Trước thực trạng thực phẩm, hàng hóa không rõ nguồn gốc tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, mới đây, các lực lượng chức năng tỉnh Quảng Ninh đã đồng loạt ra quân, triển khai nhiều biện pháp đồng bộ nhằm kiểm soát chặt chẽ, kiên quyết ngăn chặn từ sớm, từ xa việc xâm nhập và lưu hành các mặt hàng vi phạm trên địa bàn.
Quảng Ninh là tỉnh ven biển, có 250km bờ biển, có biên giới quốc gia và hải phận giáp giới Trung Quốc. Trên đất liền, phía Bắc giáp Quảng Tây (Trung Quốc) với 132,8km đường biên giới. Quảng Ninh có 5 cửa khẩu, lối mở biên giới đường bộ, 3 cửa khẩu cảng biển và 1 cửa khẩu sân bay quốc tế. Điều kiện vị trí địa lý và tự nhiên thuận lợi một mặt mở ra nhiều cơ hội cho phát triển kinh tế – xã hội, tuy nhiên đây cũng là thách thức rất lớn đối với công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên các tuyến biên giới, vùng biển và địa bàn nội địa.
Để quyết liệt ngăn chặn hàng hóa, thực phẩm không rõ nguồn gốc vào địa bàn tỉnh, ngay từ đầu năm, Ban Chỉ đạo 389 tỉnh cùng các ngành thành viên, UBND và Ban Chỉ đạo 389 các địa phương đã kịp thời ban hành nhiều chương trình, kế hoạch công tác trọng tâm với các biện pháp, nhiệm vụ cụ thể đối với từng ngành, từng địa phương trên từng địa bàn, từng lĩnh vực quản lý, đảm bảo chặt chẽ, hiệu quả, cụ thể hóa trách nhiệm người đứng đầu, trên nguyên tắc “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ địa bàn” từ biên giới vào trong nội địa; chủ động đề ra các biện pháp phòng ngừa từ sớm, từ xa, phương án đấu tranh sát với thực tế nhằm kịp thời ngăn chặn, phát hiện, bắt giữ và xử lý nghiêm, không có vùng cấm, không có ngoại lệ.
Bằng sự chủ động, sát sao trong chỉ đạo, điều hành, nhiều vụ việc mua bán, vận chuyển hàng hóa không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ vào nội địa đã được lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ. Mới đây nhất, ngày 27/5, đội Quản lý thị trường (QLTT) số 4, Chi cục QLTT tỉnh phối hợp với Phòng Cảnh sát Kinh tế (Công an tỉnh Quảng Ninh) và đội Kiểm soát Hải quan (Chi cục Hải quan Khu vực VIII) đã tiến hành kiểm tra kho hàng đông lạnh tại thôn 5, xã Quảng Nghĩa, TP. Móng Cái phát hiện hơn 25 tấn thực phẩm đông lạnh không rõ nguồn gốc. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện số lượng lớn thực phẩm đông lạnh, gồm 25 tấn mực ống, 300kg sách bò và 160kg chân gà, được chứa trong các thùng carton và sọt nhựa. Qua kiểm tra, toàn bộ số hàng hóa đều không có thông tin về nguồn gốc, xuất xứ, nhiều sản phẩm đã có dấu hiệu bốc mùi, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Chủ cửa hàng khai nhận đã thu mua số hàng hóa này trôi nổi trên thị trường để kinh doanh, không có hóa đơn, chứng từ hay bất kỳ giấy tờ hợp pháp nào chứng minh nguồn gốc xuất xứ. Đội QLTT số 4 đã tiến hành tạm giữ toàn bộ số hàng hóa, lập biên bản vi phạm và hoàn thiện hồ sơ để xử lý theo quy định của pháp luật.
Trước đó, ngày 14/5/2025, tại Quốc lộ 18A thuộc địa phận phường Bãi Cháy, TP. Hạ Long, đội QLTT số 1, Chi cục QLTT đã phối hợp với đội Tuần tra kiểm soát giao thông số 2 (Công an tỉnh Quảng Ninh) tiến hành kiểm tra xe ô tô mang biển kiểm soát 29H-884.61 do ông Nguyễn Văn Hạnh điều khiển. Lực lượng chức năng phát hiện trên xe đang vận chuyển 247 sản phẩm hàng hóa do nước ngoài sản xuất, gồm: Hộp sữa bột, sản phẩm là thực phẩm và thực phẩm chức năng, mỹ phẩm… Toàn bộ số hàng hóa có trị giá ước tính khoảng 67 triệu đồng. Qua kiểm tra, chủ phương tiện không xuất trình được hóa đơn, chứng từ hợp pháp chứng minh nguồn gốc hàng hóa. đội QLTT số 1 đã tiến hành tạm giữ toàn bộ số hàng hóa để xác minh và xử lý theo quy định của pháp luật.
