Ngày 20/5/2023, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã ra mắt một mạng lưới toàn cầu để giúp nhanh chóng phát hiện mối đe dọa từ các bệnh truyền nhiễm và chia sẻ thông tin để ngăn chặn sự lây lan của những dịch bệnh này. Mạng lưới toàn cầu ứng phó bệnh truyền nhiễm là sáng kiến mới nhất trong một số sáng kiến được đưa ra kể từ sau đại dịch COVID-19 nhằm tăng cường khả năng của thế giới trong việc ngăn chặn và ứng phó hiệu quả hơn với các mối đe dọa từ đại dịch.
Theo trang tin của WHO (who.int), mạng giám sát mầm bệnh quốc tế (IPSN) sẽ cung cấp một nền tảng để kết nối các quốc gia và khu vực, cải thiện hệ thống thu thập và phân tích mẫu, sử dụng những dữ liệu này để thúc đẩy quá trình ra quyết định về sức khỏe cộng đồng và chia sẻ thông tin đó rộng rãi hơn.
Mạng lưới sẽ dựa vào bộ gen của mầm bệnh để phân tích mã di truyền của virus, vi khuẩn và các sinh vật gây bệnh khác từ đó biết được mức độ lây nhiễm và nguy hiểm của mầm bệnh cũng như cách thức chúng lây lan.
Với thông tin này, các nhà khoa học và quan chức y tế công cộng có thể xác định và theo dõi các bệnh để ngăn ngừa, ứng phó với các đợt bùng phát như một phần của hệ thống giám sát dịch bệnh rộng lớn hơn, đồng thời phát triển các phương pháp điều trị và vaccine.
Tổng giám đốc WHO Adhanom Ghebreyesus cho biết mục tiêu của mạng lưới mới này là đầy tham vọng nhưng nó có thể đóng một vai trò quan trọng trong an ninh y tế khi cung cấp cho mọi quốc gia quyền truy cập vào trình tự và phân tích bộ gen của mầm bệnh. Qua đó, thế giới sẽ mạnh mẽ hơn khi sát cánh cùng nhau để chống lại các mối đe dọa sức khỏe chung như đã từng sát cánh trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19.
Theo WHO, mặc dù năng lực bộ gen ở các quốc gia gần đây đã được mở rộng từ hậu quả của đại dịch COVID-19, nhưng nhiều nước vẫn thiếu các hệ thống hiệu quả để thu thập và phân tích mẫu hoặc sử dụng những dữ liệu đó để thúc đẩy quá trình ra quyết định về sức khỏe cộng đồng.
IPSN sẽ giải quyết những thách thức này thông qua mạng lưới toàn cầu, kết nối các khu vực địa lý và mạng lưới dành riêng cho bệnh tật, để xây dựng một hệ thống cộng tác nhằm phát hiện, ngăn chặn và ứng phó tốt hơn với các mối đe dọa bệnh tật.
Hồ Đắc Tuấn