Ngày 19/3/2023, Mohammad Jamshidi, phó chánh văn phòng của Tổng thống Iran về các vấn đề chính trị cho biết trên Twitter, Quốc vương Arab Saudi Salman bin Abdulaziz đã mời Tổng thống nước này Ebrahim Raisi tới thăm thủ đô Riyadh.
Lời mời trên đã được đưa ra trong một bức thư Quốc vương Salman bin Abdulaziz gửi tới Tổng thống Raisi. Trong thư, Vua Arab Saudi cũng ca ngợi thỏa thuận mới đạt được “giữa hai nước anh em” và kêu gọi đôi bên hợp tác chặt chẽ hơn về kinh tế và các vấn đề khu vực. Theo Jamshidi, Tổng thống Raisi hoan nghênh lời mời, đồng thời khẳng định Iran sẵn sàng mở rộng hợp tác với Arab Saudi.
Iran, quốc gia có đông người Hồi giáo dòng Shiite sinh sống, và Arab Saudi, nơi nhánh Hồi giáo Sunni chiếm ưu thế, bất hòa trong nhiều năm. Hai nước ủng hộ các bên đối lập trong xung đột tại Syria, Yemen và một số nơi khác.
Arab Saudi năm 2016 xử tử giáo sĩ Shiite Nimr al-Nimr. Các tín đồ Hồi giáo Shiite tại Iran sau đó biểu tình và tấn công cơ quan đại diện ngoại giao của Arab Saudi, sự kiện này khiến hai nước cắt đứt quan hệ ngoại giao. Iran và Arab Saudi sau đó tổ chức các cuộc đàm phán tại Iraq, Oman và Trung Quốc trước khi nối lại quan hệ.
Iran và Arab Saudi hôm 10/3/2023 thông báo nối lại quan hệ, sau khi Trung Quốc làm trung gian tổ chức các cuộc đàm phán giữa hai nước.
Arab Saudi cùng Iran cho biết Trung Quốc tổ chức và ủng hộ các cuộc đàm phán khôi phục quan hệ giữa hai quốc gia Trung Đông.
Hãng thông tấn Iran IRNA ngày 10/3/2023 đưa tin, “Sau các cuộc đàm phán, Cộng hòa Hồi giáo Iran và Vương quốc Arab Saudi đồng ý nối lại quan hệ ngoại giao, mở lại các đại sứ quán và cơ quan đại diện trong vòng hai tháng”. Hãng thông tấn nhà nước của Arab Saudi cùng ngày công bố thông tin tương tự.
Arab Saudi cùng Iran cảm ơn Iraq và Oman tổ chức các cuộc đàm phán giữa hai quốc gia Trung Đông vào năm 2021-2022, cũng như “các lãnh đạo, chính phủ Trung Quốc đã tổ chức và ủng hộ những cuộc đàm phán tại nước này”. Oman và Iraq hoan nghênh Arab Saudi cùng Iran nối lại quan hệ. Baghdad nhận định đây là thỏa thuận mở ra chương mới giữa Tehran và Riyadh.
IRNA cho biết Ali Shamkhani, thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran, ngày 6/3/2023 tới thủ đô Bắc Kinh “để đàm phán với người đồng cấp Arab Saudi Musaed bin Mohammed Al-Aiban nhằm giải quyết triệt để vấn đề giữa Tehran và Riyadh”.
Iran, nơi có đông người Hồi giáo dòng Shiite sinh sống, và Arab Saudi, nơi nhánh Hồi giáo Sunni chiếm ưu thế, bất hòa trong nhiều năm. Hai nước ủng hộ các bên đối lập trong xung đột tại Syria, Yemen và một số nơi khác.
Iraq tổ chức một số cuộc đàm phán giữa Iran và Arab Saudi từ tháng 4/2021. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán này ở cấp độ tương đối thấp, chủ yếu liên quan các quan chức an ninh và tình báo của hai nước.
Chy Le
