Từ ngày 4 đến 6/11/2025, tại Doha (Qatar), Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới lần thứ hai về phát triển xã hội đã chính thức khai mạc, quy tụ lãnh đạo, chuyên gia và đại diện các tổ chức quốc tế nhằm trao đổi về những định hướng, chính sách và sáng kiến mới thúc đẩy phát triển con người toàn diện. Sự kiện được xem là diễn đàn quan trọng để các quốc gia chia sẻ kinh nghiệm, tăng cường hợp tác và tìm kiếm giải pháp cho các thách thức xã hội toàn cầu, từ bình đẳng, phúc lợi xã hội đến phát triển bền vững.
Doha 2025, dấu mốc tái khẳng định cam kết toàn cầu vì phát triển xã hội bền vững
Với sự tham dự của gần 30 nguyên thủ quốc gia, người đứng đầu chính phủ, 80 bộ trưởng, lãnh đạo các bộ, ngành các nước thành viên Liên Hợp Quốc, cùng Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres và Chủ tịch Đại hội đồng Annalena Baerbock. Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới lần thứ hai về phát triển xã hội tại Doha (Qatar) đã trở thành diễn đàn quan trọng bậc nhất trong nỗ lực tái định hình chương trình nghị sự toàn cầu về tiến bộ con người.
Phát biểu khai mạc, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres nhắc lại Hội nghị Copenhagen năm 1995 như một “khoảnh khắc của lương tâm”, khi thế giới cùng hướng đến mục tiêu xóa đói, giảm nghèo, và xây dựng xã hội công bằng hơn. Ông khẳng định, những thành tựu đáng kể, từ việc giúp hơn một tỷ người thoát nghèo cùng cực đến việc giảm tỷ lệ thất nghiệp toàn cầu xuống mức thấp kỷ lục chính là minh chứng cho sức mạnh của hợp tác quốc tế.
Tuy nhiên, thông điệp của người đứng đầu Liên Hợp Quốc cũng mang tính cảnh tỉnh sâu sắc: những gì nhân loại đạt được đang đứng trước nguy cơ đảo ngược. Bất ổn địa chính trị, xung đột khu vực, sự chia rẽ xã hội và những thách thức mới như biến đổi khí hậu đang làm lung lay nền tảng của sự phát triển công bằng. Trong bối cảnh đó, Hội nghị Doha không chỉ là nơi để các quốc gia nhìn lại, mà còn là điểm khởi đầu cho một giai đoạn hành động mới, nơi các cam kết được chuyển hóa thành giải pháp cụ thể.
Việc các quốc gia đồng thuận thông qua Tuyên bố chính trị Doha cho thấy sự thống nhất về nhận thức và quyết tâm chính trị: xóa nghèo, tạo việc làm, và bảo đảm an sinh xã hội không chỉ là lựa chọn phát triển, mà là trách nhiệm chung của toàn nhân loại. Vai trò chủ trì tích cực của Qatar cũng được đánh giá cao, khi nước này đã góp phần tạo dựng môi trường đối thoại cởi mở, thúc đẩy tinh thần đoàn kết và cam kết hợp tác vì mục tiêu phát triển bền vững.
Ba thập kỷ sau “Hội nghị của lương tâm” tại Copenhagen, Doha 2025 một lần nữa khẳng định rằng phát triển xã hội không thể tách rời hòa bình, công lý và sự sẻ chia. Trong một thế giới đang chia rẽ, việc cùng nhau hành động vì những giá trị chung chính là thước đo của văn minh nhân loại.
Chủ tịch Đại hội đồng Liên Hợp Quốc Annalena Baerbock nhấn mạnh rằng Tuyên bố Doha không chỉ là một văn kiện mang tính biểu tượng, mà là “kế hoạch hành động vì con người”, cần được triển khai quyết liệt bằng các giải pháp đa chiều và đầu tư hiệu quả để “không ai bị bỏ lại phía sau”.
Theo bà Baerbock, việc thực hiện hiệu quả ba trụ cột của phát triển xã hội, xóa nghèo, tạo việc làm và tăng cường hòa nhập xã hội – phải được gắn kết chặt chẽ với các tiến trình toàn cầu hiện nay như Chương trình Nghị sự 2030 về Phát triển bền vững, các cơ chế hỗ trợ tài chính, chuyển giao công nghệ và nâng cao năng lực cho các quốc gia đang phát triển.
Những thông điệp này không chỉ phản ánh tầm nhìn của Liên Hợp Quốc về một tương lai công bằng và bao trùm, mà còn đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với các quốc gia thành viên: chuyển đổi cam kết thành hành động cụ thể, với trọng tâm là con người, trung tâm của mọi chính sách phát triển.
