Ngày 24/8/2023, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định việc các cơ quan thanh tra được trích một phần từ các khoản thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách Nhà nước.
Phát biểu tại phiên họp, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho hay, thực hiện ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo – Thanh tra Chính phủ đã phối hợp với Ủy ban Tài chính Ngân sách, Ủy ban Pháp luật rà soát, chỉnh sửa và hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định việc các cơ quan thanh tra được trích một phần từ các khoản thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách Nhà nước (Nghị quyết).
Trong đó, dự thảo Nghị quyết quy định rõ đối tượng được trích một phần từ các khoản tiền thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách Nhà nước là các cơ quan thanh tra theo đúng quy định của Luật Thanh tra.
Cụ thể, bao gồm: Thanh tra Chính phủ; thanh tra bộ, thanh tra tổng cục, cục và tương đương; thanh tra tỉnh; thanh tra sở; thanh tra huyện và tương đương; thanh tra trong quân đội, công an, Ngân hàng Nhà nước, Ban Cơ yếu Chính phủ. Cơ quan được giao chức năng thanh tra chuyên ngành thì không được trích.
Cơ quan thanh tra được sử dụng kinh phí được trích để chi nâng cao năng lực hoạt động thanh tra, tăng cường cơ sở vật chất và khen thưởng, động viên tổ chức, cá nhân có thành tích trong công tác thanh tra.
Ông Đoàn Hồng Phong cũng cho hay, dự thảo đã được chỉnh lý không quy định chi phúc lợi cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của cơ quan thanh tra.
“Việc chi khen thưởng, thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của cơ quan thanh tra, tại các bộ, ngành, địa phương được hưởng cơ chế, chính sách đặc thù thì chỉ được áp dụng một mức cao nhất theo quy định của nghị quyết này hoặc theo cơ chế, chính sách đặc thù”, Tổng Thanh tra Chính phủ cho hay.
Cụ thể là không vượt quá 1 lần tiền lương ngạch, bậc, chức vụ cho đến khi thực hiện cải cách chính sách tiền lương.
Về mức trích đang còn ý kiến khác nhau, Chính phủ đề nghị được giữ nguyên như tờ trình đã trình vào 16/8/2023.
Theo ông Đoàn Hồng Phong, mức trích như Chính phủ đề xuất, về cơ bản kế thừa các quy định hiện hành theo Luật Thanh tra 2010, Nghị định số 86/2011, Thông tư 90 và Thông tư 327 về tỉ lệ trích, nhưng có tăng biên độ cho phù hợp với thực tế.
Nguồn kinh phí trích cho cơ quan thanh tra những năm qua có tác dụng bù đắp cho sự thiếu hụt của cơ chế tài chính hiện hành khi phân bổ dự toán chi thường xuyên theo biên chế, chưa tính hết các yếu tố đặc thù của cơ quan thanh tra.
“Thực tế, nhiệm vụ đối với cơ quan thanh tra ngày càng tăng, yêu cầu và áp lực trong công tác của ngành thanh tra ngày càng cao, nhất là trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực”, Tổng Thanh tra nhấn mạnh.
Dự toán sử dụng kinh phí trích có nhiều khoản dựa vào mức lương cơ sở và giá cả thị trường. Từ khi thực hiện cơ chế này đến nay (tính từ khi ban hành Thông tư 90 năm 2012), mức lương cơ sở đã qua 7 lần tăng từ 1,05 triệu đồng lên 1,8 triệu đồng, tương ứng tăng 71%. Tốc độ tăng giá do lạm phát từ 2012 đến nay ước tính khoảng 42%.
Việc tăng biên độ như Chính phủ đề xuất thì kinh phí trích cho cơ quan thanh tra ước tính tăng khoảng 45 tỷ đồng/năm, tương ứng tăng 12% (ngân sách Trung ương tăng 27 tỷ đồng/năm, địa phương tăng 18 tỷ đồng/năm).
Với biên độ tăng này, tính bình quân đầu người của cơ quan thanh tra được hưởng theo cơ chế mới, tăng khoảng 2,467 triệu đồng/người/năm (khoảng 200.000 đồng/tháng). Mức tăng biên độ này là không đáng kể so với tốc độ của lạm phát.
So sánh với các ngành được hưởng cơ chế đặc thù, Tổng Thanh tra Chính phủ cho hay, theo số liệu bước đầu thu thập được, kinh phí trích của Kiểm toán Nhà nước giai đoạn 2018-2021 (4 năm) là trên 3.454 tỷ đồng, bình quân trên 863 tỷ đồng mỗi năm, cao hơn 2,27 lần so với kinh phí mà ngành thanh tra được trích (380 tỷ đồng/năm).
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh cho hay, đa số ý kiến của Ủy ban đề nghị giữ nguyên mức trích tối đa và biên độ như hiện nay do quy định này đã có căn cứ thực tiễn thực hiện trong thời gian qua: “Ngân sách Nhà nước cần bố trí đầy đủ kinh phí cho các cơ quan thanh tra để triển khai thực hiện các hoạt động được giao theo đúng Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã đề ra”.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách cũng cho rằng, nên theo phương án Chính phủ đề xuất. Bởi nhiệm vụ của thanh tra ngày càng tăng lên, nhưng mong muốn của chúng ta là “khoản tiền thu hồi, phát hiện qua thanh tra ngày càng ít đi”. Khoản tiền này trong tương lại ngày càng tăng lên thì “càng buồn”.
Cũng về vấn đề này, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành cần thiết phải tăng biên độ theo đề nghị của Chính phủ.
Sau khi nghe thảo luận, đa số ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua những nội dung cơ bản của nghị quyết. Riêng về mức trích do đa số ý kiến trong cơ quan thẩm tra đề nghị giữ nguyên như hiện hành nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ lấy ý kiến bằng phiếu, trước khi trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành nghị quyết. Nghị quyết này sẽ có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành và áp dụng từ năm ngân sách 2024.
Hoàng Hạnh/nguồn VGP
