Một nghiên cứu lớn cho thấy uống hơn ba tách cà phê mỗi ngày có thể làm suy giảm nhận thức nhanh hơn theo thời gian. Những phát hiện của nghiên cứu đã được trình bày vào ngày 30/7/2024, tại Hội nghị quốc tế của Hiệp hội Alzheimer (AAIC) năm 2024 .
Các nhà điều tra đã xem xét tác động của các lượng cà phê và trà khác nhau đến trí thông minh thể lỏng (fluid intelligence) — thước đo các chức năng nhận thức bao gồm lý luận trừu tượng, nhận dạng khuôn mẫu và tư duy logic.
“Có một câu ngạn ngữ cũ rằng cái gì quá cũng không tốt. Điều quan trọng là sự cân bằng, vì vậy tiêu thụ cà phê ở mức độ vừa phải thì được nhưng có lẽ không nên tiêu thụ quá nhiều”, nhà nghiên cứu Kelsey R. Sewell, Tiến sĩ, Viện nghiên cứu sức khỏe Advent, Orlando, chia sẻ với Medscape Medical News.
Một trong những loại đồ uống được tiêu thụ rộng rãi nhất trên thế giới
Cà phê là một trong những loại đồ uống được tiêu thụ rộng rãi nhất trên thế giới. Hạt cà phê chứa nhiều hợp chất hoạt tính sinh học, bao gồm caffeine, axit chlorogenic và một lượng nhỏ vitamin và khoáng chất.
Bằng chứng nhất quán từ các nghiên cứu quan sát và dịch tễ học cho thấy việc uống cả cà phê và trà đều có tác dụng có lợi đối với đột quỵ, suy tim, ung thư, tiểu đường và bệnh Parkinson.
Một số nghiên cứu cũng cho thấy cà phê có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, Sewell cho biết. Tuy nhiên, có rất ít dữ liệu theo chiều dọc về mối liên hệ giữa việc uống cà phê và trà và suy giảm nhận thức, đặc biệt là trong các lĩnh vực nhận thức riêng biệt.
Nhóm của Sewell trước đây đã công bố một nghiên cứu về người lớn tuổi không bị suy giảm nhận thức cho thấy việc tiêu thụ nhiều cà phê hơn có liên quan đến quá trình suy giảm nhận thức chậm hơn và tích tụ beta-amyloid trong não chậm hơn.
Nghiên cứu hiện tại của họ mở rộng một số phát hiện trước đây và tìm hiểu mối quan hệ giữa lượng cà phê và trà tiêu thụ với tình trạng suy giảm nhận thức theo thời gian ở một nhóm người lớn tuổi lớn hơn.
Nghiên cứu mới này bao gồm 8.451 người lớn chủ yếu là phụ nữ (60%) và người da trắng (97%) không bị suy giảm nhận thức trên 60 tuổi (tuổi trung bình là 67,8 tuổi) trong UK Biobank, một nguồn nghiên cứu quy mô lớn chứa thông tin di truyền và sức khỏe chuyên sâu, ẩn danh từ nửa triệu người tham gia ở Anh. Đối tượng nghiên cứu có chỉ số khối cơ thể (BMI) trung bình là 26 và khoảng 26% là người mang gen apolipoprotein epsilon 4 (APOE e4).
Các nhà nghiên cứu chia mức tiêu thụ cà phê và trà thành ba mức: cao, trung bình và không tiêu thụ.
Đối với lượng cà phê tiêu thụ hàng ngày, 18% báo cáo uống bốn cốc trở lên (tiêu thụ nhiều); 58% báo cáo uống một đến ba cốc (tiêu thụ vừa phải); và 25% báo cáo rằng họ không bao giờ uống cà phê. Đối với lượng trà tiêu thụ hàng ngày, 47% báo cáo uống bốn cốc trở lên (tiêu thụ nhiều); 38% báo cáo uống một đến ba cốc (tiêu thụ vừa phải); và 15% báo cáo rằng họ không bao giờ uống trà.
Nghiên cứu đánh giá chức năng nhận thức lúc ban đầu và ít nhất hai lần khám bệnh nhân bổ sung.
