ASEAN News – Việt Nam cho biết sẽ tiến hành dự án xây dựng một lò phản ứng nghiên cứu hạt nhân công suất 10 megawatt với sự giúp đỡ của Nga, một động thái được coi là một bước tiến mới nhằm hồi sinh kế hoạch nghiên cứu điện hạt nhân, một thập kỷ sau thảm họa Fukushima.
Chủ tịch Nước Nguyễn Xuân Phúc đã được các chuyên gia hạt nhân của Việt Nam tháp tùng trong chuyến thăm Moscow trong 4 ngày bắt đầu từ ngày 29 tháng 11. Việc nối lại các dự án hạt nhân là một trong những chủ đề được thảo luận trong các cuộc hội đàm song phương.
Mặc dù cơ sở nghiên cứu mới sẽ chủ yếu được sử dụng để phát triển các phương pháp điều trị y tế hơn là cung cấp năng lượng, nhưng các chuyên gia cho rằng việc xây dựng một lò phản ứng như vậy có thể là một bước đệm chính trên con đường nối lại chương trình năng lượng nguyên tử của Việt Nam. Ông Nguyễn Nhị Điền, thành viên nhóm công tác của dự án, cho biết dự án đã được thông qua nghiên cứu tính khả thi tại Hội nghị khoa học và công nghệ hạt nhân toàn quốc lần thứ 14 vào ngày 9 tháng 12. Sau khi tiến hành khảo sát kỹ thuật cũng như tác động môi trường, dựa trên các đánh giá khoa học địa điểm xây dựng sẽ được quyết định.
Các chuyên gia cho rằng điện hạt nhân là quan trọng để duy trì nền kinh tế đang phát triển nhanh cũng như trong bối cảnh thiếu năng lượng trong khu vực, đồng thời đạt được các mục tiêu không phát thải. Nhu cầu điện của Việt Nam hiện dự kiến sẽ tăng với tốc độ 8,5% đến 9,4% hàng năm. Việt Nam đang phải đáp ứng nhu cầu sử dụng điện ngày càng tăng này trong khi cần hạn chế nhiệt điện than do phát thải khí nhà kính và ô nhiễm môi trường. Tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP26 được tổ chức ở Glasgow, Scotland, Thủ Tướng Phạm Minh Chính đã công bố cam kết của Việt Nam sẽ cố gắng đạt được mức phát thải ròng bằng không vào năm 2050.
Vào tháng 7, Hội đồng Khoa học Năng lượng Việt Nam thuộc Bộ Công Thương gồm 21 chuyên gia năng lượng, đã đề xuất Quốc hội và Thủ tướng Phạm Minh Chính quyết định đưa điện hạt nhân vào Quy hoạch tổng thể điện lực mới. Đồng thời đề xuất Việt Nam cần phát triển điện hạt nhân như một nguồn điện sạch, công suất lớn và ổn định để thay thế nhiệt điện.
Vào năm 2011, Việt Nam và Nga đã ký một biên bản ghi nhớ để xây dựng một nhà máy điện hạt nhân trong vòng một thập kỷ, nhưng dự án đã bị hoãn lại do lo ngại về an toàn gia tăng sau sự cố nhà máy điện hạt nhân ở Fukushima của Nhật Bản vào tháng 3 năm 2011.
Theo Vietnam Investment Review đưa tin hồi tháng 10, dự án năng lượng này ước tính khoảng 350 triệu USD bao gồm các lò phản ứng nghiên cứu do Nga thiết kế và một cyclotron đa năng cũng như các phòng thí nghiệm nghiên cứu. Tổng vốn đầu tư có thể lên đến hơn 500 triệu đô la. Tập đoàn nhà nước của Nga là Rosatom Group sẽ tham gia vào dự án với mục tiêu hoàn thành xây dựng vào cuối năm 2024.
Thanh Tùng (theo Nikkei Asia)