(Đà Nẵng) . Theo ông Trần Anh Tú, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin (Bộ Khoa học và Công nghệ), Việt Nam trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới ban hành luật riêng về công nghiệp công nghệ số. Đây là dấu mốc quan trọng khi lần đầu tiên các khái niệm như công nghệ số, công nghiệp công nghệ số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, tài sản số… được định danh đầy đủ, chính thức trong một văn bản luật.
Sau khi Luật được ban hành, Bộ Khoa học và Công nghệ đã trình Chính phủ 2 Nghị định và ban hành 6 Thông tư hướng dẫn thi hành; đồng thời đang tiếp tục xây dựng nhiều chương trình, đề án quan trọng để thúc đẩy phát triển công nghiệp công nghệ số, bao gồm: Đề án hình thành doanh nghiệp công nghệ số quy mô lớn; Chương trình phát triển công nghiệp chiến lược; Đề án đưa doanh nghiệp công nghệ số vươn ra toàn cầu; Chương trình phát triển công nghiệp công nghệ số; thành lập Trung tâm quốc gia về sản xuất thử nghiệm Tape-out Chip bán dẫn.
Ưu đãi đủ mạnh, vượt trội để phát triển lĩnh vực công nghiệp công nghệ số
Ngày 25/11/2025 tại Đà Nẵng, Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin – Bộ Khoa học và Công nghệ, phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Đà Nẵng, tổ chức hội thảo chủ đề “Phát triển công nghiệp công nghệ số: Thực thi chính sách và tạo động lực tăng trưởng mới”, trọng tâm là lấy ý kiến (cộng đồng doanh nghiệp, nhà trường hoạt động tại địa bàn) về một số chính sách liên quan đến công nghiệp công nghệ số.
Những chủ trương, chính sách nếu muốn thực sự đi vào cuộc sống cần được xây dựng trên nền tảng thực tiễn phong phú từ địa phương và cộng đồng doanh nghiệp. Hội thảo hôm nay là diễn đàn quan trọng để trao đổi, thảo luận và xin ý kiến của các đồng chí, quý chuyên gia, nhà khoa học và doanh nghiệp về các chính sách trọng tâm triển khai Luật Công nghiệp công nghệ số; những thuận lợi, khó khăn trong thực tiễn; những kiến nghị cần sửa đổi, bổ sung; cũng như các mô hình hay, kinh nghiệm tốt có thể nhân rộng trên phạm vi quốc gia.
Luật Công nghiệp công nghệ số, sẽ chính có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. (được kỳ họp Quốc hội khóa XV, thông qua ngày 14/6/2025), Luật đã thể chế hóa nhiều quan điểm, đường lối của Đảng về phát triển công nghiệp công nghệ số, góp phần thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW (Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia); đồng thời cụ thể hóa kịp thời các định hướng tại Nghị quyết số 29-NQ/TW, 52-NQ/TW, 59-NQ/TW, 66-NQ/TW và 68-NQ/TW mà Bộ Chính trị đã thông qua, ban hành.
Luật Công nghiệp công nghệ số hình thành hành lang pháp lý chuyên ngành, bảo đảm có các ưu đãi đủ mạnh, vượt trội để phát triển lĩnh vực công nghiệp công nghệ số – một ngành công nghiệp nền tảng, mang tính chiến lược.
“Luật cũng xác lập hệ thống cơ chế, chính sách toàn diện nhằm thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp công nghệ số trong thời gian tới, bao gồm: Thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động nghiên cứu – phát triển và đổi mới sáng tạo thông qua ưu đãi cao nhất theo pháp luật khoa học – công nghệ; ưu tiên sử dụng hạ tầng phòng thí nghiệm trọng điểm, cơ sở ươm tạo, trung tâm R&D và đầu tư phát triển các cơ sở nghiên cứu công nghệ số trong các ngành, lĩnh vực.
Thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nhân tài công nghệ số thông qua ưu đãi về nhập cư, thuế TNCN, chế độ lương – thưởng cạnh tranh quốc tế và cơ chế tiếp nhận nhân lực làm việc có thời hạn tại cơ quan nhà nước; đồng thời bảo đảm điều kiện sống, làm việc, nghiên cứu thuận lợi. Tập trung nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng công nghiệp công nghệ số thiết yếu như cơ sở nghiên cứu, thiết kế, sản xuất thử nghiệm, trung tâm dữ liệu, khu công nghệ số tập trung; đồng thời tăng cường phân cấp cho địa phương để triển khai chủ động, hiệu quả.
Áp dụng các ưu đãi và hỗ trợ đầu tư mạnh mẽ đối với sản xuất sản phẩm, dịch vụ công nghệ số; đặc biệt là sản phẩm trọng điểm, AI, phần mềm, bán dẫn và trung tâm dữ liệu AI; hỗ trợ dự án lớn, dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; khuyến khích Make in Viet Nam qua ưu đãi đấu thầu và cơ chế đặt hàng. Đặc biệt, cho phép triển khai cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) đối với sản phẩm, dịch vụ công nghệ số, bảo đảm an toàn cho người dùng và tạo không gian pháp lý cho đổi mới sáng tạo.
Ban hành chính sách đặc thù phát triển công nghiệp bán dẫn, ưu đãi toàn bộ chuỗi R&D – thiết kế – sản xuất – đóng gói – kiểm thử; khuyến khích sản xuất vật liệu, thiết bị bán dẫn và hỗ trợ doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu; giao Thủ tướng ban hành Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn quốc gia.
Luật cũng hình thành khung pháp lý đầu tiên về tài sản số, quy định rõ việc định nghĩa, phân loại, tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao, xác lập quyền sở hữu; quy định quyền và nghĩa vụ của các chủ thể; cũng như các yêu cầu về an toàn, an ninh mạng, phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố… Chính phủ sẽ có quy định chi tiết, bảo đảm Luật sẽ phù hợp với thực tiễn và yêu cầu quản lý trong từng giai đoạn”, ông Trần Anh Tú phân tích.
Ông Nguyễn Cao Thành, đại diện CTCP Bán dẫn FPT (FPT Semiconductor) nhìn nhận: Tinh thần chung của chính sách Quốc gia rất rõ: “Phát triển khoa học – công nghệ – đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá chiến lược để Việt Nam bứt phá”.Luật Công nghiệp Công nghệ số và Nghị quyết 57-NQ/TW, ngành Bán dẫn được xác định là một trong những lĩnh vực ưu tiên chiến lược. Những chính sách mới ban hành — đặc biệt là Luật Công nghiệp Công nghệ số 2025, cùng các ưu đãi cụ thể, đã tạo nền tảng pháp lý đủ mạnh để thu hút doanh nghiệp trong và ngoài nước. Nhìn tổng thể, Việt Nam đang ở giai đoạn phù hợp để tham gia sâu chuỗi giá trị thiết kế, đóng gói, ứng dụng chip và phát triển hệ sinh thái fabless, thay vì đầu tư dàn trải.
Nền tảng mạnh, song … cần phải tăng tốc trong thực thi
Cũng theo ông Nguyễn Cao Thành, Luật và chính sách hiện hành đã tạo ra những ưu đãi rất cạnh tranh. Đơn cử như (doanh nghiệp) được miễn thuế thu nhập 4 năm, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo ; Miễn thuế thu nhập cá nhân 5 năm cho nhân lực chất lượng cao và miễn thuế nhập khẩu thiết bị, linh kiện sản xuất chip chưa sản xuất được trong nước ; Visa chuyên gia 5 năm cho cả gia đình ; Hỗ trợ trực tiếp ngân sách cho nghiên cứu phát triển, sản xuất mẫu thử, đào tạo nhân lực. Ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam, thực sự, đang bước vào giai đoạn chuyển mình rất quan trọng.
Với một doanh nghiệp như FPT Semiconductor, đây là bước tiến thực sự quan trọng, nhưng thách thức lớn nhất hiện nay không còn là thiếu chính sách, mà là độ nhanh, rõ ràng và thống nhất trong triển khai ở từng địa phương.
