Thượng viện Mỹ hiện do đảng Dân chủ kiểm soát, nhưng một số thượng nghị sĩ đảng Dân chủ đã bỏ phiếu chống lại dự luật có thể phân bổ thêm kinh phí để bảo vệ biên giới, hỗ trợ Ukraine và Israel mà lãnh đạo của họ đã đàm phán nhiều tháng qua.
Dự luật thông qua dự luật có thể phân bổ thêm kinh phí để bảo vệ biên giới, hỗ trợ Ukraine và Israel được đưa ra bỏ phiếu tại Thượng viện ngày 7/2,Dựa trên kết quả bỏ phiếu, 49 thượng nghị sĩ ủng hộ, trong khi 51 người khác phản đối, trong khi Quốc hội mỹ phải cần tối thiểu 60 phiếu để thông qua dự luật theo thủ tục. Do đó, Thượng viện Hoa Kỳ đã quyết định chặn dự luật này.
Dự luật ngân sách thỏa hiệp được đề xuất tại Thượng viện Mỹ vào ngày 5/2 nhằm mục đích phân bổ 118,3 tỷ USD trong việc hỗ trợ Ukraine, Israel và vấn đề ở biên giới phía nam Hoa Kỳ. Theo kế hoạch đề xuất, Mỹ dự kiến phân bổ 60,06 tỷ USD để giúp Ukraine, 14,1 tỷ USD hỗ trợ Israel, trong khi 20,2 tỷ USD khác được lên kế hoạch sử dụng trong việc bảo vệ biên giới Hoa Kỳ, ít hơn đáng kể so với số tiền đề xuất cho Ukraine.
Trong đó, lãnh đạo phe đa số của đảng Dân chủ tại Thượng viện, ông Chuck Schumer cũng đã bỏ phiếu chống lại dự luật này vào phút cuối để kích hoạt kiến nghị tái xem xét dự luật và nói rằng đây là “thời điểm quan trọng có thể dẫn đến những hệ quả lâu dài trong thế kỷ 21”.
Động thái này nhằm đáp lại yêu cầu của Đảng Cộng hòa về việc cần có thêm kinh phí để chống lại tình trạng nhập cư bất hợp pháp, họ trước đây đã chặn yêu cầu viện trợ của chính quyền dành cho Ukraine với lý do khủng hoảng biên giới. Ngược lại, Nhà Trắng hứa sẽ phủ quyết tài liệu thay thế nếu được thông qua.
Các thượng nghị sĩ Cộng hòa nhấn mạnh yêu cầu siết chặt chính sách nhập cảnh và kiểm soát biên giới phía nam nước Mỹ, thêm rằng họ muốn chính quyền Tổng thống Joe Biden thể hiện trách nhiệm lớn hơn với các khoản ngân sách chi cho nước ngoài.
Trong đó phía Dân chủ cho rằng chặn dự luật sẽ phát thông điệp đến các đồng minh và đối thủ của Mỹ rằng Washington không sẵn sàng đồng hành cùng những đối tác quốc tế. “Chúng ta chỉ còn vài ngày để đạt tiến bộ rõ ràng, tích cực nhằm thể hiện rằng Mỹ là đồng minh đáng tin cậy”, thượng nghị sĩ Chris Coons cho hay.
“Cuộc bỏ phiếu nhằm cho lãnh đạo phe Dân chủ thấy sự nghiêm túc trong phát biểu của những nghị sĩ Cộng hòa tại Thượng viện. Hãy bỏ phiếu và bắt đầu đáp ứng những ưu tiên an ninh quốc gia của Mỹ”, lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell cho hay.
Tổng thống Biden hối thúc các nghị sĩ Cộng hòa phê duyệt viện trợ cho Ukraine, tỏ ý sẵn sàng thay đổi đáng kể chính sách nhập cư ở biên giới phía nam để nhận được sự ủng hộ tại quốc hội. “Cuộc bỏ phiếu sẽ được ghi nhớ lâu dài. Lịch sử sẽ phán xét rất nghiêm khắc điều này. Chúng ta không thể để Tổng thống Nga Vladimir Putin chiến thắng”, ông Biden cho hay.
Trước đó, hồi tháng 10/2023, Tổng thống Biden kêu gọi quốc hội Mỹ phê duyệt ngân sách 106 tỷ USD cho an ninh quốc gia, trong đó ràng buộc khoản viện trợ trị giá 61 tỷ USD cho Ukraine với 14 tỷ USD hỗ trợ cho Israel trong chiến dịch trả đũa Hamas.
Tuy nhiên, những đề xuất từ Nhà Trắng đều không thể thúc đẩy quốc hội Mỹ phê duyệt viện trợ cho Ukraine và Israel, tình trạng này có thể kéo dài sang năm 2024.
