Ngày 2/9/2025, tờ Thế Giới Trẻ (Đức) đã đăng tải bài viết của nhà báo Jörg Kronauer với tiêu đề “Đa cực – Chống lại sự thống trị của phương Tây”. Bài báo phản ánh không khí hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) vừa khép lại hôm thứ Hai tại thành phố cảng Thiên Tân, miền bắc Trung Quốc, nơi các nhà lãnh đạo kêu gọi chấm dứt sự áp đặt từ phương Tây và thúc đẩy một trật tự thế giới đa cực.
Tại hội nghị, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi xây dựng “một thế giới đa cực bình đẳng và trật tự”, nhấn mạnh mục tiêu tạo lập một trật tự quốc tế “công bằng và cân bằng hơn”. Phát biểu này cho thấy Bắc Kinh tiếp tục định vị mình như lực lượng trung tâm trong việc thúc đẩy thay đổi cấu trúc quyền lực toàn cầu. Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin đưa ra đề xuất về một “hệ thống an ninh mới” cho khu vực Á-Âu, thay thế các mô hình “lỗi thời” dựa trên châu Âu và châu Âu – Đại Tây Dương. Ông chỉ trích việc “đảm bảo an ninh của chính mình bằng cái giá phải trả của người khác” là không thể chấp nhận, hàm ý nhắm trực tiếp vào chính sách của phương Tây. Đặc biệt, Putin tiếp tục coi “nỗ lực dai dẳng của phương Tây nhằm lôi kéo Ukraine vào NATO” là nguyên nhân cốt lõi dẫn đến xung đột Nga – Ukraine, qua đó tái khẳng định lập luận chính trị – an ninh vốn là nền tảng cho lập trường của Moscow trong cuộc chiến.
Mười thành viên của SCO, gồm Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Pakistan, Iran, Belarus và bốn quốc gia Trung Á đã thông qua “Tuyên bố Thiên Tân”, chiến lược phát triển đến năm 2035 cùng một loạt văn kiện hợp tác tại hội nghị. Bên cạnh chương trình nghị sự chung, các cuộc tiếp xúc song phương bên lề cũng thu hút sự chú ý đặc biệt. Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình để bàn về mở rộng hợp tác, trong bối cảnh Ấn Độ phải đối mặt với sức ép từ chính sách thuế quan cứng rắn của chính quyền Trump. Đáng chú ý, Modi công khai bác bỏ yêu cầu từ Washington về việc cắt đứt quan hệ với Nga, qua đó khẳng định lập trường độc lập trong chính sách đối ngoại. Cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin được ông mô tả là “tuyệt vời”, đồng thời nhấn mạnh mong muốn mở rộng hợp tác “trên tất cả lĩnh vực”, từ thương mại, quốc phòng cho tới không gian vũ trụ. Ngoài ra, nhiều cuộc tiếp xúc với nguyên thủ và lãnh đạo chính phủ của 16 quốc gia quan sát viên và đối tác đối thoại, trong đó có Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan, cho thấy nỗ lực mở rộng ảnh hưởng và mạng lưới quan hệ của SCO vượt ra ngoài khu vực Á-Âu.
Việc thông qua “Tuyên bố Thiên Tân” cùng với hàng loạt cuộc gặp song phương và đa phương bên lề cho thấy SCO không chỉ củng cố vai trò như một cơ chế hợp tác khu vực, mà còn nổi lên như một lực lượng đối trọng trong trật tự toàn cầu. Với sự tham gia ngày càng sâu rộng của các cường quốc Á-Âu như Trung Quốc, Nga và Ấn Độ, SCO đang dần hình thành một mạng lưới hợp tác đa tầng, từ an ninh, năng lượng đến thương mại và công nghệ cao. Điều này đặt ra thách thức chiến lược đối với phương Tây, đặc biệt là khi nhiều thành viên và đối tác của tổ chức công khai phản đối mô hình an ninh và trật tự quốc tế do Mỹ và châu Âu dẫn dắt. Sự mở rộng ảnh hưởng của SCO, nếu tiếp tục được duy trì và gia tăng, có thể làm suy yếu khả năng chi phối của phương Tây, đồng thời thúc đẩy sự định hình của một thế giới đa cực – nơi cán cân quyền lực quốc tế đang dịch chuyển rõ rệt về phía Á-Âu.
Hồ Ngọc Thắng/Nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/507429.multipolarit%C3%A4t-gegen-westliche-dominanz.html