Ngày 1/8/2025, Ainvest đăng tải nguồn tin “Vượt qua bất ổn thuế quan: Triển vọng điều chỉnh của OCBC (Singapore) và những hàm ý chiến lược đối với ngành ngân hàng Đông Nam Á”, cho thấy sự linh hoạt của các định chế tài chính lớn trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động trong khi các nền kinh tế khu vực đang đối mặt với sức ép từ chính sách thuế quan và rủi ro địa chính trị.
Sau hơn một thập kỷ, cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung đã vượt xa khuôn khổ ban đầu về thuế quan thép và nhôm, trở thành một cuộc cạnh tranh chiến lược toàn diện nhằm giành quyền kiểm soát chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong bối cảnh đó, các ngân hàng Đông Nam Á đang đứng trước một thực tế mới: sự dịch chuyển dòng thương mại và đầu tư mang đến cả thách thức lẫn cơ hội tái cấu trúc hoạt động. Ngân hàng OCBC, định chế tài chính lớn thứ hai tại Singapore đã chủ động điều chỉnh triển vọng kinh doanh năm 2025, phản ánh tác động từ cục diện địa chính trị ngày càng phức tạp.
Chiến lược mới của OCBC cho thấy một hướng đi mang tính thích ứng cao: thắt chặt kiểm soát rủi ro tín dụng, tối ưu hóa chi phí vận hành và chuyển dịch sang các lĩnh vực tăng trưởng cao như công nghệ và tài chính xanh. Trong khi nhiều ngân hàng trong khu vực còn đang dò dẫm hướng đi, OCBC nổi lên như một ví dụ điển hình về cách tư duy chiến lược linh hoạt có thể giúp các tổ chức tài chính khu vực hóa giải bất định và tận dụng lợi thế trong một trật tự kinh tế toàn cầu đang tái định hình.
Cẩm nang của OCBC: Thận trọng trong bối cảnh biến động
Kết quả kinh doanh quý I/2025 của OCBC phản ánh một bức tranh cẩn trọng trong bối cảnh kinh tế khu vực nhiều biến động. Ngân hàng ghi nhận thu nhập lãi ròng giảm 6%, trong khi biên lãi ròng (NIM) giảm từ 2,20% xuống còn 1,92% so với cùng kỳ năm trước. Theo OCBC, sự suy yếu này xuất phát từ nhu cầu tiêu dùng chậm lại trong khu vực, cùng với ảnh hưởng kéo dài của thuế quan Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc, yếu tố đã làm dịch chuyển dòng thương mại và thu hẹp biên lợi nhuận của nhiều ngành phụ thuộc nhập khẩu.
Tuy nhiên, phản ứng của OCBC cho thấy một cách tiếp cận bài bản và chủ động với rủi ro. Ngân hàng đã nâng tổng hạn mức tín dụng thêm 25% trong quý I, đồng thời phân bổ 118 triệu đô la Singapore cho các tài sản không bị suy giảm giá trị, cho thấy mức độ thận trọng gia tăng trong việc quản lý rủi ro tín dụng, đặc biệt tại các thị trường trọng yếu như Singapore, Malaysia và các nền kinh tế có liên kết chặt chẽ với Trung Quốc. Động thái này không chỉ thể hiện khả năng phòng thủ tài chính vững chắc, mà còn là một phần trong chiến lược dài hạn của OCBC nhằm thích nghi với cục diện thương mại toàn cầu đang thay đổi sâu sắc.
Hỏi Aime: Kết quả kinh doanh quý 1 năm 2025 của OCBC phản ánh tác động của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung đối với ngành ngân hàng Đông Nam Á như thế nào?