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng các mô hình hỗn hợp tuyến tính để đánh giá mối quan hệ giữa lượng cà phê và trà tiêu thụ và kết quả nhận thức. Các mô hình được điều chỉnh theo độ tuổi, giới tính, chỉ số thiếu thốn Townsend (phản ánh tình trạng kinh tế xã hội), dân tộc, người mang gen apolipoprotein epsilon 4 (APOE e4) và BMI.
Sự suy giảm mạnh hơn
So với những người tiêu thụ nhiều cà phê (bốn cốc trở lên mỗi ngày), những người không bao giờ tiêu thụ cà phê (beta = 0,06; SE = 0,02; P = 0,005) và những người tiêu thụ ở mức vừa phải (beta = 0,07; SE = 0,02; P = < 0,001) có tốc độ suy giảm trí thông minh chậm hơn sau thời gian theo dõi trung bình là 8,83 năm.
Sewell cho biết, khi đề cập đến biểu đồ minh họa, “Chúng ta có thể thấy rằng những người tiêu thụ nhiều cà phê có sự suy giảm mạnh nhất về trí thông minh thể lỏng (fluid intelligence) trong quá trình theo dõi, so với những người tiêu thụ cà phê ở mức vừa phải và những người không bao giờ uống cà phê”.
Đồng thời, “dữ liệu của chúng tôi cho thấy rằng trong khoảng thời gian này, việc tiêu thụ cà phê ở mức độ vừa phải có thể đóng vai trò như một yếu tố bảo vệ chống lại sự suy giảm nhận thức”, bà nói thêm.
Đối với trà, có một mô hình hơi khác. Những người không bao giờ uống trà có sự suy giảm trí thông minh thể lỏng (fluid intelligence) lớn hơn so với những người tiêu thụ vừa phải (beta = 0,06; SE = 0,02; P = .0090) hoặc tiêu thụ nhiều (beta = 0,06; SE = 0,02; P = .003).
Vì đây là nghiên cứu quan sát nên “chúng tôi vẫn cần các thử nghiệm có đối chứng ngẫu nhiên để hiểu rõ hơn về cơ chế bảo vệ thần kinh của các hợp chất có trong cà phê và trà”, Sewell cho biết.
Trả lời sau đó cho câu hỏi của một đại biểu tham dự cuộc họp về việc uống cà phê vừa phải có thể bảo vệ như thế nào, Sewell cho biết có lẽ có “nhiều cấp độ cơ chế khác nhau”, bao gồm cấp độ phân tử (có thể liên quan đến độc tính amyloid) và cấp độ hành vi (có thể liên quan đến thói quen ngủ).
Sewell cho biết bà hy vọng hướng nghiên cứu này sẽ dẫn đến những hướng nghiên cứu mới về các chiến lược phòng ngừa bệnh Alzheimer.
“Chúng tôi hy vọng rằng việc uống cà phê và trà có thể góp phần phát triển một chiến lược an toàn và ít tốn kém để trì hoãn sự khởi phát và giảm tỷ lệ mắc bệnh Alzheimer.”
Một hạn chế của nghiên cứu này là có thể có sai lệch về khả năng nhớ lại, vì việc tiêu thụ cà phê và trà là do tự báo cáo. Tuy nhiên, điều này có thể không phải là vấn đề lớn vì việc tiêu thụ cà phê và trà “thường là một hành vi khá quen thuộc”, Sewell cho biết.
Nghiên cứu này cũng không có dữ liệu về việc tiêu thụ cà phê hoặc trà ở độ tuổi trung niên và không so sánh tác động của các phương pháp pha chế hoặc các loại cà phê và trà khác nhau — ví dụ, trà xanh so với trà đen.
Khi được hỏi liệu nghiên cứu có kiểm soát việc hút thuốc hay không, Sewell trả lời là không nhưng nói thêm rằng sẽ rất thú vị khi tìm hiểu tác động của nó đến nhận thức. Sewell báo cáo không có xung đột lợi ích liên quan nào.
Đinh Hoàng Anh/nguồn: Tin tức y khoa Medsc