Chiều tối 21/10/2025, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp thứ 18 của Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Tại cuộc họp, Thủ tướng nhấn mạnh quyết tâm của Chính phủ trong ngăn chặn khai thác IUU, bảo vệ ngư trường và phát triển bền vững ngành thủy sản, đồng thời yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tăng cường nỗ lực, triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống hiệu quả.
Tích cực triển khai các biện pháp chống khai thác IUU.
Phiên họp thứ 18 của Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU), với sự tham dự của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, lãnh đạo các bộ, ngành và 21 tỉnh, thành phố ven biển. Đây là cuộc họp quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực tháo gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu (EC) liên quan đến hoạt động khai thác hải sản không bền vững.
Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, chống khai thác IUU là nhiệm vụ cấp bách, mang tính sống còn đối với ngành thủy sản Việt Nam. Thủ tướng ghi nhận những nỗ lực của các bộ, ngành và địa phương trong thời gian qua, song cho rằng kết quả đạt được vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi phải triển khai quyết liệt, đồng bộ và hiệu quả hơn nữa.
Thủ tướng yêu cầu kiểm soát chặt chẽ hoạt động tàu cá, truy xuất nguồn gốc thủy sản minh bạch, và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm IUU. Đồng thời, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh, đây không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan quản lý, mà còn là nghĩa vụ của từng ngư dân, cộng đồng và lực lượng thực thi pháp luật.
Các bộ, ngành và địa phương được yêu cầu tăng cường phối hợp, duy trì chế độ báo cáo định kỳ, kịp thời đánh giá kết quả, xếp loại trách nhiệm cá nhân, tổ chức, đặc biệt là người đứng đầu. Thủ tướng nêu rõ, địa phương nào để xảy ra vi phạm hoặc chậm tiến độ gỡ “thẻ vàng” sẽ phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ.
Cùng với đó, Thủ tướng chỉ đạo hoàn thiện hệ thống giám sát hành trình tàu cá (VMS), bảo đảm kiểm tra, giám sát đầy đủ mọi hoạt động khai thác trên biển, nhất là đối với tàu có chiều dài lớn, hoạt động xa bờ, nhằm ngăn chặn vi phạm vùng biển quốc tế. Chính phủ sẽ tiếp tục hỗ trợ các bộ, ngành triển khai đồng bộ hệ thống này trong thời gian tới.
Bên cạnh công tác quản lý, Thủ tướng yêu cầu các cơ quan báo chí, truyền thông tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền trong nước và quốc tế, lan tỏa hình ảnh ngư dân, doanh nghiệp và lực lượng chức năng tuân thủ nghiêm quy định IUU. Đồng thời, cần tôn vinh những tập thể, cá nhân gương mẫu, kiên quyết lên án hành vi vi phạm, tạo động lực xã hội tích cực trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản và phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam.
IUU tại Đồng bằng sông Cửu Long: Nỗ lực phối hợp và kiểm soát chặt chẽ.
Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4, đơn vị phụ trách vùng biển Tây Nam, khu vực được đánh giá là phức tạp nhất cả nước về tình trạng vi phạm IUU, đang đẩy mạnh công tác tuần tra, kiểm soát và tuyên truyền chống khai thác hải sản bất hợp pháp. Hoạt động này diễn ra trong bối cảnh Chính phủ gấp rút chuẩn bị cho đợt làm việc lần thứ 5 với Đoàn Thanh tra Ủy ban Châu Âu (EC) – bước đi được coi là mang tính quyết định trong nỗ lực gỡ “thẻ vàng” vào năm 2025.
Theo báo cáo của lực lượng Cảnh sát biển, tình trạng tàu cá cố tình tắt hoặc mất tín hiệu thiết bị giám sát hành trình (VMS) vẫn diễn biến phức tạp và kéo dài. Chỉ trong nửa đầu năm 2025, đã có hơn 12.000 lượt tàu cá mất tín hiệu, chủ yếu hoạt động tại các vùng biển giáp ranh Thái Lan, Malaysia, Indonesia – nơi từng xảy ra nhiều vụ bắt giữ tàu cá Việt Nam.
Trước tình hình đó, Cảnh sát biển Vùng 4 đã tăng cường tuần tra, kiểm soát khép kín tại các “điểm đen” IUU ở Tây Nam Bộ, đặc biệt là khu vực giáp ranh với Malaysia, Thái Lan và vùng nước lịch sử Việt Nam – Campuchia. Đồng thời, đơn vị phối hợp chặt chẽ với Bộ đội Biên phòng, Quân khu 9, Quân chủng Hải quân, lực lượng Kiểm ngư và Chi cục Thủy sản các địa phương để chia sẻ dữ liệu VMS và xử lý kịp thời các vi phạm.
Cùng với hoạt động kiểm soát trên biển, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cũng được đẩy mạnh tại cảng cá, bến cá và cộng đồng ngư dân. Tuy nhiên, tình trạng chây ì, né tránh kiểm tra, hợp thức hóa hồ sơ vẫn xuất hiện ở một số địa phương và cảng cá nhỏ.