Sự thận trọng chiến lược của OCBC tiếp tục được phản ánh rõ nét trong cơ cấu chi phí và chất lượng tài sản. Trong quý I/2025, chi phí hoạt động của ngân hàng giảm 2% so với cùng kỳ năm trước, đồng thời duy trì tỷ lệ nợ xấu (NPL) ổn định ở mức 0,9%, với tỷ lệ bao phủ nợ xấu (NPA) đạt 156%. Việc kiểm soát chặt chẽ chi phí và rủi ro tín dụng không chỉ củng cố năng lực tài chính của OCBC mà còn giúp ngân hàng bảo toàn mức tỷ suất cổ tức lên tới 4,8%, thuộc hàng cao nhất trong ngành, ngay cả khi so với hai đối thủ lớn là DBS và UOB.
Tuy nhiên, bối cảnh hoạt động của các ngân hàng trong khu vực không đơn giản. Hoa Kỳ tiếp tục sử dụng thuế quan như một công cụ chiến lược, không chỉ nhắm vào Trung Quốc mà còn gián tiếp gây áp lực lên Đông Nam Á, vốn đóng vai trò là trung tâm trung chuyển trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Các mức thuế lên tới 40% với hàng trung chuyển qua Việt Nam, cùng mức thuế từ 19–36% với hàng nhập khẩu trực tiếp từ các thị trường ASEAN khác, đã buộc nhiều nhà sản xuất phải tái cấu trúc chuỗi cung ứng. Diễn biến này kéo theo chi phí tuân thủ tăng cao đối với các ngân hàng, đồng thời mở ra nhu cầu ngày càng lớn về tài trợ thương mại và các dịch vụ tài chính xuyên biên giới.
Trong bức tranh đó, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) đóng vai trò như một cơ chế giảm nhẹ tác động. Việc cắt giảm thuế quan và đơn giản hóa thủ tục hải quan theo RCEP đã góp phần thúc đẩy luồng thương mại nội khối. Dù vậy, những quy định xuất xứ nghiêm ngặt do Mỹ áp đặt tiếp tục gây khó khăn trong khâu tuân thủ và minh bạch hóa nguồn gốc hàng hóa. Đối với OCBC và các ngân hàng tương tự, điều này đồng nghĩa với việc phải đầu tư mạnh vào các nền tảng số hóa, bao gồm các công cụ theo dõi dòng chảy thương mại và xác minh xuất xứ sản phẩm một điều chỉnh vừa tốn kém vừa không thể né tránh trong hành trình thích nghi với một trật tự thương mại toàn cầu đang thay đổi sâu sắc.
Đa dạng hóa chiến lược: Nước cờ dài hạn của OCBC
Khả năng phục hồi dài hạn của OCBC đến từ chiến lược kép: đẩy mạnh chuyển đổi số và đa dạng hóa địa lý. Trong khi nhiều ngân hàng Đông Nam Á vẫn phụ thuộc lớn vào các thị trường truyền thống vốn bị tác động trực tiếp từ căng thẳng thương mại Mỹ – Trung, OCBC đang mở rộng mạnh mẽ tại Indonesia, một nền kinh tế tương đối ít bị ảnh hưởng bởi các biến động thương mại toàn cầu. Đồng thời, ngân hàng cũng tăng cường đầu tư vào các lĩnh vực chiến lược như chăm sóc sức khỏe và hạ tầng kỹ thuật số những mảng được đánh giá là có khả năng tăng trưởng ổn định trong dài hạn, bất chấp chu kỳ thương mại toàn cầu.
Khác biệt của OCBC còn thể hiện rõ qua định hướng tăng trưởng gắn với các tiêu chí môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Ngân hàng tích cực tham gia vào các sáng kiến tài chính bền vững, như đầu tư trái phiếu xanh hay tài trợ cho các dự án hạ tầng thân thiện với khí hậu. Những nỗ lực này không chỉ giúp OCBC đón đầu xu hướng dịch chuyển vốn toàn cầu theo hướng bền vững, mà còn phù hợp với chiến lược tăng cường khả năng phục hồi khí hậu của các nền kinh tế Đông Nam Á, xu hướng được thúc đẩy bởi chính cuộc cạnh tranh chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc về ảnh hưởng kinh tế và công nghệ trong khu vực.