Việt Nam minh chứng cho hiệu quả thực hiện cam kết Copenhagen
Dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng khẳng định Hội nghị Copenhagen năm 1995 là lời kêu gọi hành động mạnh mẽ vì tiến bộ xã hội toàn cầu, song tiến trình thực hiện vẫn chưa thực sự bền vững khi hơn 800 triệu người trên thế giới vẫn sống trong nghèo đói, tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên cao, và bất bình đẳng trong giáo dục, việc làm vẫn dai dẳng, đặc biệt với các nhóm dễ bị tổn thương.
Thứ trưởng nhấn mạnh, Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới lần thứ hai và Tuyên bố chính trị Doha là cơ hội để cộng đồng quốc tế củng cố tinh thần đoàn kết, tiếp tục kiên định với tinh thần Copenhagen 1995 và các mục tiêu cao cả của Hiến chương Liên Hợp Quốc – đặt con người ở trung tâm của mọi chiến lược phát triển.
Nhân dịp này, bà Nguyễn Minh Hằng chia sẻ những câu chuyện thành công của Việt Nam trong ba thập kỷ qua – minh chứng sinh động cho hiệu quả của việc lồng ghép Chương trình Hành động Copenhagen vào các chiến lược phát triển quốc gia. Việt Nam đã đạt được những bước tiến ấn tượng: tỷ lệ nghèo giảm từ 58,1% xuống chỉ còn 1,3% (năm 2025), thất nghiệp giảm từ 7% xuống 2,2%, và gần như xóa mù chữ hoàn toàn trong nhóm dân số ở độ tuổi lao động.
Theo Thứ trưởng, trong giai đoạn phát triển mới, Việt Nam tiếp tục coi an sinh xã hội là ưu tiên hàng đầu, bảo đảm mọi thành tựu kinh tế – xã hội đều hướng đến mục tiêu cao nhất: mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho từng người dân.
Từ những kinh nghiệm thực tiễn, Việt Nam đề xuất ba giải pháp then chốt để triển khai hiệu quả hơn Chương trình Hành động Copenhagen và Tuyên bố chính trị Doha:
Thứ nhất, thúc đẩy hợp tác quốc tế bao trùm, đặc biệt là hợp tác Nam – Nam và hợp tác ba bên trong lĩnh vực giảm nghèo, tạo việc làm; đồng thời, các diễn đàn đa phương cần hỗ trợ các nước gắn kết chiến lược quốc gia với mục tiêu phát triển toàn cầu.
Thứ hai, đổi mới mô hình tăng trưởng, đẩy mạnh chuyển đổi số như một động lực then chốt cho phát triển xã hội hiệu quả, nhất là thông qua hệ thống chính phủ điện tử trong cung cấp dịch vụ y tế, giáo dục, an sinh xã hội, đi đôi với đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
Thứ ba, huy động tài chính bền vững thông qua việc thành lập các quỹ phát triển xã hội quốc gia với sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế và sự tham gia của khu vực tư nhân; đồng thời thúc đẩy các cơ chế tài chính sáng tạo nhằm đa dạng hóa nguồn lực và tăng cường tính bền vững trong quá trình thúc đẩy phát triển xã hội.
Kết thúc phát biểu, Thứ trưởng Nguyễn Minh Hằng khẳng định, với tư cách là đối tác tin cậy, tích cực và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế và Liên Hợp Quốc, Việt Nam cam kết sẽ tiếp tục chung tay cùng các nước thúc đẩy các nỗ lực toàn cầu vì một tương lai bền vững, bao trùm và nhân văn cho mọi người dân.
Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới lần thứ hai về phát triển xã hội được tổ chức theo hai nghị quyết 78/261 và 78/381 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, đều được thông qua bằng đồng thuận, thể hiện sự thống nhất cao của cộng đồng quốc tế trong việc thúc đẩy phát triển con người toàn diện.
Sự kiện này là sự tiếp nối lịch sử của Hội nghị Copenhagen năm 1995, nơi thế giới lần đầu tiên nhất trí về Chương trình Hành động Copenhagen, đặt nền móng cho tư duy phát triển lấy con người làm trung tâm. Từ đó, những giá trị và nguyên tắc của Copenhagen đã trở thành nguồn cảm hứng và tiền đề quan trọng cho việc hình thành hai khuôn khổ phát triển toàn cầu của Liên Hợp Quốc trong các thập kỷ tiếp theo: Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDGs) và Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs).
Ba mươi năm sau, Hội nghị Doha 2025 không chỉ là dịp nhìn lại chặng đường đã qua, mà còn là lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng, chỉ bằng hành động cụ thể, hợp tác thực chất và tinh thần trách nhiệm toàn cầu, thế giới mới có thể hiện thực hóa mục tiêu “không ai bị bỏ lại phía sau” và xây dựng một tương lai công bằng, bền vững cho tất cả.
Minh Châu