng cửa lần đầu tiên kể từ năm 2019.
Cuối tuần qua, Đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã xem xét một đề xuất ngắn hạn nhằm cắt giảm chi tiêu cho hầu hết các cơ quan liên bang và khôi phục các sáng kiến biên giới cứng rắn thời Trump nhằm gia hạn tài trợ cho đến cuối tháng 10. Nhưng kế hoạch này có rất ít hy vọng phá vỡ sự bế tắc ở Đồi Capitol, khi các đảng viên Cộng hòa vẫn chia rẽ về các yêu cầu của họ và các đảng viên Dân chủ khó có thể ủng hộ bất kỳ thỏa hiệp nào họ đạt được với nhau.
Theo NBC News, đảng Cộng hòa tại Hạ viện ngày 17/9 đã công bố dự luật tài trợ cho chính phủ cho đến ngày 31/10 để đổi lấy việc cắt giảm 8% đối với các chương trình trong nước. Tuy nhiên, dự luật này có khả năng sẽ không được Thượng viện do đảng Dân chủ kiểm soát thông qua. Một phát ngôn viên của Nhà Trắng nói với CNBC rằng nợ gia tăng là do việc cắt giảm thuế trị giá hàng nghìn tỷ USD, vốn mang lại lợi ích cho các tập đoàn lớn trong 20 năm qua.
Michael Kikukawa, Trợ lý thư ký báo chí Nhà Trắng, cho biết nếu được thông qua, các chính sách của Tổng thống Joe Biden – nhằm yêu cầu các tập đoàn lớn và giàu có đóng phần thuế công bằng và cắt giảm trợ cấp cho các công ty dầu mỏ và dược phẩm – sẽ cắt giảm thâm hụt đi 2.500 tỷ USD.
Cuộc tranh luận về khoản nợ đã trở nên gay gắt hơn trong năm nay, bị chấm dứt bởi sự bế tắc kéo dài về việc tăng trần vay nợ của quốc gia.
Cuộc chiến đó kết thúc bằng một thỏa thuận lưỡng đảng đình chỉ giới hạn nợ trong hai năm và cắt giảm chi tiêu liên bang 1,5 nghìn tỷ USD trong một thập kỷ bằng cách đóng băng một số khoản tài trợ dự kiến sẽ tăng vào năm tới và sau đó hạn chế chi tiêu ở mức tăng trưởng 1% vào năm 2025. Nhưng Khoản nợ này đang trên đà đạt tới mức 50 nghìn tỷ USD vào cuối thập kỷ này, ngay cả sau khi tính đến các khoản cắt giảm chi tiêu mới được thông qua, do lãi suất trên các khoản nợ ngày càng tăng và chi phí cho các chương trình mạng lưới an toàn xã hội của quốc gia không ngừng tăng lên.
Tuy nhiên, việc làm chậm tốc độ tăng trưởng nợ quốc gia vẫn tiếp tục là một thách thức.
Một số chương trình chi tiêu liên bang được thông qua dưới thời chính quyền Biden dự kiến sẽ tốn kém hơn dự kiến trước đây. Đạo luật Giảm lạm phát năm 2022 trước đây được ước tính tiêu tốn khoảng 400 tỷ USD trong một thập kỷ, nhưng theo ước tính của Mô hình ngân sách Penn Wharton của Đại học Pennsylvania, nó có thể tiêu tốn hơn 1 nghìn tỷ USD nhờ nhu cầu mạnh mẽ về các khoản tín dụng thuế năng lượng sạch hào phóng của luật.
Các chương trình cứu trợ thời đại dịch vẫn đang tiêu tốn tiền của chính phủ liên bang. Tuần trước, Sở Thuế vụ cho biết các yêu cầu bồi thường về Tín dụng giữ chân nhân viên, một khoản trợ cấp thuế ban đầu được dự kiến trị giá khoảng 55 tỷ USD, cho đến nay đã khiến chính phủ liên bang thiệt hại 230 tỷ USD. IRS đang đóng băng chương trình vì lo ngại về gian lận và lạm dụng. Đồng thời, một số nỗ lực của Tổng thống Biden nhằm tăng thêm doanh thu thông qua thay đổi thuế đã vấp phải sự phản đối.
Vào cuối năm 2022, I.R.S. trì hoãn một năm một chính sách thuế mới yêu cầu người dùng ví kỹ thuật số và nền tảng thương mại điện tử bắt đầu báo cáo các giao dịch nhỏ cho cơ quan. Chính sách này dự kiến sẽ tăng thêm khoảng 8 tỷ USD tiền thuế trong một thập kỷ.
Hoàng Hạnh/nguồn New York Times