Theo nguồn tin từ The Sun của Anh cho biết, Challenger 2 là mẫu xe tăng phương Tây đầu tiên được cung cấp cho Ukraine. Kể từ đó, phương Tây đã cung cấp cho Ukraine xe tăng Leopard 2 và M1 Abrams. “Xe tăng chủ lực Challenger 2 của Anh từng được kì vọng giúp Ukraine gia tăng năng lực chiến đấu. Nhưng sau một năm, chiếc xe tăng này bộc lộ quá nhiều vấn đề”, báo Anh The Sun gần đây tiết lộ.
Sụp đổ kỳ vọng Xe tăng Challenger 2 ở chiến trường Ukraine
Anh lần đầu thông báo gửi xe tăng Challenger 2 cho Ukraine vào tháng 1/2023. Đến tháng 3/2023, các xe tăng đầu tiên đã được chuyển tới Kiev. Tháng 9 cùng năm, Ukraine mất xe tăng Challenger 2 đầu tiên trong giao tranh với các lực lượng Nga.
Phóng viên tờ The Sun gần đây có cơ hội tới thăm một thao trường gần tiền tuyến và gặp kíp lái xe tăng Challenger 2. Trao đổi với phóng viên Anh, Kíp lái Ukraine cho rằng, Challenger 2 là mẫu xe tăng có nòng pháo và hệ thống kiểm soát hỏa lực tiên tiến với khả năng tấn công chính xác mục tiêu ở khoảng cách 4,5km. Tuy nhiên, ưu điểm của Challenger 2 chỉ là đấu xe tăng vì không được trang bị loại đạn đặc biệt để tấn công bộ binh hay công sự. Mẫu xe tăng này tỏ ra quá nặng nề và cồng kềnh, không thích hợp để chiến đấu với địa hình ở Ukraine.
Theo tờ Defense Express, Ukraine, điều này không bất ngờ vì xe tăng phương Tây được thiết kế là công cụ chống tăng di động, không phải là cỗ máy đa năng. Triết lý quân sự này cũng áp dụng với xe tăng Challenger 2 và giờ đây đang làm khó kíp lái Ukraine.
Xe tăng Challenger 2 nặng 64 tấn, tương đương Leopard 2 hay M1 Abrams. Nhưng các mẫu xe tăng của Mỹ và Đức được trang bị động cơ 1.500 mã lực, còn động cơ của chiếc Challenger 2 chỉ có 1.200 mã lực. Nghĩa là khả năng vận hành và cơ động bị hạn chế đáng kể.
Kíp lái kể với phóng viên Anh rằng, mẫu xe tăng này chưa từng có cơ hội đối đầu trực diện với xe tăng Nga. “Địa hình ở tiền tuyến không cho phép các cuộc đấu xe tăng xảy ra”, kíp lái chia sẻ.
Chỉ còn 7 trong số 14 chiếc Challenger 2 được Anh cung cấp cho Ukraine là còn có thể hoạt động.
Tờ The Sun tiết lộ, trong số 14 xe tăng Challenger được Anh cung cấp, chỉ còn 7 chiếc có thể hoạt động. Vấn đề nằm ở chính xe tăng chứ không phải do tổn thất trên chiến trường. Theo Kíp lái Ukraine, xe tăng Challenger 2 thường xuyên gặp trục trặc và các thợ máy đơn giản không có thời gian để sửa đi sửa lại.
Ví dụ như một số bộ phận của tháp pháo và hệ thống ngắm bắn có tuổi thọ thấp, rất dễ hỏng trong quá trình sử dụng thực tế. Đệm cao su bọc xích và bánh xe cũng liên tục bị hao mòn. Trong khi đó, chờ đối tác cung cấp phụ tùng thay thế có khi phải mất hàng tháng. Vấn đề càng trầm trọng hơn khi các đơn vị quân đội Ukraine thiếu thợ máy lành nghề.
Kết quả là nhiều kíp lái xe tăng Challenger 2 từng được gửi sang Anh đào tạo nhưng nay không có xe tăng sử dụng. Họ thường phải làm các công việc phi chiến đấu như đào hào, gia cố phòng tuyến, tờ Defense Express tiết lộ.
Trong suốt một thời gian dài, xe tăng Challenger 2 do Anh sản xuất từng được coi là vũ khí “bất khả chiến bại”.
Xe tăng chiến đấu chủ lực Challenger 2 từng được Anh phác họa là mẫu xe tăng “bất khả xâm phạm”, nhưng việc một xe tăng loại này gần đây bị phá hủy ở Ukraine đã xóa bỏ hoàn toàn quan niệm này.
Bộ trưởng Quốc phòng Anh Grant Shapps gần đây xác nhận, một trong 14 xe tăng Challenger 2 do Anh cung cấp cho Ukraine đã bị phá hủy trong giao tranh. Challenger 2 trúng tên lửa chống tăng và bốc cháy ngay lập tức ở khu vực gần làng Robotyne ở tiền tuyến vùng Zaporizhzhia. Theo báo Anh Guardian, đây là xe tăng Challenger 2 đầu tiên bị phá hủy sau gần 30 năm, kể từ khi được Anh đưa vào sử dụng.