Với góc nhìn doanh nghiệp công nghệ số, từ kinh nghiệm triển khai Chip thương mại tại Việt Nam và thị trường quốc tế, ông Thành kiến nghị (các nội dung trọng tâm). Đó là cần ưu tiên thực thi “nhân lực trước – công nghiệp sau”. Đề xuất ban hành Chuẩn kỹ năng quốc gia cho ngành bán dẫn (National Semiconductor Skills Framework) với các nhóm năng lực ưu tiên: Verification (UVM), Physical Design, STA, DFT, AMS, Packaging/Test và EDA toolchain, những domain Việt Nam có thể tham gia luôn vào hệ sinh thái, giai đoạn sau 2030 có thể mở rộng domain sâu hơn đến core design như RTL, …
Thực hiện đào tạo phân tầng theo ba cấp độ ( Foundation → Industry-Ready → Specialist / Train-the-Trainer). Các trung tâm đào tạo không làm dàn trải, mỗi nơi chỉ (đào tạo) chuyên sâu 1-2 mảng. Nhà nước hỗ trợ học bổng và thu hút chuyên gia (trước đào tạo), tài trợ lab và internship có lương (trong đào tạo), và ưu đãi thuế – kết nối việc làm để giữ nhân lực (sau đào tạo).
Có chính sách hỗ trợ mạnh cho nghiên cứu, sản xuất thử và đổi mới sáng tạo, tập trung vào nhóm doanh nghiệp fabless và startup bằng 3 giải pháp cụ thể: Tài trợ phần lớn chi phí tape-out và tham gia chương trình MPW (multi-project wafer) ; Giảm thuế doanh nghiệp trong 5 năm đầu hoạt động với cơ chế ưu tiên rõ ràng ; Xây dựng trung tâm thử nghiệm – đo kiểm – chứng nhận chip quốc gia đạt chuẩn quốc tế (mục tiêu là giảm chi phí thử nghiệm, tăng tốc độ thương mại hóa sản phẩm chip Việt).
Để rút ngắn chu trình từ ý tưởng đến sản phẩm ra thị trường” từ 18 – 24 tháng xuống còn 6 – 12 tháng, cần thiết sớm đầu tư thiết lập các khu thử nghiệm ứng dụng chip (Semiconductor Sandbox Zones) Việt Nam, ưu tiên cho ứng dụng vào các lĩnh vực cấp thiết (IoT đô thị; giao thông thông minh; y tế từ xa; năng lượng số). Trong đó, Nhà nước giữ vai trò dẫn dắt, có đơn hàng đầu tiên cho doanh nghiệp công nghệ số, mở đường cho chính sách tiếp theo, tạo thị trường cho sản phẩm do chính Việt Nam sản xuất. Một đơn hàng đầu tiên — dù nhỏ — có giá trị lớn hơn ưu đãi thuế, vì nó tạo niềm tin thị trường. Đề nghị đưa chip do Việt Nam sản xuất vào hệ thống giám sát môi trường, giao thông, logistics ; thiết bị công cộng ; thiết bị IoT hành chính – đô thị.
Và để tránh tình trạng “chính sách tốt nhưng khó dùng”, ông Thành nhấn mạnh thêm “Chúng tôi đề nghị tăng tốc triển khai chính sách bán dẫn theo hướng nhanh – rõ – thống nhất. Thiết lập cơ chế Một cửa bán dẫn (Semiconductor One-Stop Office) tại các địa phương trọng điểm. Thời gian xử lý mục tiêu: ≤ 45 ngày cho dự án chiến lược và ≤ 20 ngày cho chuyên gia. Ban hành bộ thủ tục chuẩn và checklist thống nhất toàn quốc cho doanh nghiệp fabless, packaging, R&D, thiết kế chip. Áp dụng cơ chế fast-track (dịch vụ hỗ trợ làm thủ tục nhanh chóng) cho dự án có tác động lan tỏa về nhân lực và chuỗi cung ứng”.
Nhiều điều kiện thuận lợi phát triển công nghiệp công nghệ số, Đà Nẵng nên làm gì ?
