Tối 21/4/2023, tại thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Phú Thọ khai mạc Lễ hội đền Hùng, Tuần Văn hóa – Du lịch đất Tổ năm 2023; Liên hoan Di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh và kỷ niệm 20 năm thực hiện Công ước 2003 của UNESCO. Lễ hội đền Hùng, Tuần Văn hóa – Du lịch đất Tổ năm 2023 là dịp để hai di sản văn hóa phi vật thể tại Phú Thọ là Hát Xoan Phú Thọ và Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương cùng với 13 di sản của cả nước được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại tụ hội về Đất Tổ. Đây cũng là dịp các nghệ nhân dân gian trình diễn, thực hành, tôn vinh các tinh hoa di sản nhằm lan tỏa mạnh mẽ đến cộng đồng. Liên hoan di sản văn hóa phi vật thể lần này đúng vào dịp kỷ niệm 20 năm thực hiện Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể; là dịp khẳng định những nỗ lực, cố gắng của chính quyền các cấp, đặc biệt là của cộng đồng trong việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị các di sản; đồng thời, khẳng định là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong quá trình thực hiện Công ước.
Tới dự chương trình có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Bí thư Tỉnh ủy Phú Thọ Bùi Minh Châu; Trưởng Văn phòng đại diện UNESCO tại Việt Nam Christian Manhart và đại diện đại sứ quán nhiều quốc gia; lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương; UBND các tỉnh, thành phố…
Phát biểu khai mạc chương trình, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Bùi Văn Quang nhấn mạnh: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội; vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, động lực, nguồn lực quan trọng để phát triển đất nước. Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa có ý nghĩa đặc biệt; góp phần phát triển, làm gia tăng giá trị và trách nhiệm với văn hóa của nhân loại. Qua đó, gìn giữ truyền thống lịch sử, vun đắp tinh thần yêu nước, lòng tự hào và góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và phát triển của đất nước.
Thay mặt UNESCO, ông Christian Manhart – Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam cho biết: UNESCO rất mừng bởi Chính phủ Việt Nam đã đề cao tầm quan trọng của việc phát huy mọi khía cạnh văn hóa để thúc đẩy phát triển kinh tế.
Nhân dịp này, Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam chúc mừng Việt Nam vì lần thứ hai trúng cử vào Ủy ban liên Chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể. “Việt Nam vẫn luôn là một trong những thành viên tích cực nhất của UNESCO, đảm nhận những vai trò quan trọng trong hầu hết các hoạt động của UNESCO và Việt Nam đã chia sẻ bài học thành công của mình với các quốc gia khác trong lĩnh vực văn hóa”, ông Christian Manhart nhấn mạnh.
Phát biểu tại Lễ khai mạc, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà khẳng định: Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa – Du lịch Đất Tổ năm 2023 với chủ đề “Linh thiêng nguồn cội – Đất Tổ Hùng Vương” là nơi hội tụ của các tinh hoa di sản văn hóa của mọi miền Tổ quốc, sẽ mang đến cho du khách và nhân dân hành hương về với cội nguồn Đất Tổ những trải nghiệm sâu sắc, để hiểu thêm, yêu hơn và càng tự hào về đất nước, văn hóa và con người Việt Nam. Đây còn là dịp để chúng ta nhìn lại chặng đường 20 năm, Việt Nam là thành viên có trách nhiệm trong triển khai các Chương trình hành động về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể theo tinh thần của Công ước. Các di sản văn hoá Việt Nam tiếp tục được bảo tồn và lan tỏa hệ giá trị bản sắc, nhân văn; góp phần đưa văn hiến Việt Nam cùng tỏa sáng trong dòng chảy văn minh nhân loại.
Khẳng định ý thức, trách nhiệm trong việc bảo tồn văn hoá dân tộc, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho biết, trong những năm qua Đảng, Nhà nước và chính quyền các cấp luôn quan tâm đầu tư nguồn lực cho nghiên cứu, phục hồi, phục dựng và trùng tu các di sản văn hóa; kêu gọi đồng bào trên mọi miền tổ quốc cũng như kiều bào ta ở nước ngoài cùng chung tay, góp sức phát huy các giá trị tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và các di sản phi vật thể khác.
