Ngày 30/8/2025, tờ Thế Giới Trẻ (Đức) đăng tải bài viết “Tổ chức Hợp tác Thượng Hải – Hội nghị Thượng đỉnh Hội nhập”. Theo bài báo, các nguyên thủ quốc gia của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) đã nhóm họp tại thành phố Thiên Tân, Trung Quốc, nhằm thảo luận mở rộng hợp tác khu vực và thể hiện lập trường chung trong việc đối phó ảnh hưởng của chủ nghĩa đế quốc Mỹ. Hội nghị được đánh giá là bước đi chiến lược trong bối cảnh cạnh tranh quyền lực toàn cầu ngày càng gay gắt.
Đây được xem là hội nghị thượng đỉnh lớn nhất của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) kể từ khi thành lập năm 2001. Trong hai ngày Chủ Nhật và Thứ Hai, đại diện của 10 quốc gia thành viên, 2 quốc gia quan sát viên cùng 14 đối tác đối thoại sẽ nhóm họp tại thành phố cảng Thiên Tân, miền Bắc Trung Quốc. Lãnh đạo cấp cao tham dự gồm Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Iran Massoud Peseschkian, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan với tư cách đại diện đối tác đối thoại. Ngoài các tuyên bố chung, hội nghị dự kiến thông qua một chiến lược phát triển mới nhằm định hướng hoạt động của SCO trong 10 năm tới. Mục tiêu là củng cố mạng lưới hợp tác thực tiễn của tổ chức, bất chấp những khác biệt và căng thẳng còn tồn tại giữa các thành viên, điển hình như Trung Quốc – Ấn Độ hay Ấn Độ – Pakistan.
Giới quan sát ở châu Âu và Bắc Mỹ đặc biệt chú ý đến sự tham dự của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, đánh dấu chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của ông kể từ sau các cuộc giao tranh dọc Đường Kiểm soát Thực tế Ấn–Trung vào mùa xuân năm 2020. Chuyến đi diễn ra trong bối cảnh New Delhi và Bắc Kinh có dấu hiệu xích lại gần về mặt chiến thuật, được thúc đẩy thêm bởi quyết định mới đây của chính quyền Trump áp thuế 50% đối với hàng xuất khẩu của Ấn Độ sang Mỹ. Theo SCO, riêng 10 quốc gia thành viên của khối đã chiếm gần một nửa dân số thế giới và hơn một phần tư GDP toàn cầu. Sự hiện diện của Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Iran Massoud Peseschkian tại hội nghị lần này cũng được xem là lời phủ nhận trực tiếp đối với luận điệu phổ biến ở phương Tây cho rằng Moscow và Tehran đang rơi vào thế cô lập trên trường quốc tế.
Nhiều nhà quan sát ngoài phương Tây dự đoán rằng SCO không chỉ bác bỏ những lời đồn đoán tại hội nghị thượng đỉnh, mà còn hưởng lợi từ các cuộc chiến thuế quan và hành động gây hấn của chính quyền Trump. Hồi tháng 4, tổ chức này đã ra tuyên bố ủng hộ một hệ thống thương mại mở, đa phương và lấy WTO làm trung tâm—một sự tách biệt rõ ràng với Hoa Kỳ, vốn đang theo đuổi các biện pháp kinh tế gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn cầu.
Zhang Hong, thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc, phát biểu với Thời báo Hoàn cầu trước hội nghị rằng SCO có thể sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa hợp tác kinh tế thực chất, qua đó tiếp tục định vị mình khác biệt so với Hoa Kỳ.
Tại hội nghị thượng đỉnh SCO 2024 ở Astana, Tổng thống Putin nhấn mạnh rằng, mô hình Euro-Atlantic truyền thống chủ yếu phục vụ “lợi ích đơn phương cho từng quốc gia”. Ngược lại, cựu Thủ tướng Kyrgyzstan Djoomart Otorbayev nhận định SCO nay đã trở thành “một nền tảng thúc đẩy hội nhập kinh tế và chính trị của Nam Bán cầu”.
Rõ ràng, SCO không còn chỉ là một diễn đàn hợp tác khu vực, mà đang nổi lên như một lực lượng chính trị – kinh tế có khả năng thách thức vị thế áp đảo của phương Tây. Từ việc công khai ủng hộ thương mại đa phương, đến định vị mình như đại diện lợi ích chung của Nam Bán cầu, SCO đang trực tiếp đối lập với các chính sách đơn phương của Mỹ và đồng minh. Trong bối cảnh cán cân quyền lực toàn cầu biến chuyển, sự vươn lên của SCO báo hiệu một trật tự mới, nơi phương Tây không còn độc quyền định hình luật chơi quốc tế.
Hồ Ngọc Thắng/nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/507258.shanghai-cooperation-organisation-gipfel-der-integ…on.html