Theo tin từ tạp chí Military Watch ngày 30/1/2025, Nga bắt đầu sản xuất hàng loạt một phiên bản mới của hệ thống tên lửa đạn đạo Iskander-M. Tên gọi chính thức của hệ thống này vẫn chưa được xác nhận.

Tên lửa mới này dự kiến sẽ tăng gấp đôi tầm bắn 500 km của hệ thống ban đầu bằng cách sử dụng động cơ mới hiệu quả hơn và tăng khả năng mang nhiên liệu ước tính thêm 15 %. Tầm bắn 1000 km nên hệ thống này được gọi là Iskander-1000.
Những dấu hiệu quan trọng đầu tiên cho thấy loại tên lửa mới này có thể đang được phát triển đã xuất hiện vào tháng 5 năm 2024 trong một video kỷ niệm 78 năm ngày thành lập bãi thử tên lửa Kapustin Yar. Các nguồn tin của Nga suy đoán rằng các tên lửa này sẽ được triển khai ở vùng lãnh thổ cực tây Kaliningrad của Nga, nơi có thể tấn công các mục tiêu trên khắp Trung và Tây Âu cũng như Biển Baltic.
Lực lượng Nga rất tin tưởng vào Iskander-M để tạo ra một đối trọng bất đối xứng với lực lượng thông thường lớn hơn nhiều của NATO, với sự kết hợp giữa tính cơ động cao, độ chính xác cao, sự đa dạng của các loại đầu đạn và quỹ đạo phức tạp khó đánh chặn, khiến nó trở thành một tài sản có giá trị cao. Tên lửa đạn đạo 9K720 của nó bị giới hạn ở tầm bắn 500km do Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung mà Hoa Kỳ đã rút khỏi dưới thời chính quyền Donald Trump đầu tiên.

Tên lửa đạn đạo ‘Iskander-1000’ mới của Nga có tầm bắn gấp đôi và độ chính xác cao hơn
Nga bắt đầu đưa tên lửa chiến thuật tầm xa hơn vào sử dụng từ cuối năm 2023, với việc triển khai hệ thống tên lửa KN-23B của Triều Tiên tại quốc gia này được xác nhận vào tháng 1 năm 2024. Lớp tên lửa của Triều Tiên được hưởng lợi từ nhiều đặc điểm về khả năng cơ động và hiệu suất bay giống như Iskander-M, nhưng có tầm bắn xa hơn 900km và mang đầu đạn lớn hơn nhiều lần. Có suy đoán rằng KN-23B của Triều Tiên e chưa bao giờ được xuất khẩu sang Nga và thay vào đó, các hệ thống tên lửa này được các đơn vị Quân đội Nhân dân Triều Tiên triển khai để hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Nga tại Ukraina
Sau đó, vào tháng 11/2024, Nga đã công bố lớp tên lửa đạn đạo chiến thuật tầm xa nội địa đầu tiên của mình, Oreshnik, mặc dù tên lửa lớn hơn nhiều này thuộc một loại hoàn toàn khác với tầm bắn xa 4000 km, mang nhiều đầu đạn và cấu hình bay tương đương, hơn với tên lửa đạn đạo tầm xuyên lục địa. Do đó, việc giới thiệu một biến thể tầm xa mới của Iskander-M sẽ lấp đầy một vị trí quan trọng trong kho vũ khí của Nga giữa Iskander-M ban đầu và Oreshnik, và về lâu dài có thể làm giảm sự phụ thuộc của Nga vào KN-23B của Triều Tiên. Quyết định phát triển biến thể Iskander mới được suy đoán là kết quả của những đánh giá tích cực của Lực lượng vũ trang Nga về khả năng của hệ thống Triều Tiên. Quá trình phát triển được coi là tương đương với quá trình phát triển của KN-23B, cũng được khái niệm hóa tương tự như một biến thể tầm xa mở rộng và KN-23 cơ bản có tầm bắn và kích thước tương đương với Iskander-M ban đầu.
Hệ thống Iskander-M đã nhiều lần được sử dụng để tấn công các mục tiêu nổi bật trong Chiến tranh Nga-Ukraina. Chúng thường được sử dụng trong các hoạt động chế áp phòng không chống lại các hệ thống phòng không Patriot của Ukraina, cùng với các tên lửa đất đối không khác, cho phép chúng đóng vai trò là hệ thống nhân lực làm tăng đáng kể khả năng bị tổn thương của các lực lượng Ukraina gần đó.
Vào tháng 7 năm 2024, hệ thống tên lửa này đã đạt được nhiều thành công đặc biệt đáng chú ý tại chiến trường Ukraina và vào ngày 25 tháng 7 đã được sử dụng để tấn công các vị trí của các chiến binh nước ngoài phương Tây và Lữ đoàn cơ giới số 151 của Quân đội Ukraine tại Kharkiv, giết chết khoảng 100 quân nhân, trong đó có khoảng 40 người phương Tây và 60 người Ukraina. Hai ngày trước, một cuộc tấn công bằng Iskander-M vào ngày 23 tháng 6 đã khiến khoảng 50 chiến binh nước ngoài phương Tây trong cùng khu vực tử vong. Đầu tháng này, một ‘cuộc tấn công kép’ đã được sử dụng để phá hủy cơ sở hạ tầng đường sắt quan trọng và gây ra thương vong đáng kể. Những thành công trong việc mở rộng đáng kể sản xuất các hệ thống này kể từ khi bùng nổ các cuộc giao tranh toàn diện vào tháng 2 năm 2022 đã tạo điều kiện cho tỷ lệ các cuộc tấn công bằng Iskander-M cao hơn nhiều.
Thế Nguyễn