Sáng 21/5/2025, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2021–2026. Theo đó, ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026–2031 được ấn định là Chủ nhật, ngày 15/3/2026. Đây là quyết định quan trọng, mở đường cho việc chuẩn bị sớm và toàn diện cho cuộc bầu cử nhiệm kỳ mới.
Theo nội dung nghị quyết, kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa XVI sẽ được triệu tập chậm nhất trong vòng 60 ngày kể từ ngày bầu cử. Đối với HĐND các cấp nhiệm kỳ mới, kỳ họp đầu tiên sẽ được tổ chức chậm nhất trong vòng 45 ngày sau ngày bầu cử.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cùng các cơ quan liên quan được giao nhiệm vụ tổ chức thực hiện nghị quyết trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao.
Căn cứ pháp lý và lý do rút ngắn nhiệm kỳ
Theo Điều 71 Hiến pháp và Điều 2 Luật Tổ chức Quốc hội, nhiệm kỳ của mỗi khóa Quốc hội là 5 năm, tuy nhiên Quốc hội có thể quyết định rút ngắn hoặc kéo dài nhiệm kỳ nếu được ít nhất 2/3 tổng số đại biểu tán thành, trên cơ sở đề nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tương tự, Điều 5 Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng cho phép rút ngắn hoặc kéo dài nhiệm kỳ của HĐND trong những trường hợp đặc biệt do Quốc hội quyết định.
Thông thường, nhiệm kỳ của Quốc hội và HĐND được tính từ ngày khai mạc kỳ họp thứ nhất đến ngày khai mạc kỳ họp thứ nhất của nhiệm kỳ tiếp theo. Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ hiện tại được bầu vào ngày 23/5/2021, khai mạc kỳ họp đầu tiên vào tháng 7/2021. Theo đó, nhiệm kỳ dự kiến kết thúc vào tháng 7/2026, và bầu cử khóa mới phải hoàn thành chậm nhất vào ngày 24/5/2026.
Tuy nhiên, nhằm đảm bảo việc kiện toàn nhân sự cấp cao kịp thời sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, cũng như bảo đảm tính đồng bộ trong công tác tổ chức và phân công nhân sự giữa các cơ quan Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị – xã hội, Quốc hội đã quyết định rút ngắn nhiệm kỳ hiện tại khoảng 3 tháng.
Nghị quyết cũng phù hợp với yêu cầu triển khai kịp thời Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Hội nghị Trung ương 11, khóa XIII về công tác tổ chức bộ máy và nhân sự trong giai đoạn mới.
Đảm bảo tính liên tục và đồng bộ
Việc tổ chức bầu cử vào giữa tháng 3/2026 sẽ tạo điều kiện thuận lợi để cấp ủy các cấp nhiệm kỳ mới sớm bắt tay vào triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp và Đại hội XIV. Đồng thời, đảm bảo sự ổn định và chuyển giao suôn sẻ trong hệ thống chính trị và hành chính từ Trung ương đến địa phương.
Minh Anh