Chỉ vài ngày sau khi bắt đầu đảm nhận vị trí chủ tịch luân phiên của Liên minh châu Âu (EU), Thủ tướng Hungary Viktor Orban đến Moscow vào sáng 5/7/2024 và gặp Tổng thống Nga Vladmir Putin để thảo luận về những phương án có thể mở đường cho lệnh ngừng bắn nhằm giải quyết cuộc xung đột ở Ukraine. Sự việc này đã khiến Liên minh châu Âu khó chịu.
Trước đó, ông Orban có chuyến thăm bất ngờ đến Kiev để gặp Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky. Hai bên cho biết cuộc gặp diễn ra trong không khí thân mật, dù Thủ tướng Hungary luôn từ chối hỗ trợ quân sự hay chính trị cho Ukraine trong giai đoạn xung đột với Nga.
Chuyến đi tới Moscow của ông Orban cũng bị các nhà lãnh đạo phương Tây khác chỉ trích.
Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel cũng đã chỉ trích chuyến đi của ông Orban, cho rằng Hungary “không có quyền thay mặt cho EU trao đổi với Nga” trong nhiệm kỳ chủ tịch luân phiên và nhấn mạnh rằng, “không có cuộc thảo luận nào về Ukraine có thể diễn ra mà không có Ukraine”. Quan chức phụ trách đối ngoại của EU Josep Borrell cho biết việc ông Orban thăm Moscow “không đại diện cho EU dưới bất kỳ hình thức nào”.
Thủ tướng Estonia Kaja Kallas cáo buộc thủ tướng Hungary “gieo rắc sự khó hiểu” và lạm dụng chức vụ chủ tịch luân phiên EU mà Budapest đảm nhận vào đầu tháng 7.
Tổng thống Litva Gitanas Nausea cáo buộc ông Orban gây ảnh hưởng tới chức vụ chủ tịch luân phiên của EU. Ông cho rằng, nếu ông Orban thực sự tìm kiếm hòa bình thì không bắt tay với Nga mà phải “dồn hết nỗ lực để hỗ trợ Ukraine”.
Thủ tướng Phần Lan Petteri Orpo nói rằng thông tin về chuyến thăm “đáng lo ngại”, cho rằng chuyến thăm thể hiện thái độ “coi thường” nhiệm vụ của nước chủ tịch và “làm suy yếu” lợi ích của EU.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết ông Orban không đại diện cho liên minh, mặc dù ông đã thông báo trước về chuyến đi tới Moscow. Tuy nhiên, ông Orban khẳng định rằng ông không cần sự ủy quyền để tìm kiếm hòa bình và chỉ ra rằng Hungary có ảnh hưởng chính trị tương đối hạn chế và không chính thức tổ chức các cuộc đàm phán.
Chuyến thăm Nga của ông Orban cũng phủ bóng nỗ lực của Hungary nhằm công bố các ưu tiên của chính phủ trong 6 tháng tới, bao gồm quy định cứng rắn hơn về nhập cư, phát triển chiến lược quốc phòng của châu Âu và hỗ trợ chuyển đổi suôn sẻ sang Hội đồng Ủy viên mới sau cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu.
Các quan chức Hungary nói với Euronews rằng quan điểm của chính phủ nước này về vấn đề Ukraine là cả hai bên cần đối thoại để chấm dứt xung đột, và không thể có giải pháp quân sự.
Tuy nhiên, một quan chức thừa nhận rằng “dù chúng tôi có ý định mạnh mẽ về việc chấm dứt xung đột, nhưng nó sẽ kéo dài một thời gian nữa”.
“Chúng tôi lên án sự hung hăng, chúng tôi rất ủng hộ Ukraine, nhưng hai bên cần giải quyết vấn đề”, vị quan chức nói.
Các quan chức Hungary cũng nhấn mạnh quan điểm không cung cấp vũ khí sát thương cho Kiev.
“Chúng tôi không chuyển thiết bị sát thương, công việc của chúng tôi là bảo đảm an ninh cho Hungary chứ không phải nước nào khác”, vị quan chức nói.
Lê Huy