Quốc hội Mỹ tháng trước thông qua dự luật tài trợ cho một phần chính phủ Mỹ hoạt động đến ngày 19/1/2024, ưu tiên các lĩnh vực xây dựng quân đội, phúc lợi cựu chiến binh, giao thông vận tải, nhà ở và năng lượng. Các điều khoản dự luật không bao gồm viện trợ cho Israel và Ukraine.
Mỹ đến nay vẫn là bên viện trợ quân sự lớn nhất cho Ukraine, với hàng chục tỷ USD viện trợ an ninh và liên tục cam kết ủng hộ Kiev đến chừng nào còn cần thiết. Tuy nhiên, sự phản đối của các nghị sĩ Cộng hòa theo đường lối cứng rắn đã làm dấy lên nghi ngờ về khả năng duy trì viện trợ của Mỹ, khi Ukraine đang chuẩn bị cho mùa đông thứ hai trong chiến sự.
Trước đây, những gói viện trợ quân sự của Mỹ, được công bố khoảng hai tuần một lần, có giá trị 300-500 triệu USD. Gói gần nhất được công bố ngày 20/11 có trị giá 100 triệu USD, cùng các gói viện trợ quy mô nhỏ gần đây, đến từ số tiền phát hiện sau lỗi hạch toán của Lầu Năm Góc.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ nêu điều kiện duyệt viện trợ cho Ukraine
Chủ tịch Hạ viện Mỹ yêu cầu Nhà Trắng cung cấp chiến lược rõ ràng về Ukraine, thay đổi chính sách biên giới trước khi duyệt viện trợ cho Kiev.
“Đầu tiên, tôi muốn giải thích rằng các khoản ngân sách bổ sung cho Ukraine phụ thuộc vào quá trình thực thi những thay đổi trong chính sách an ninh biên giới của chúng ta”, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson viết trong thư hồi đáp Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách thuộc Nhà Trắng (OMB) Shalanda Young hôm 5/12.
Trong thư, ông Johnson đề cập cuộc họp với các quan chức chính quyền, trong đó có bà Young và Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan, hồi tháng 10 nhằm vạch ra những điều kiện tiên quyết để phe Cộng hòa tại quốc hội Mỹ ủng hộ duy trì viện trợ Ukraine.
Các nghị sĩ Cộng hòa từng nhiều lần khẳng định chính phủ Mỹ cần hành động về vấn đề biên giới để mở khóa ngân sách cho Ukraine. Chủ tịch Hạ viện Johnson cũng bày tỏ nghi ngờ về nỗ lực hỗ trợ Kiev hiện nay.
“Quốc hội và người dân Mỹ cần có câu trả lời cho những vấn đề được chúng tôi nhắc nhiều lần, bao gồm chính sách của Mỹ tại Ukraine, các nhiệm vụ được định nghĩa rõ ràng và có thể thực hiện, tính minh bạch và trách nhiệm với nguồn tiền đầu tư vào đó, cũng như nguồn lực cụ thể nhằm giành chiến thắng và duy trì hòa bình lâu dài”, ông viết.
Đảng Cộng hòa nhiều lần tuyên bố sẽ không ủng hộ gói viện trợ cho các đồng minh của Mỹ nếu vấn đề dòng người di cư ở biên giới không được giải quyết. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, người đảng Cộng hòa, cũng khẳng định Hạ viện sẽ không ủng hộ dự luật.
Cựu tổng thống Trump kêu gọi đảng Cộng hòa chặn dự luật ngân sách do Thượng viện đề xuất.
“Đừng ngu ngốc! Chúng ta cần một đạo luật về nhập cư và biên giới riêng biệt. Không nên để dự luật đó bị ràng buộc với viện trợ cho nước ngoài dù dưới bất cứ hình thức nào!”, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump nhắn nhủ các đảng viên Cộng hòa ngày 5/2.
Ông Trump đề cập tới dự luật ngân sách 118 tỷ USD được Thượng viện Mỹ xây dựng, trong đó dành 20,23 tỷ USD để thắt chặt an ninh biên giới, 60 tỷ USD viện trợ Ukraine, 14,1 tỷ USD hỗ trợ an ninh cho Israel, 2,44 tỷ USD cho Bộ tư lệnh Trung tâm thuộc quân đội Mỹ và các hoạt động tại Biển Đỏ, 4,83 tỷ USD sẽ được chi cho hỗ trợ các đối tác của Washington tại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, cùng 10 tỷ USD dành để cung cấp viện trợ nhân đạo cho dân thường ở Dải Gaza, Bờ Tây và Ukraine.
Chy Lê