Với vị thế là trung tâm công nghệ số, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp mạnh của miền Trung – Tây Nguyên, Đà Nẵng hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển công nghiệp công nghệ số, đặc biệt ở các lĩnh vực bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, đô thị thông minh, chính quyền số, du lịch số và nguồn nhân lực công nghệ số chất lượng cao.
Theo ông Nguyễn Cao Thành, đại diện CTCP Bán dẫn FPT (FPT Semiconductor), để đóng góp cho mũc tiêu 50.000 kỹ sư bán dẫn năm 2030, trong đó 15.000 kỹ sư thiết kế IC chuyên sâu; theo tinh thần Nghị quyết 57, thành phố Đà Nẵng có thể tiên phong triển khai mô hình: Học – Thực tập có lương – Nhận việc ngay. Ngoài ra với Với điều kiện hạ tầng hiện có, Đà Nẵng có thể trở thành trạm thử nghiệm sản phẩm quốc gia, nơi chip Việt được kiểm chứng trước khi mở rộng toàn quốc.
Đến năm 2030, Đà Nẵng phấn đấu trở thành 1 trong 3 trung tâm hàng đầu cả nước về thiết kế vi mạch và ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Đà Nẵng cũng sẽ hình thành mạng lưới đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong ngành vi mạch – bán dẫn và trí tuệ nhân tạo. Hai nội dung này được xác định tại quyết định số 257/QĐ-UBND ngày 21/01/2025 của UBND thành phố Đà Nẵng về ban hành Đề án phát triển lĩnh vực vi mạch bán dẫn và trí tuệ nhân tạo của thành phố Đà Nẵng” – ông Trần Ngọc Thạch, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Đà Nẵng cho biết.
Chia sẻ về điều kiện hạ tầng, ông Thạch phân tích thêm: Đối với hạ tầng công nghệ thông tin và dữ liệu, Đà Nẵng có 03 điểm đang hoạt động gồm Khu Công nghệ thông tin Đà Nẵng (Hòa Liên), Công viên phần mềm Đà Nẵng (bao gòm khu số 1 và khu số 2) , Khu phức hợp FPT; 2 điểm đang đầu tư là Tòa nhà Viettel và Khu Công nghệ thông tin Đà Nẵng Bay. Trong đó, Công viên phần mềm Đà Nẵng số 2 đã và đang ưu tiên cho các đối tác chiến lược, các nhà đầu tư chiến lược, các doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thuộc lĩnh vực vi mạch bán dẫn và trí tuệ nhân tạo. Tính đến nay, thu hút được hơn 70 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (Marvell, Synopsys, Uniquify, Synapse, Savarti(Hoa Kỳ), và Renesas (Nhật Bản); FPT Semiconductor, ..
Ngoài ra, thành phố Đà Nẵng đang triển khai dự án “Hạ tầng tính toán phục vụ nghiên cứu phát triển thiết kế (Phòng Lab) dành cho chip vi mạch bán dẫn và trí tuệ nhân tạo về trí tuệ nhân tạo) với kinh phí đầu tư 200 tỷ đồng, từ ngân sách, dự kiến đưa vào sử dụng năm 2026. Cũng trong năm 2026, Đà Nẵng sẽ đưa vào khai thác “Phòng thí nghiệm kết hợp sản xuất quy mô nhỏ công nghệ đóng gói tiên tiến (Lab-Fab)vi mạch bán dẫn”, kinh phí hơn 1.800 tỷ đồng (hiện đang triển khai)
Ngoài ra, hiện Đà Nẵng đang triển khai Trung tâm dữ liệu AI xử lý cho các bài toán AI/Big Data (quy mô 1.000 rack, công suất ~10 MW), tổng vốn khoảng 200 triệu USD từ nhà đầu tư; theo kế hoạch, đưa vào sử dụng cuối 2025.
“Ý kiến tại hội thảo hôm nay là nguồn thông tin đầu vào quan trọng để Bộ Khoa học và Công nghệ tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, chương trình, đề án trong thời gian tới, bảo đảm thể chế hóa kịp thời và đưa các chủ trương tại các Nghị quyết của Đảng, các quy định của Luật Công nghiệp công nghệ số vào thực tiễn cuộc sống” – ông Trần Anh Tú, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết./.
Trần Ngọc