Tối 27/10/2025, tại Kuala Lumpur, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng Lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres đã dự Hội nghị Cấp cao ASEAN – Liên Hợp Quốc lần thứ 15. Tại hội nghị, Thủ tướng đề nghị ASEAN và Liên Hợp Quốc triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động giai đoạn 2026–2030, đồng thời nêu ba trọng tâm hợp tác nhằm làm sâu sắc hơn quan hệ giữa hai bên.
Các nhà lãnh đạo ASEAN nhấn mạnh ý nghĩa chiến lược của quan hệ ASEAN – Liên Hợp Quốc, coi đây là cầu nối quan trọng giữa hợp tác khu vực và các nghị sự toàn cầu. Mối quan hệ này được xây dựng trên nền tảng tầm nhìn và mục tiêu chung về duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và thúc đẩy phát triển bền vững, phù hợp với Hiến chương Liên Hợp Quốc, Hiến chương ASEAN và Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC).
Với tinh thần đó, Lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc khẳng định cam kết tiếp tục ủng hộ chủ nghĩa đa phương, tuân thủ luật pháp quốc tế và thúc đẩy trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Hai bên nhất trí tăng cường quan hệ Đối tác Toàn diện ASEAN – Liên Hợp Quốc theo hướng hành động, bổ trợ cho các chiến lược phát triển của nhau, như Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các chiến lược triển khai, Tầm nhìn ASEAN về lương thực, nông nghiệp và rừng đến năm 2045, Văn kiện vì Tương lai, Chương trình nghị sự 2030 về Phát triển bền vững và Thỏa thuận số toàn cầu.
Hai bên cũng thống nhất sớm triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động ASEAN – Liên Hợp Quốc giai đoạn 2026–2030, tập trung vào các lĩnh vực: phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, ma túy, buôn người; hỗ trợ nhân đạo; rà phá bom mìn; ứng phó biến đổi khí hậu; quản lý thiên tai; phát triển bền vững, cùng nhiều lĩnh vực hợp tác khác.
Đồng thời, ASEAN và Liên Hợp Quốc nhất trí tăng cường hợp tác trong chuyển đổi số, phòng chống tội phạm mạng, bảo vệ môi trường, y tế cộng đồng và quản trị trí tuệ nhân tạo. Hội nghị đánh giá cao Sáng kiến Tương hỗ 2.0, hướng tới lồng ghép và triển khai các mục tiêu phát triển bền vững chung giữa Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và Chương trình nghị sự 2030 của Liên Hợp Quốc.
Các nhà lãnh đạo ASEAN cũng đề nghị Liên Hợp Quốc phối hợp triển khai các dự án hợp tác cụ thể thông qua Trung tâm ASEAN ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi (ACPHEED), Trung tâm Hành động bom mìn khu vực ASEAN (ARMAC); đồng thời thúc đẩy an sinh xã hội, bảo vệ quyền phụ nữ và trẻ em, đặc biệt là trẻ em khuyết tật và trên không gian mạng. Hai bên cũng thống nhất hợp tác triển khai Kế hoạch AADMER 2026–2030 về quản lý rủi ro thiên tai, chuyển dịch năng lượng công bằng, phát triển nông nghiệp bền vững, giảm phát thải và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres đánh giá ASEAN hiện là một trong những trụ cột quan trọng của chủ nghĩa đa phương toàn cầu, đóng vai trò cầu nối giữa các khu vực, góp phần duy trì hòa bình, ổn định và thúc đẩy phát triển bền vững. Ông khẳng định, trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức đan xen, từ xung đột, bất bình đẳng, khủng hoảng khí hậu đến chuyển đổi công nghệ, ASEAN đã và đang thể hiện vai trò ngày càng tích cực, trách nhiệm và sáng tạo trong việc thúc đẩy hợp tác khu vực và toàn cầu.
Tổng Thư ký bày tỏ mong muốn ASEAN tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc mạng lưới quan hệ với các quốc gia, các tổ chức khu vực và quốc tế, qua đó góp phần thúc đẩy chủ nghĩa đa phương hiệu quả, bao trùm và dựa trên luật lệ. Ông nhấn mạnh, chính tinh thần đối thoại, đồng thuận và hợp tác của ASEAN là hình mẫu mà Liên Hợp Quốc mong muốn được nhân rộng trong quản trị toàn cầu hiện nay.
Để hiện thực hóa tầm nhìn chung đó, Tổng Thư ký António Guterres đề xuất bốn lĩnh vực hợp tác ưu tiên giữa Liên Hợp Quốc và ASEAN trong thời gian tới.
Thứ nhất, thúc đẩy hòa bình và ngăn ngừa xung đột, nhất là tại các điểm nóng khu vực, góp phần củng cố lòng tin và ổn định lâu dài.
