Ngày 20/11/2025, một tòa án khu vực ở Manila tuyên án tù chung thân đối với Alice Guo, công dân Trung Quốc giả danh người Philippines để trở thành Thị trưởng thị trấn Bamban, phía bắc thủ đô. Guo bị xác định điều hành trung tâm cờ bạc trực tuyến do người Trung Quốc tổ chức, nơi hàng trăm người bị cưỡng ép tham gia hoạt động lừa đảo dưới hình thức đe dọa và tra tấn.
Dù trúng cử Thị trưởng thị trấn Bamban, tòa án khu vực ở Manila hồi tháng 6 kết luận Alice Guo, 35 tuổi, “không thể chối cãi là công dân Trung Quốc” và không đủ điều kiện đảm nhiệm chức vụ. Guo cùng 7 đồng phạm tham dự phiên tuyên án qua hình thức trực tuyến và đều bị tuyên án tù chung thân, theo công bố của công tố viên nhà nước Olivia Torrevillas. Tài liệu tòa án công bố sau đó xác định 7 đồng phạm gồm: Jaimielyn Santos Cruz, Rachelle Malonzo Carreon, Walter Wong Rong, Wang Weili, Wuli Dong, Nong Ding Chang và Lang Xu Po. Guo bị bắt tại Indonesia tháng 9/2024 sau khi bỏ trốn khỏi Philippines, và hiện tiếp tục đối mặt các cáo buộc rửa tiền và tham nhũng.
Theo AFP, vụ việc bị phanh phui sau khi một công dân Việt Nam trốn thoát và báo tin cho cơ quan chức năng. Tháng 3/2025, cảnh sát Philippines tiến hành đột kích một khu phức hợp rộng lớn gồm các tòa văn phòng, biệt thự và hồ bơi. Tại hiện trường, lực lượng chức năng phát hiện hơn 700 người mang quốc tịch Philippines, Trung Quốc, Việt Nam, Malaysia, Đài Loan (Trung Quốc), Indonesia và Rwanda, cùng các tài liệu cho thấy Alice Guo là chủ tịch công ty sở hữu khu vực này.
Thượng nghị sĩ Risa Hontiveros, người đứng đầu cuộc điều tra của Thượng viện về vụ việc, gọi phán quyết ngày 20/11 là “chiến thắng trước tham nhũng, nạn buôn người, tội phạm mạng và các loại tội phạm xuyên quốc gia khác”. Bà khẳng định sẽ tiếp tục điều tra toàn bộ mức độ hoạt động tình báo Trung Quốc tại Philippines.
Đại sứ quán Trung Quốc hiện chưa đưa ra phản hồi về vụ việc. Trong những năm gần đây, ngành công nghiệp lừa đảo xuyên biên giới được đánh giá bùng nổ tại Đông Nam Á, với hàng nghìn đối tượng tham gia. Theo Liên Hợp Quốc, nạn nhân trong khu vực đã thiệt hại tới 37 tỷ USD trong năm 2023, và con số thực tế có thể “lớn hơn nhiều”.
Tại Philippines, các trung tâm lừa đảo trực tuyến nở rộ dưới thời cựu Tổng thống Rodrigo Duterte, khi cơ quan quản lý được trao quyền cấp phép hoạt động trên toàn quốc. Đến năm 2024, Tổng thống Ferdinand Marcos tuyên bố cấm hoàn toàn hoạt động cờ bạc trực tuyến nước ngoài, đồng thời yêu cầu toàn bộ lao động nước ngoài trong lĩnh vực này rời khỏi Philippines, giữa làn sóng phẫn nộ liên quan đến vụ việc của Guo.
Vụ án của Alice Guo không chỉ phơi bày tội ác tàn bạo của các đường dây lừa đảo và buôn người núp bóng trung tâm cờ bạc trực tuyến, mà còn cho thấy mức độ thâm nhập sâu rộng của loại tội phạm này trong khu vực Đông Nam Á. Không chỉ tại Philippines, mà ở Campuchia và Myanmar, nhiều tổ chức do người Trung Quốc cầm đầu bị phát hiện điều hành các khu phức hợp khép kín, nơi nạn nhân bị cưỡng bức lao động, giam giữ và tra tấn.
Câu hỏi đặt ra là liệu các mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia này có được “chống lưng” bởi thế lực chính trị hoặc lợi ích ngầm hay không. Trong bối cảnh các quốc gia ASEAN đang đẩy mạnh hợp tác chống buôn người và tội phạm mạng, vụ việc Guo là lời cảnh tỉnh về sự cần thiết của một cơ chế phối hợp khu vực mạnh mẽ hơn, nhằm bịt kín những kẽ hở pháp lý và bảo vệ người dân khỏi những bàn tay tội ác xuyên biên giới.
Thế Nguyễn