Ngày 17/2/2024, Bộ Quốc phòng Nga thông báo, Bộ trưởng Quốc phòng Sergey Shoigu đã báo cáo với Tổng thống Vladimir Putin, Tổng tư lệnh tối cao các lực lượng vũ trang Nga về việc “Quân đội Nga dưới sự chỉ huy của tướng Andrey Mordvichev đã kiểm soát hoàn toàn thành phố Avdeevka thuộc Cộng hòa Nhân dân Donetsk”.
Nga đã “giải phóng khu vực rộng 31,75 km2 tại thành phố Avdeevka khỏi phe theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine. Kẻ địch thiệt hại hơn 1.500 binh sĩ trong vòng 24 giờ”, Bộ Quốc phòng Nga thông báo.
Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, Tổng thống Putin “gửi lời chúc mừng quân đội Nga và các binh sĩ đã giành thắng lợi quan trọng”.
Bộ Quốc phòng cho biết “dưới hỏa lực liên tục của quân đội Nga, chỉ các đội hình rải rác của lực lượng Ukraine mới có thể rời khỏi” Avdiivka. Phía Nga tiết lộ Kiev đã mất “một số lượng đáng kể nhân lực” trong vòng 24 giờ trước khi rút lui. Các binh sĩ đã bỏ lại vũ khí và thiết bị.
“Các biện pháp đang được thực hiện để loại bỏ hoàn toàn lực lượng Ukraine ở thành phố, Quân đội Nga sẽ sớm tiến hành bao vây các đơn vị Ukraine đang ẩn náu trong một nhà máy sản xuất than cốc ở ngoại ô”, Bộ Quốc phòng Nga thông báo.
Thông tin được đưa ra vài giờ sau khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cùng ngày nói quân đội nước này phải rút khỏi Avdeevka để bảo toàn tính mạng binh sĩ, nhận định đây là hậu quả của tình trạng thiếu đạn dược và vũ khí.
Theo phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov, hôm nay các binh sĩ Ukraine chưa kịp rút lui đang cố thủ tại nhà máy hóa chất và than cốc Avdeevka và lực lượng vũ trang Nga đang triển khai biện pháp đối phó.
Sau khi chiến dịch phản công của quân đội Ukraine thất bại, cuối năm ngoái Quân đội Nga đã dồn quân tấn công Avdeevka, thành phố thuộc tỉnh Donetsk mà Ukraine biến thành pháo đài từ năm 2014 với hệ thống công sự và cứ điểm vững chắc. Nằm cách thành phố Donetsk khoảng 20 km, Avdiivka được Ukraine sử dụng làm nơi tiến hành các cuộc pháo kích kể từ năm 2014.
Thành công này sẽ giúp Nga đẩy tiền tuyến ra xa Donetsk, hạn chế thương vong ở thành phố do các cuộc pháo kích của Ukraine. Kiểm soát Avdeevka được coi là thắng lợi lớn nhất của Nga kể từ khi giành được Bakhmut hồi tháng 5/2023. Một số chuyên gia và quan chức phương Tây nhận định Nga mở rộng thêm 50-60 km trên tiền tuyến sau khi kiểm soát Avdeevka, có thể giúp họ mở đường tiến công các thành phố khác như Konstantinovka ở phía bắc và tiến gần hơn tới mục tiêu kiểm soát hoàn toàn tỉnh Donetsk.
Tổng thống Nga Putin ca ngợi ‘chiến thắng quan trọng’
Tối 17/2, Trong bức điện gửi tới chỉ huy cụm quân trung tâm Nga – Andrey Mordvichev, Tổng thống Putin viết: “Vì các hoạt động quân sự xuất sắc, tôi gửi lời cảm ơn tới tất cả các binh sĩ dưới quyền chỉ huy của ông, những người đã tham gia trận chiến ở Avdeevka (Avdiivka)”.
Thắng lợi ở Avdiivka sẽ có ý nghĩa như thế nào với Nga?
Việc giành được Avdiivka sẽ đánh dấu chiến thắng quan trọng nhất trên chiến trường của Moscow kể từ cuộc phản công thất bại của Ukraine vào năm ngoái. Đây cũng là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy các lực lượng của Moscow giành thế chủ động khi Kiev thiếu binh lính, vũ khí, đạn dược, tinh thần và tiền bạc.