Theo thống kê của Chi cục QLTT tỉnh, riêng 5 tháng đầu năm, lực lượng QLTT toàn tỉnh đã phối hợp với các lực lượng chức năng trên địa bàn kiểm tra 313 vụ, phát hiện xử lý 311 vụ/311 đối tượng/364 hành vi vi phạm hàng giả, hàng nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ, tổng số tiền trên 11,2 tỷ đồng (xử lý vi phạm thương mại điện tử chiếm khoảng 16%). Ông Nguyễn Đình Hưng, Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh (Sở Công Thương Quảng Ninh) cho biết: “Qua công tác kiểm tra, kiểm soát, các đối tượng vi phạm ngày càng tinh vi, sử dụng nhiều thủ đoạn để qua mặt lực lượng chức năng. Hàng giả trà trộn trong các lô hàng, ẩn nấp dưới danh nghĩa hàng xách tay, hàng khuyến mãi hay các đơn hàng thương mại điện tử. Thời gian tới, đơn vị tiếp tục tăng cường giám sát, kiểm tra, tuyên truyền và xử lý nghiêm minh hành vi vi phạm. Đơn vị chỉ đạo đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác giám sát thị trường, xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung về vi phạm, tăng cường kiểm tra hoạt động kinh doanh qua mạng, livestream, sàn thương mại điện tử – nơi tiềm ẩn nhiều rủi ro về hàng giả, hàng nhái hiện nay. Bên cạnh đó, lực lượng QLTT tiếp tục phối hợp chặt chẽ với công an, hải quan, biên phòng và chính quyền địa phương trong nắm tình hình, phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm; đào tạo, nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ QLTT, nhất là trong lĩnh vực đấu tranh với tội phạm thương mại điện tử và sở hữu trí tuệ.”
Cùng với thị trường nội đia, tại các khu vực cửa khẩu, đường mòn, lối mở dọc toàn tuyến biên giới, đường biển cũng được các lực lượng chức năng kiểm soát chặt chẽ, kịp thời phát hiện, xử lý các vụ việc, không để hình thành các điểm nóng về buôn lậu, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc. Theo thống kê của Ban Chỉ đạo 389 tỉnh, trong 5 tháng đầu năm, các lực lượng chức năng trong tỉnh đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 1.084 vụ buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; trị giá hàng hóa vi phạm trên 12 tỷ đồng.
Với đường biên giới dài, hệ thống cửa khẩu, cảng biển lớn, lưu lượng hàng hóa và người qua lại đông đúc, Quảng Ninh luôn là địa bàn tiềm ẩn nhiều nguy cơ phát sinh buôn bán hàng cấm, hàng giả, hàng kém chất lượng, nhất là thực phẩm không rõ nguồn gốc. Thực tế cho thấy, thời gian gần đây, tình hình buôn bán, vận chuyển hàng hóa vi phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh có chiều hướng gia tăng. Đáng chú ý, không ít vụ việc liên quan đến buôn bán thực phẩm bẩn, không rõ nguồn gốc xuất xứ, kém chất lượng đã bị lực lượng chức năng phát hiện và xử lý nghiêm, góp phần cảnh báo người tiêu dùng cũng như siết chặt kỷ cương trong hoạt động kinh doanh.
Trước thực trạng trên, UBND tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo quyết liệt, giao Ban Chỉ đạo 389 tỉnh làm đầu mối, tăng cường phối hợp giữa các sở, ngành, địa phương và các lực lượng chuyên trách như Công an, Bộ đội Biên phòng, Hải quan, Quản lý thị trường, Y tế… xây dựng kế hoạch hành động cụ thể, linh hoạt và hiệu quả. Tỉnh đặc biệt nhấn mạnh không để hình thành điểm nóng về buôn lậu, gian lận thương mại, nhất là trong lĩnh vực thực phẩm. Để ngăn chặn hiệu quả tình trạng buôn bán hàng giả và thực phẩm không rõ nguồn gốc, Quảng Ninh xác định phải kiểm soát chặt chẽ từ “gốc đến ngọn”, từ nơi sản xuất, cung ứng đến các điểm tiêu thụ cuối cùng. Theo đó, các cơ sở chế biến, kinh doanh thực phẩm trên địa bàn tỉnh buộc phải đăng ký và công khai thông tin về nguồn gốc sản phẩm, thực hiện kiểm định chất lượng định kỳ, đặc biệt với các mặt hàng dễ bị làm giả như rượu, nước mắm, bánh kẹo, mỹ phẩm, dược phẩm… Các cơ sở vi phạm, không đáp ứng đủ điều kiện sẽ bị đình chỉ, thu hồi giấy phép hoặc xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.
Tại các trung tâm thương mại, siêu thị, chợ dân sinh, chợ vùng biên… lực lượng chức năng xây dựng kế hoạch, kiểm tra, phối hợp kiểm soát chặt chẽ không để xảy ra hiện tượng buôn bán hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc. Song song với các biện pháp kiểm tra, xử lý hành chính và hình sự, tỉnh Quảng Ninh đặc biệt coi trọng công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người tiêu dùng và cộng đồng doanh nghiệp. Nhiều chiến dịch truyền thông về nhận diện hàng thật, hàng giả, cảnh báo tác hại của thực phẩm bẩn đã được triển khai rộng khắp trên các phương tiện thông tin đại chúng, hệ thống truyền thanh cơ sở, mạng xã hội và các buổi truyền thông trực tiếp tại chợ, trường học, khu dân cư. Tỉnh cũng triển khai ứng dụng công nghệ số để truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hỗ trợ người dân phát hiện hàng hóa bất hợp pháp, giúp người dân dễ dàng tra cứu thông tin, phản ánh vi phạm, góp phần minh bạch hóa thị trường.
Với sự vào cuộc quyết liệt của các lực lượng chức năng, tỉnh Quảng Ninh đang từng bước siết chặt kiểm soát thị trường, góp phần bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của người tiêu dùng. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả bền vững, bên cạnh nỗ lực của cơ quan chức năng, rất cần sự chung tay của người dân trong việc nâng cao ý thức, chủ động nói không với thực phẩm, hàng hóa không rõ nguồn gốc.
Sơn Nguyễn