Sáng 23/5/2025, Bộ Y tế đã tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc nhằm đánh giá tiến độ triển khai công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong lĩnh vực y tế. Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh, việc xử lý hàng giả, hàng kém chất lượng trong ngành y tế cần được thực hiện một cách quyết liệt, nghiêm khắc và không có vùng cấm, nhằm bảo vệ sức khỏe và quyền lợi chính đáng của người dân.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định, thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, mỹ phẩm… luôn giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác phòng bệnh, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe Nhân dân. Do đó, công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong lĩnh vực y tế không phải là vấn đề mới, mà đã được Bộ Y tế phối hợp với các cơ quan liên quan triển khai thường xuyên, liên tục suốt nhiều năm qua. Tuy nhiên, hiện nay, việc quản lý các mặt hàng này trên các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội vẫn đang đối mặt với nhiều vấn đề phức tạp, đặt ra yêu cầu cấp thiết về giải pháp kiểm soát hiệu quả hơn.
“Nếu chúng ta không kịp chấn chỉnh, đây sẽ là nội dung khó khăn cho công tác quản lý, đặc biệt lĩnh vực an toàn thực phẩm liên quan đến 3 bộ cùng quản lý, việc buôn bán sản phẩm liên quan đến nhiều công đoạn”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết.
Về phía Bộ Y tế, cơ quan này cho biết sẽ tiếp tục chủ động phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an trong công tác chấn chỉnh, xử lý tình trạng buôn bán hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ trong lĩnh vực y tế. Thực tế thời gian qua, nhiều đường dây buôn bán hàng vi phạm đã bị lực lượng chức năng triệt phá, một số cán bộ có liên quan trực tiếp đến các vụ việc cũng đã bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, Bộ Y tế cũng thẳng thắn nhìn nhận những khó khăn trong công tác này như: công nghệ làm giả ngày càng tinh vi, hiện đại; hoạt động kinh doanh trực tuyến còn nhiều kẽ hở; công tác thanh tra, kiểm nghiệm tại tuyến cơ sở còn hạn chế do thiếu nhân lực và trang thiết bị.
Trước thực trạng đó, trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tập trung hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường kiểm soát chặt chẽ các khâu đăng ký, quảng cáo, lưu hành và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Đồng thời, mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực này cũng sẽ được nâng cao nhằm tạo sức răn đe mạnh mẽ hơn.
Bộ Y tế đang tập trung xây dựng hai nghị định quan trọng nhằm phân định rõ thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ giữa các cấp chính quyền, với tinh thần phân cấp tối đa cho địa phương trong công tác quản lý lĩnh vực y tế. Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, đây là bước đi nhằm tạo điều kiện để các địa phương chủ động hơn trong triển khai nhiệm vụ thực tiễn, trong khi Bộ sẽ tập trung vào việc ban hành các văn bản pháp lý và hướng dẫn tổ chức thực hiện.
Liên quan đến các vụ việc vi phạm bị phát hiện thời gian qua, Bộ trưởng chỉ rõ, công tác hậu kiểm tại một số địa phương còn thiếu nghiêm túc. Theo quy định hiện hành, việc quản lý, giám sát, hậu kiểm các mặt hàng do địa phương quản lý là trách nhiệm trực tiếp của chính quyền địa phương. Khi gặp khó khăn, vướng mắc, các đơn vị cần chủ động báo cáo lên cấp có thẩm quyền để xử lý kịp thời.
Bộ trưởng nhấn mạnh, quan điểm xử lý hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả trong lĩnh vực y tế là “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”. Đồng thời, sẽ truy rõ trách nhiệm của cá nhân, tổ chức và người đứng đầu nếu để xảy ra tình trạng buông lỏng quản lý hoặc tiếp tay cho hành vi vi phạm.
Ngoài ra, Bộ Y tế cũng yêu cầu các đơn vị chuyên môn đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và nâng cao hiệu quả truyền thông, giúp người dân nhận diện hàng thật – hàng giả, từ đó góp phần giải quyết triệt để vấn đề ngay từ gốc.
Trước đó, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế đã thành lập 15 tổ kiểm tra chuyên ngành, tập trung vào các lĩnh vực như dược, mỹ phẩm, y dược cổ truyền, sữa, thực phẩm chức năng và thiết bị y tế. Hoạt động này nằm trong tháng cao điểm đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, kéo dài đến ngày 15/6.
Theo thống kê của Bộ Y tế, từ năm 2020 đến tháng 5/2025, đã có hơn 400 cơ sở thực phẩm bị kiểm tra, trong đó 198 cơ sở vi phạm với tổng số tiền xử phạt lên tới gần 24 tỷ đồng. Riêng trong năm 2024, ngành y tế tổ chức gần 260 đoàn thanh tra, kiểm tra và ban hành 46 quyết định xử phạt hành chính trong lĩnh vực dược, với tổng mức phạt trên 2,5 tỷ đồng.
Đáng chú ý, Bộ Y tế đã tăng cường phối hợp liên ngành, trong đó có việc ký kết quy chế phối hợp với Bộ Công an nhằm điều tra và xử lý 31 vụ việc liên quan đến thực phẩm chức năng giả, sử dụng chất cấm và giấy tờ giả. Đây là minh chứng cho nỗ lực quyết liệt của ngành trong việc siết chặt quản lý và bảo vệ sức khỏe người dân.
Những nỗ lực của Bộ Y tế trong việc tăng cường thanh tra, kiểm tra, hoàn thiện hành lang pháp lý và phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan đã cho thấy quyết tâm cao trong cuộc chiến chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong lĩnh vực y tế. Việc xây dựng các nghị định phân cấp tối đa cho địa phương không chỉ giúp nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước mà còn tăng tính chủ động, trách nhiệm của chính quyền địa phương trong công tác hậu kiểm và xử lý vi phạm.
Tuy nhiên, để giải quyết tận gốc vấn đề, bên cạnh các biện pháp hành chính và pháp lý, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, truyền thông và sự tham gia giám sát của người dân. Việc nhận diện hàng thật, hàng giả, nâng cao nhận thức cộng đồng và xây dựng một hệ thống cảnh báo sớm sẽ là những yếu tố then chốt trong việc bảo vệ sức khỏe người dân và giữ vững niềm tin vào hệ thống y tế.
Bộ Y tế khẳng định sẽ tiếp tục kiên quyết, không có vùng cấm trong xử lý vi phạm, đồng thời truy trách nhiệm đến cùng đối với các cá nhân, tổ chức và người đứng đầu có dấu hiệu buông lỏng quản lý hoặc tiếp tay cho sai phạm. Với sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống, cuộc chiến chống hàng giả, hàng kém chất lượng trong lĩnh vực y tế kỳ vọng sẽ đạt được những chuyển biến thực chất và bền vững.
Thế Nguyễn