Thứ hai, thúc đẩy phát triển bền vững gắn với cải tổ các cấu trúc tài chính toàn cầu, nhằm bảo đảm nguồn lực cho các nước đang phát triển trong quá trình phục hồi sau đại dịch và ứng phó với biến động kinh tế.
Thứ ba, tăng cường hành động vì khí hậu, hỗ trợ khu vực hướng tới các mục tiêu giảm phát thải, phát triển xanh và chuyển dịch năng lượng công bằng. Cuối cùng, đẩy mạnh chuyển đổi số và bảo đảm an ninh mạng, tạo nền tảng cho tăng trưởng sáng tạo, đồng thời bảo vệ người dân trước những rủi ro mới của không gian số.
Theo Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc, những định hướng hợp tác này không chỉ phản ánh cam kết của Liên Hợp Quốc trong việc đồng hành cùng ASEAN, mà còn thể hiện niềm tin vào vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình, góp phần xây dựng một châu Á – Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, thịnh vượng và bền vững.
Phát biểu tại Hội nghị Cấp cao ASEAN – Liên Hợp Quốc lần thứ 15, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh rằng hòa bình và phát triển của nhân loại đang đứng trước những thách thức nghiêm trọng do xung đột, chạy đua vũ trang, nguy cơ sử dụng và đe dọa sử dụng vũ lực, khủng hoảng niềm tin, cùng hàng loạt vấn đề an ninh phi truyền thống. Trong bối cảnh đó, Thủ tướng khẳng định việc củng cố chủ nghĩa đa phương và xây dựng một hệ thống quản trị toàn cầu công bằng, nhân văn, lấy con người làm trung tâm là yêu cầu cấp thiết đối với cộng đồng quốc tế.
Thủ tướng đề nghị ASEAN và Liên Hợp Quốc phối hợp triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động giai đoạn 2026–2030, đồng thời nêu ba trọng tâm hợp tác nhằm làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác giữa hai bên:
Thứ nhất, thúc đẩy chủ nghĩa đa phương hiệu quả và tuân thủ luật pháp quốc tế, coi đối thoại và hợp tác là công cụ then chốt để ngăn ngừa và giải quyết hòa bình các tranh chấp. Thủ tướng đề nghị Liên Hợp Quốc chia sẻ kinh nghiệm trong ngoại giao phòng ngừa, hỗ trợ ASEAN thiết lập các cơ chế cảnh báo sớm, ngăn ngừa xung đột và quản lý khủng hoảng.
Thứ hai, xây dựng và đổi mới hệ thống quản trị thích ứng với thời đại mới, trong đó chú trọng thúc đẩy các động lực tăng trưởng xanh, kinh tế số và hợp tác trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng, quản trị dữ liệu và thương mại đa phương, hướng tới phát triển bao trùm, bền vững và có trách nhiệm.
Thứ ba, bảo đảm an sinh toàn diện, lấy con người làm trung tâm của phát triển; thúc đẩy tăng trưởng xanh, chuyển đổi công bằng, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các quốc gia, đồng thời huy động nguồn lực đa dạng cho các chương trình chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, thích ứng với biến đổi khí hậu và nâng cao an sinh xã hội. Thủ tướng kêu gọi triển khai hiệu quả các cam kết toàn cầu, trong đó có Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs), Văn kiện vì Tương lai và Thỏa thuận Số Toàn cầu, nhằm bảo đảm mọi người dân đều được hưởng thành quả của tiến bộ và phát triển.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng bày tỏ cảm ơn các quốc gia đã tham dự Lễ mở ký Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng tổ chức tại Hà Nội mới đây. Ông nhấn mạnh, đây là lần đầu tiên cộng đồng quốc tế có một khuôn khổ ứng xử và công cụ hợp tác chung trên không gian mạng, góp phần bảo vệ quyền con người, tăng cường an ninh và xây dựng lòng tin trong môi trường số toàn cầu.
Phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hội nghị Cấp cao ASEAN – Liên Hợp Quốc lần thứ 15 không chỉ thể hiện tầm nhìn chiến lược và trách nhiệm của Việt Nam đối với các vấn đề toàn cầu, mà còn góp phần khẳng định vai trò trung tâm, chủ động và thích ứng của ASEAN trong hệ thống đa phương quốc tế. Những đề xuất của Thủ tướng về thúc đẩy chủ nghĩa đa phương hiệu quả, đổi mới hệ thống quản trị toàn cầu và lấy con người làm trung tâm của phát triển là những định hướng quan trọng, phù hợp với xu thế thời đại và nguyện vọng chung của cộng đồng quốc tế.
Với tinh thần hợp tác, đối thoại và đoàn kết, Việt Nam tiếp tục cùng các nước ASEAN và Liên Hợp Quốc đóng góp tích cực vào nỗ lực duy trì hòa bình, ổn định, phát triển bền vững và thịnh vượng chung, khẳng định ASEAN là đối tác tin cậy và là trụ cột quan trọng của chủ nghĩa đa phương trong thế kỷ XXI.
Minh Anh