Thiếu tướng Lê Đình Cường, Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng, Trưởng Ban chỉ đạo IUU của Cảnh sát biển Việt Nam, nhấn mạnh:
“Từ nay đến cuối năm là giai đoạn quyết định: hoặc Việt Nam gỡ được ‘thẻ vàng’ của EC, hoặc phải đối mặt với nguy cơ chuyển sang ‘thẻ đỏ’, kéo theo hệ lụy nghiêm trọng cho xuất khẩu thủy sản.”
Ông khẳng định, các đơn vị trong toàn lực lượng phải tăng cường thanh tra nội bộ, kiểm tra đột xuất, và xử lý nghiêm mọi hành vi bao che, tiêu cực, nhằm bảo đảm tính răn đe và quyết tâm cao nhất trong cuộc chiến chống khai thác IUU.
UBND tỉnh An Giang thường xuyên tổ chức các cuộc họp chuyên đề về công tác phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) nhằm triển khai đồng bộ các giải pháp theo chỉ đạo của Chính phủ.
Theo báo cáo, đến nay tỉnh đã đạt nhiều kết quả tích cực: 100% tàu “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép) đã được hoàn tất đăng ký, cấp phép (2.090/2.090 tàu); tỷ lệ lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) đạt 99,53%, thuộc nhóm cao nhất cả nước.
Phát biểu chỉ đạo, Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Mừng yêu cầu ngăn chặn tuyệt đối tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, đồng thời kiện toàn Ban Chỉ đạo IUU của tỉnh theo đúng phương châm “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền. Công an tỉnh được giao phối hợp với Bộ đội Biên phòng tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, không để xảy ra tình trạng “giơ cao, đánh khẽ”.
Để giảm áp lực khai thác xa bờ, An Giang đã hỗ trợ 4 đợt với 30.660 lượt tàu cá, tổng kinh phí hơn 5,3 tỷ đồng, đồng thời xây dựng phương án chuyển đổi sinh kế cho ngư dân sang nuôi trồng thủy sản – hướng đi bền vững, phù hợp với chủ trương phát triển xanh của quốc gia.
Cà Mau, địa phương có đội tàu cá lớn nhất cả nước, đang tăng tốc thực hiện các giải pháp phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), chuẩn bị cho đợt làm việc lần thứ 5 với Đoàn Thanh tra Ủy ban Châu Âu (EC).
Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau đã ban hành công văn hỏa tốc chỉ đạo các sở, ngành, lực lượng vũ trang và UBND các xã, thị trấn ven biển tập trung toàn lực cho công tác chống IUU, yêu cầu rà soát, hoàn thiện và số hóa đầy đủ hồ sơ tàu cá, phân công cán bộ phụ trách rõ ràng, tránh chồng chéo, bỏ sót trong quản lý.
Theo đó, Bộ đội Biên phòng tỉnh phối hợp với Công an và Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức giám sát chặt chẽ 1.517 tàu cá có thiết bị giám sát hành trình (VMS), duy trì kết nối 24/7, kiên quyết không cho tàu rời bến khi chưa đủ điều kiện theo quy định. Các trường hợp mất tín hiệu từ 6 giờ đến 10 ngày sẽ bị xử lý nghiêm.
Cùng thời điểm, Tổ xử lý vi phạm (Sở Tư pháp) đang phối hợp Công an tỉnh điều tra, xử lý các vụ án tổ chức, môi giới đưa người ra nước ngoài bằng đường biển trái phép, trong đó nhiều vụ có liên quan đến tàu cá hoạt động IUU, góp phần ngăn chặn triệt để vi phạm trên biển.
Tình trạng khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) đã và đang gây tác động tiêu cực đến môi trường biển, làm suy giảm nguồn lợi thủy sản và ảnh hưởng đến uy tín của ngành thủy sản Việt Nam trên trường quốc tế.
Để khắc phục tình trạng này, việc tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng ngư dân, cùng với giám sát chặt chẽ hoạt động khai thác và nâng cao trách nhiệm của chính quyền địa phương, các lực lượng chức năng là điều kiện tiên quyết nhằm gỡ bỏ “thẻ vàng” của EC và hướng tới một ngành thủy sản phát triển bền vững, có trách nhiệm.
Chính phủ Việt Nam khẳng định quyết tâm đẩy mạnh kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm mọi hành vi vi phạm IUU, đồng thời yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phối hợp chặt chẽ, không để tái diễn tình trạng khai thác trái phép. Đây không chỉ là nhiệm vụ kinh tế, mà còn là trách nhiệm chính trị và cam kết quốc tế của Việt Nam trong việc bảo vệ nguồn lợi biển, khẳng định chủ quyền quốc gia và nâng cao vị thế thủy sản Việt Nam trên trường quốc tế.
Kiến Văn