Trả lời báo Nga Sputnik, nhà phân tích Brian Berletic, cựu lính thủy đánh bộ Mỹ nói rằng, đây là lần đầu tiên xe tăng chiến đấu chủ lực do Anh sản xuất chiến đấu trước một đối thủ xứng tầm.
“Huyền thoại về sự bất khả chiến bại của xe tăng Challenger 2 được Anh xây dựng bằng cách cẩn trọng khi triển khai phương tiện chiến đấu hạng nặng này trong các cuộc xung đột”, ông Berletic nói.
Trong những lần triển khai trước đây, xe tăng Challenger 2 chưa từng gặp phải đối thủ xứng tầm, cũng luôn ở tuyến sau làm nhiệm vụ hỗ trợ hỏa lực.
“Thực tế là có hai xe tăng Challenger 2 của Anh bị hư hại nghiêm trọng ở Iraq. Phần giáp xe tăng bị xuyên thủng và kíp lái bên trong bị thương vong. Nhưng các thông tin này đã bị che đậy và mãi về sau mới được truyền thông tiết lộ”, ông Berletic nói thêm.
“Bây giờ chúng ta đang có xe tăng Challenger 2 ở Ukraine. Phương tiện này đang chiến đấu với lực lượng Nga, vốn được vũ trang tốt hơn so với các đối thủ trước đây mà xe tăng Challenger 2 từng đối đầu”, ông Berletic nói. “Đây là điều đã được dự đoán trước. Nhưng cũng vì vậy mà huyền thoại bất khả chiến bại của xe tăng Challenger 2 sụp đổ”.
Tháng 8/2006, một nhóm phiến quân Iraq sử dụng súng chống tăng RPG-29 bắn trúng một chiếc xe tăng Challenger 2 của quân đội Anh, vốn nổi tiếng là dòng xe tăng “bất khả xâm phạm”, theo Global Security. Thông tin này bị Bộ Quốc phòng Anh che đậy suốt nhiều năm và chỉ được tiết lộ vào năm 2017.
Quả đạn phóng từ súng phóng lựu vác vai RPG-29 đã xuyên thủng lớp giáp Chobham của chiếc Challenger 2, khiến kíp lái 4 người bị thương. Lái xe bị thương nặng nhất do bị mất cả bàn chân. Chiếc xe tăng không được coi là bị phá hủy vì may mắn là đạn pháo trong xe không kích nổ.
Tháng 4/2007, một xe tăng Challenger 2 khác cũng bị xuyên thủng vì thiết bị nổ tự chế (IED) cài ven đường. Sức công phá từ thiết bị nổ đã xé toạc xe tăng, khiến lái xe bị thương nặng, Bộ Quốc phòng Anh từng xác nhận. Lái xe sau này hồi phục nhưng vĩnh viễn mất đi cả hai chân. Một binh sĩ khác trong kíp lái 4 người bị thương nhẹ.
Bộ Quốc phòng Anh sau này giải thích, cơ quan không công bố các vụ tấn công nhằm vào binh sĩ và khí tài Anh, trừ khi có tổn thất về sinh mạng. Chiếc Challenger 2 này bị hư hại nhưng cũng không được coi là bị phá hủy.
Trước sự cố này, phương Tây luôn tin rằng xe tăng Challenger 2 được bọc giáp đủ dày để trụ vững trước các thiết bị nổ cài ven đường. Xe tăng Challenger nặng hơn 70 tấn và là một trong những xe tăng có trọng lượng lớn nhất trên thế giới.
Xe tăng Challenger 2 sử dụng giáp phức hợp Chobham, loại giáp được quảng cáo là tốt nhất thế giới, có thể vô hiệu hóa súng phóng lựu chống tăng. Giáp Chobham hiện chỉ được trang bị trên xe tăng Abrams của Mỹ và Challenger của Anh. Phương thức chế tạo giáp phức hợp Chobham đến nay vẫn được coi là bí mật quân sự. Trang web của chính thức của Bộ Quốc phòng Anh mô tả xe tăng Challenger 2 từng tham gia chiến đấu ở Bosnia & Herzegovina, Kosovo, Iraq và chưa bao giờ phải hứng chịu tổn thất.
Theo truyền thông Nga, xe tăng Challenger 2 bị phá hủy hôm 5/9 do trúng tên lửa chống tăng Kornet. Theo giới quan sát, không một xe tăng nào có thể sống sót trước đòn tấn công từ tên lửa chống tăng thế hệ mới, trừ khi chiếc xe tăng được trang bị hệ thống phòng thủ chủ động.
Vài tháng trước, Bộ Quốc phòng Anh được cho là đã nhắc nhở Ukraine thận trọng khi sử dụng xe tăng Challenger 2 và luôn giữ khoảng cách với lực lượng Nga nếu có thể.
Chy Lê