Nằm cách thủ phủ khu vực Donetsk chỉ 24km, Avdiivka có giá trị chiến lược đối với Nga nhiều hơn Bakhmut (Trước đó, Nga đã giành được Bakhmut vào tháng 5/2023). Việc đẩy lùi Ukraine khỏi thành phố Donetsk và các khu dân cư ở đó có thể thúc đẩy tinh thần chiến đấu của các lực lượng Moscow khi cuộc xung đột khốc liệt tiếp diễn.
Một số binh lính Ukraine so sánh nhà máy hóa chất và than cốc giống như pháo đài ở Avdiivka với nhà máy thép Azovstal ở Mariupol, nơi Ukraine từng phòng thủ đến cùng trước khi đầu hàng vào năm 2022. Đầu tháng 2/2024, quân đội Nga đã tiến vào Avdiivka, bắt đầu giao tranh trên các con đường giữa những tòa nhà gần như đổ nát của thành phố. Nơi này có một nhóm từ đơn vị Alpha, chi nhánh A của Trung tâm Hoạt động Đặc biệt thuộc Cơ quan An ninh Ukraine, đang sử dụng một phần của nhà máy hóa chất bị bỏ hoang làm căn cứ để triển khai máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) – các UAV được trang bị chất nổ – cùng với một camera trên máy bay cho phép người điều khiển quan sát những gì máy bay không người lái nhìn thấy.
Một thành viên lực lượng Alpha tên là Vitamin cho biết, vào mùa thu, quân đội Nga thường thả khoảng 20 quả bom mỗi ngày vào khu vực này. Khi Vitamin và nhóm của anh đang làm việc tại nhà máy vào tuần trước, một quả đạn pháo đã xuyên qua mái nhà gần khu vực họ sử dụng làm bệ phóng máy bay không người lái, cách vị trí của mọi người chỉ hơn 100 mét. Tuy nhiên, những nơi ẩn náu dưới lòng đất và nền bê tông vững chắc vẫn khiến nơi đây trở thành căn cứ phòng thủ thuận lợi cho Ukraine.
Do tình trạng thiếu đạn dược của Ukraine đặc biệt nghiêm trọng và được cảm nhận rõ ràng dọc tiền tuyến trải dài gần 1.000km. Theo Vitamin, Nga “cố gắng gây sức ép ở sườn bên phải của nhà máy và họ đang thành công”.
Sự gia tăng về số lượng của các UAV cảm tử giá rẻ của hai bên đã khiến mọi hoạt động tại đây trở nên nguy hiểm. Đối với Ukraine, máy bay không người lái FPV là sự thay thế chính xác hơn cho đạn pháo và chúng có thể được sản xuất trong nước nhanh chóng và dễ dàng hơn. Mỗi máy bay không người lái có giá chỉ 400 USD. Tuy nhiên, Nga cũng sở hữu số lượng không nhỏ các máy bay không người lái FPV – loại phương tiện có thể khiến các binh lính đơn lẻ của Ukraine đang di chuyển trở thành mục tiêu bị nhắm tới.
Ukraine từng để dành máy bay không người lái FPV của họ cho các mục tiêu lớn hơn như xe tăng, xe chở quân nhân, hệ thống pháo binh…, nhưng giờ đây họ đã sử dụng chúng để tấn công ngay cả một nhóm nhỏ bộ binh của đối phương. Mục đích của Kiev là sử dụng vũ khí trên nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công thường xuyên của các nhóm nhỏ bộ binh, đồng thời tiết kiệm pháo cho các mục tiêu khác. Đây là một phần trong điều mà Kiev gọi là chiến lược “phòng thủ chủ động”, tìm cách gây tổn thất cho đối phương trong khi mình vẫn ở thế phòng thủ.
Hiện tại khả năng phòng thủ của Ukraine đang tiếp tục suy giảm. Đến ngày 14/2, con đường mà lực lượng Alpha dùng để đến nhà máy đã nằm trong tầm kiểm soát của hỏa lực Nga.
Avdiivka có thể là phép thử quan trọng đầu tiên đối với Tổng tư lệnh mới của Ukraine, Đại tá Oleksandr Syrsky, người được Tổng thống Volodymyr Zelensky bổ nhiệm vào tuần trước. Ông Syrsky sẽ phải quyết định xem có nên thừa nhận thất bại và rút lui hay không, cũng như khi nào phải đưa ra lựa chọn. Nhiều binh lính cho rằng ông Syrsky, người từng dẫn dắt lực lượng mặt đất Ukraine, đã chờ đợi quá lâu khi thực hiện điều tương tự vào năm ngoái ở Bakhmut vào thời điểm nó bị bao vây.
Chy Lê/tổng hợp