Ý nghĩa đầu tư: Câu chuyện của hai kịch bản
Đối với các nhà đầu tư, cổ phiếu OCBC đang đặt ra một nghịch lý thú vị. Với tỷ lệ giá trên giá trị sổ sách (P/B) ở mức 1,15 lần, thấp hơn đáng kể so với 1,3 lần của DBS và 1,25 lần của UOB thị trường dường như đang chiết khấu rủi ro cao hơn đối với ngân hàng này, phản ánh mối lo ngại về khả năng chống chịu với các biến động thương mại toàn cầu. Tuy nhiên, mức tỷ suất cổ tức cao cùng bảng cân đối kế toán vững chắc lại cho thấy OCBC đang theo đuổi một chiến lược tái cân bằng rủi ro có chiều sâu.
Câu hỏi then chốt đặt ra là: liệu các chính sách tín dụng thận trọng và định hướng đầu tư dài hạn của OCBC có đủ sức chống đỡ trước những cú sốc tiếp theo? Nếu Mỹ thực hiện đề xuất nâng thuế quan thêm 20–30% đối với hàng hóa Trung Quốc, biên lãi ròng (NIM) của OCBC có thể tiếp tục bị thu hẹp. Tuy nhiên, ngân hàng vẫn còn dư địa phòng vệ: chiến lược kiểm soát chi phí, định hướng vào các lĩnh vực có khả năng phục hồi như hạ tầng và y tế, cùng với năng lực quản trị rủi ro tín dụng, có thể giúp giảm thiểu tác động từ biến động bên ngoài.
Với các nhà đầu tư có tầm nhìn trung hạn, kế hoạch hoàn vốn của OCBC, bao gồm cổ tức đặc biệt và khả năng thực hiện chương trình mua lại cổ phiếu cung cấp một “mạng lưới an toàn” tài chính hợp lý. Trong một thế giới nơi bất ổn đang trở thành trạng thái mặc định, OCBC không chỉ là câu chuyện về phòng thủ, mà còn là lựa chọn đầu tư mang tính tái cân bằng cho danh mục có yếu tố bền vững.
Khả năng phục hồi trong thời đại rạn nứt địa chính trị
Ngành ngân hàng Đông Nam Á đang đứng trước một ngã ba đường – nơi ranh giới giữa thách thức và cơ hội ngày càng mờ nhòe. Căng thẳng thương mại Mỹ – Trung không chỉ bộc lộ những điểm yếu mang tính cấu trúc của hệ thống tài chính khu vực, mà còn trở thành chất xúc tác thúc đẩy các ngân hàng đổi mới mô hình hoạt động và chiến lược tăng trưởng. Trong bối cảnh đó, cách tiếp cận của OCBC, kết hợp giữa sự thận trọng trong quản trị rủi ro, định hướng đa dạng hóa địa lý và năng lực linh hoạt trong chuyển đổi số đã trở thành hình mẫu cho khả năng thích nghi hiệu quả trong một nền kinh tế toàn cầu phân mảnh.
Dù hành trình đến năm 2025 vẫn còn tiềm ẩn nhiều bất định, nhưng phản ứng chiến lược của OCBC cho thấy một điều rõ ràng: khả năng thích ứng, chứ không đơn thuần là quy mô hay lợi nhuận ngắn hạn sẽ là yếu tố phân định kẻ dẫn đầu và người tụt lại phía sau trong ngành tài chính khu vực. Quan trọng hơn, sự điều chỉnh chiến lược này không chỉ mang ý nghĩa riêng cho OCBC, mà còn gửi đi một tín hiệu tích cực về triển vọng tái định hình cấu trúc tài chính Đông Nam Á, một cấu trúc có thể vững vàng hơn trước những cú sốc toàn cầu trong tương lai.
Hiền Nguyễn