Để khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, tạo nên sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà khẳng định: “Cần nghiên cứu, hoàn thiện hệ giá trị văn hoá quốc gia và con người Việt Nam, phát huy thuần phong mỹ tục, truyền thống tốt đẹp Việt Nam cùng với tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại. Xây dựng và triển khai Chương trình tổng thể mục tiêu quốc gia về chấn hưng, phát triển văn hoá, xây dựng con người Việt Nam…”.
Đồng chí đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND tỉnh Phú Thọ đảm bảo các điều kiện tốt nhất để các nghệ sỹ, nghệ nhân dân gian có không gian sáng tạo, biểu diễn; du khách có thời gian trải nghiệm, khám phá những giá trị văn hóa dân tộc, đồng thời đưa hình ảnh Việt Nam đến gần hơn với bạn bè quốc tế.
Sau phần khai mạc đã diễn ra chương trình nghệ thuật với chủ đề “Linh thiêng nguồn cội – Đất Tổ Hùng Vương” với tổng thời lượng 90 phút. Chương trình được đầu tư xây dựng công phu, quy mô hoành tráng theo hình thức nghệ thuật tổng hợp, lấy ngôn ngữ và hình tượng nghệ thuật các di sản văn hóa làm chủ đạo; âm nhạc, lời bình làm nhiệm vụ kết nối các tiết mục và diễn giải nội dung mang tính nghệ thuật cao, nổi bật không gian lễ hội, đậm nét văn hóa các vùng, miền.
Chương trình gồm 3 phần: Linh thiêng nguồn cội – Đất tổ Hùng Vương (Phần I), Tinh hoa di sản (Phần II), Khát vọng Lạc Hồng (Phần III). Với điểm nhấn là tôn vinh văn hóa Đất Tổ- Phú Thọ, địa phương có 2 di sản phi vật thể được UNESCO ghi danh đó là Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và Hát Xoan Phú Thọ, chương trình thể hiện tinh thần, niềm tự hào về truyền thống của miền Đất Tổ, tự hào có 18 đời vua Hùng đã khai sáng Tổ quốc Việt Nam từ bao đời.
Ngoài các phần hợp diễn về múa, nhạc, các ca khúc ca ngợi Đất Tổ Hùng Vương, ca ngợi Tổ quốc, điểm đặc biệt là màn trình diễn của 12 di sản của Việt Nam. Chương trình được kết cấu khéo léo đặc biệt là hình thức biểu diễn các di sản văn hóa nổi tiếng của Việt Nam, niềm tự hào của người dân Việt đã được UNESCO ghi danh đó là: Hát Then, Ca Trù, nghệ thuật xòe Thái, Dân ca quan họ Bắc Ninh, Dân ca Ví – Giặm Nghệ Tĩnh, Nhã nhạc cung đình Huế, Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt, nghệ thuật Bài Chòi, Đờn ca tài tử, Không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên…. Các hình thức di sản được trình diễn xuyên suốt liên tục trên sân khấu qua sự dàn dựng của ê kíp sáng tạo, bằng thiết kế của nghệ thuật, hình ảnh, âm thanh, phối khí… mang lại nhiều hiệu ứng làm tôn vinh các vùng, miền di sản nổi tiếng.
Lễ giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần Văn hóa – Du lịch Đất Tổ năm 2023 diễn ra từ ngày 21 đến 29/4 (tức mùng 2 đến 10 tháng Ba âm lịch), với hơn 20 sự kiện, hoạt động văn hóa, thể thao phong phú, đặc sắc tại Khu di tích quốc gia đặc biệt đền Hùng và nhiều điểm giao lưu văn hóa khác trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, nhằm thể hiện niềm tri ân sâu sắc của cộng đồng 54 dân tộc anh em hướng tới tổ tiên trong ngày hội về nguồn; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá các giá trị di sản văn hóa đất nước, đặc biệt là các di sản văn hóa đã được UNESCO vinh danh.
Tiến Chí