Nằm cách thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình khoảng 50 km, dọc theo tuyến đường Quốc lộ 1A đến đoạn cuối địa bàn huyện Lệ Thủy giáp ranh với huyện Vĩnh Linh. tỉnh Quảng Trị. Bàu Sen là một hồ nước ngọt rộng mênh mông, trong xanh và tĩnh lặng, có vẻ đẹp tự nhiên và trong lành, như một ốc đảo nằm giữa những triền cát trắng chạy dài ven biển đầy nắng và gió.
Bàu Sen có diện tích khoảng 8,5 km2, dung tích nước khoảng 5 triệu m3. Nhiều người cho rằng, sở dĩ hồ (tiếng địa phương là bàu) được gọi là Bàu Sen vì trước đây, trong bàu có rất nhiều sen mọc lên. Cứ đến mùa Hè, sen nở đầy bàu, hương thơm ngát cả vùng. Bàu Sen có vị trí đắc địa, nằm ở giữa các động cát bao quanh, bờ cát trắng trải dài xung quanh, không hề có bất cứ nguồn nước nào đổ vào nhưng vẫn luôn đầy ắp nước trong xanh, mát rượi.
Đặc biệt, cảnh quan của Bàu Sen không ngừng thay đổi theo thời gian. Vào buổi sáng, sương sớm phủ giăng, mặt bàu Sen lãng đãng khói sương, tựa như chốn bồng lai tiên cảnh. Cảnh sắc hồ Bàu Sen Quảng Bình còn biến hóa theo thời gian. Buổi trưa, mặt hồ lấp lánh sắc cầu vồng do ánh nắng phản chiếu. Đến chiều, hoàng hôn buông xuống đỏ rực không gian mặt bàu. Khi màn đêm buông xuống, Bàu Sen tĩnh lặng, trong vắt, với cả bầu trời sao lấp lánh dưới mặt hồ.
Bàu Sen luôn đầy nước là vì vào mùa mưa, cát thấm giữ no nước, sau đó làm đầy nước trở lại vào mùa Hè. Đây chính là lý do Bàu Sen còn được gọi là hồ nước không đáy, bởi nước ở đây chưa bao giờ cạn. Nước trong bàu xanh biếc, trong trẻo, mát lạnh phần nào xoa dịu thời tiết oi bức, khắc nghiệt của mảnh đất Quảng Bình.
|
|
 |
Hồ có rất nhiều loài thủy sản nước ngọt sinh sống tự nhiên, đặc biệt là các loài thuộc họ cá chép và tôm. Đây là một trong những nơi có nguồn thủy sản nước ngọt phục vụ thực phẩm tươi cho một vùng quê ở phía Nam huyện Lệ Thủy, vốn có điều kiện đất đai khô cằn.
Bàu Sen còn được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho những cảnh đẹp tự nhiên hoang sơ hùng vĩ như: Khu Bảo tồn Thiên nhiên với bạt ngàn rừng nguyên sinh Động Châu – Khe Nước Trong, suối nước khoáng Bang, bãi tắm Tân Hải, khe Nước Lạnh, hang Đại tướng, hồ An Mã… hứa hẹn mang đến cho du khách những trải nghiệm đáng nhớ.
Bàu Sen có vị trí thuận lợi khi nằm bên cạnh quốc lộ, vừa là hồ nước với nguồn nước trong lành, xung quanh lại được bao bọc bởi những cồn cát trắng xóa. Rất thích hợp để phát triển theo hướng du lịch trải nghiệm như chèo thuyền, câu cá, tắm mát, dạo chơi hoặc lái xe địa hình trên những cồn cát như ở cồn cát Quang Phú.
Tìm hiểu về truyền thuyết Bàu Sen Quảng Bình
Người dân địa phương kể rằng, xưa kia, xung quanh bờ, sen ken dày đưa hương lan tỏa mặt hồ nên đặt tên Bàu Sen. Nhưng giờ đây hiếm thấy sen xuất hiện ở hồ. Chuyện về Bàu Sen luôn nhuốm màu huyền thoại.
Theo Đại Việt sử ký toàn thư, vào năm Giáp Thân (1404) Hồ Hán Thương cho đào Kênh Sen để thuận đường vận chuyển binh lương vào Thuận Hóa nhưng “vì bùn cát đùn lên, khai không được”. Dấu tích Kênh Sen bắt đầu từ Lộc Bình, vòng qua quan lộ, đi vào Quán Cát, thông vào Bàu Sen, chảy qua Quán Bụt, Hạ Cờ (giáp giới Quảng Trị) thì chảy về hướng đông, rồi vòng hướng tây. Khi đào đến một cồn cát phía tây làng thì cát đùn lên không đào được, dân làng gọi vùng này là Quán Cụt hay còn gọi là Bàu Diêm Vương, nhà Hồ đành bỏ cuộc.
|
|
 |
Năm 1448 vua Lê Thánh Tông đi đánh Chiêm Thành, qua vùng này lại bắt dân sở tại tiếp tục đào sông. Tương truyền lý tưởng làng Thuỷ Liên, ông Mai Văn Bản đã quỳ xuống can vua. Vua giận, bắt ông đem chém tại Đèo Ngang. Về sau dân thương tiếc ông Mai Văn Bản đã lập miếu thờ ông gần đường cái quan. Vua Lê Thánh Tông nam chinh trở về, đến vùng Bàu Sen, thấy sông mới đào đã bị lấp. Ghe thuyền không đi được, có 20 thớt voi đến bờ kênh thì đứng ỳ lại, không chịu lội qua, phục ngà xuống đất mà rống lên. Dân trong vùng cho là do ông Mai Văn Bản bị hàm oan, Vua sai người cầu đảo và khấn rằng: “Nếu Văn Bản có thiêng thì nên cho voi qua sông, sẽ phong tặng”. Khấn xong đàn voi bèn qua sông. Sau đó Vua phong cho Văn Bản làm thần bản thổ và sai lập đền thờ, ấy là đền Mai Công đã được sử sách ghi lại.
Hữu Dánh