Theo truyền thông TASS, ngày 22/2/2024, kênh truyền hình quốc phòng Nga Zvezda TV công bố hình ảnh Tổng thống Nga Vladimir Putin đã bay cùng phi hành đoàn oanh tạc cơ chiến lược Tu-160M sau khi Tổng thống Nga V. Putin tới thăm nhà máy sản xuất máy bay chiến lược Nga ở Kazan.
Điện Kremlin cho biết, chiếc Tu-160M mang tên Ilya Muromets đã cất cánh từ đường băng của Nhà máy Hàng không Gorbunov Kazan, chuyến bay diễn ra trong 30 phút, Tổng thống V.Putin ngồi trong buồng lái “Thiên nga trắng” Tu-160M cùng các thành viên phi hành đoàn. Phóng viên Nga Pavel Zarubin mô tả việc tổng thống Putin tham gia chuyến bay với tư cách thành viên phi hành đoàn là “sự kiện đặc biệt”.
Nhà lãnh đạo Nga thực hiện chuyến bay trên mẫu oanh tạc cơ mới vào thời điểm Moscow và phương Tây đang bất đồng gay gắt về “chiến dịch quân sự đặc biệt” của Nga tại Ukraine và cái chết trong tù của chính trị gia đối lập Alexei Navalny.
Theo phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov, lộ trình của chiếc Tu-160M không được tiết lộ vì đây là bí mật quân sự. Quá trình chuẩn bị trước cất cánh là 45 phút.
Phát biểu sau khi hạ cánh, Tổng thống Putin mô tả oanh tạc cơ Tu-160M đáng tin cậy và không quân vũ trụ Nga có thể tiếp cận mẫu oanh tạc cơ nâng cấp này. “Đây là cỗ máy mới, có nhiều thứ rất mới. Dễ điều khiển hơn, đáng tin cậy”, tổng thống Putin nói.
Động thái này có thể được xem là lời cảnh báo phương Tây về năng lực hạt nhân của Moscow. Oanh tạc cơ Tu-160M là một phần trong bộ ba hạt nhân của Nga. Tầm bay xa và khả năng tiếp nhiên liệu trên không giúp mẫu máy bay ném bom chiến lược này có thể tấn công bất cứ mục tiêu nào trên thế giới bằng vũ khí thông thường hoặc vũ khí hạt nhân
Máy bay ném bom chiến lược mang tên lửa Tu-160M là phiên bản nâng cấp của máy bay Tu-160 từ thời Liên Xô, được thiết kế để tấn công các mục tiêu ở tầm xa bằng cả vũ khí thông thường và hạt nhân. Hiện nay, Tu-160M là máy bay chiến đấu lớn nhất, nhanh nhất và mạnh nhất trên thế giới. Tu-160M có tổ lái 4 người, có thể mang theo 12 tên lửa hành trình tầm xa hoặc 12 tên lửa hạt nhân, có thể bay liên tục 12.000km mà không cần tiếp nhiên liệu.
Bằng cách thay thế động cơ phản lực NK-32-02 mới, thiết bị điện tử hàng không và vũ khí trên không hoàn toàn mới, bán kính tác chiến, trình độ phòng vệ và khả năng tấn công của máy bay ném bom Tu-160M đều được nâng cao một mức nhất định, đồng thời khả năng tấn công hạt nhân và tấn công thông thường đều được tăng cường.
Hiện tại, Nhà máy sản xuất máy bay Kazan đã được cải tạo hiện đại hóa và đang chuẩn bị sản xuất hàng loạt máy bay ném bom chiến lược Tu-160M loại mới. Để chào đón chuyến thị sát của Tổng thống Putin, nhà máy đã đặt 4 máy bay ném bom chiến lược Tu-160M mới toanh cạnh nhau trong nhà kho siêu rộng, tạo nên cảnh tượng rất hoành tráng. Bốn chiếc máy bay ném bom chiến lược Tu-160M được trưng bày lần lượt mang các số hiệu 06, 07, 22 và 23 màu đỏ.
Các máy bay ném bom chiến lược Tu-160M số 06 và 07 được nâng cấp từ máy bay ném bom Tu-160 hiện có của Không quân Nga. Chiếc số 06 được xuất xưởng năm 1994 và được đặt tên là “Ilya Muromets”; chiếc số 07 xuất xưởng năm 1999, được đặt tên là “Alexander Molovic”. Hai máy bay ném bom đang phục vụ này được nâng cấp cải tiến theo chuẩn máy bay ném bom chiến lược Tu-160M thế hệ mới, sử dụng buồng lái kỹ thuật số bằng kính và radar điều khiển hỏa lực trên không NV1.70 mới được phát triển. Đuôi máy bay đã được thu ngắn hơn và hệ thống phòng thủ tác chiến điện tử tự vệ trên không Baikal nguyên bản đã được thay thế bằng hệ thống tác chiến điện tử mới nhất.
Hai máy bay số 22 và số 23 là loại Tu-160M hoàn toàn được sản xuất mới. Tổng thống Putin đã bước vào buồng lái của một trong hai máy bay ném bom Tu-160M loại mới để trải nghiệm và đề nghị lấy tên nhà lãnh đạo đầu tiên của Cộng hòa Tatarstan, Mintimer Shaimiyev đặt cho chiếc máy bay ném bom này.
Việc khôi phục được toàn bộ chuỗi cung ứng sản phẩm máy bay ném bom chiến lược Tu-160M có thể coi là thành công lớn của ngành hàng không Nga, đánh dấu trình độ kỹ thuật lĩnh vực này cuối cùng đã trở lại trạng thái đỉnh cao của thời kì Liên Xô.
Ngày nay việc máy bay ném bom chiến lược có thể thực hiện khả năng xâm nhập với tốc độ siêu thanh không còn quan trọng nữa. Máy bay ném bom chiến lược không tàng hình chủ yếu được sử dụng để phóng các tên lửa hành trình tầm xa, xét về khả năng tác chiến của tên lửa hành trình phóng từ trên không, giữa Tu-160M và Tu-95MS hay B-52H hoặc H-6K không có nhiều khác biệt. Nga thực tế đã từ bỏ chiến thuật xung kích đáng tự hào của máy bay ném bom Tu-160 là đột phá tốc độ siêu âm Mach 1,8 ở độ cao 18.000 mét, thay vào đó là theo đuổi việc sử dụng hành trình cực xa và tải trọng bom lớn của Tu-160M để thực hiện tấn công bằng tên lửa hành trình từ xa. Xét từ khía cạnh này, tác dụng răn đe của máy bay ném bom chiến lược Tu-160M vẫn rất lớn.
Theo hợp đồng được ký năm 2018, 10 máy bay ném bom hạt nhân Tu-160M phiên bản hiện đại hóa sẽ được bàn giao cho Không quân Nga trước năm 2027, với chi phí 163 triệu USD/chiếc. Nhà sản xuất máy bay Tupolev cho biết, phiên bản hiện đại hóa có hiệu quả hơn 60% so với phiên bản cũ nhờ những cải tiến đáng kể về vũ khí, hệ thống dẫn đường và hệ thống điện tử hàng không. Toàn bộ được bàn giao vào năm 2027 với chi phi nâng cấp khoảng 163 triệu USD mỗi chiếc.
Thế Cương