Ngày 14/8/2025, tờ Thế Giới Trẻ (Đức) đăng tải bài viết của nhà báo Wiebke Diehl với tiêu đề “Thùng thuốc súng Syria”. Bài viết phân tích tình hình chính trị – quân sự căng thẳng tại Syria, nơi các mâu thuẫn phe phái, cạnh tranh lợi ích quốc tế và xung đột vũ trang đang đan xen, khiến khu vực này trở thành điểm nóng tiềm ẩn nguy cơ bùng phát chiến tranh bất cứ lúc nào.
Xung đột bạo lực tiếp tục leo thang tại đông bắc Syria. Tại tỉnh Aleppo, một binh sĩ thuộc lực lượng “quân đội chính phủ” do dân quân tổ chức đã thiệt mạng trong giao tranh với Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do người Kurd lãnh đạo. Thỏa thuận đạt được hồi tháng 3 về việc sáp nhập SDF vào lực lượng “quân đội” do các tay súng Hayat Tahrir al-Sham (HTS) – một nhánh của al-Qaeda – và các nhóm thánh chiến khác điều hành, đang bị nghi ngờ tính khả thi. Nguyên nhân xuất phát từ các vụ thảm sát nhằm vào người Alawite và Druze, cùng với bất đồng về phương án sáp nhập: biến SDF thành một khối thống nhất hay duy trì từng trung đoàn dưới quyền các chỉ huy riêng.
Cuối tuần qua, một số bộ lạc Ả Rập ở Syria đã kêu gọi “tổng động viên” chống lại Lực lượng Dân chủ Syria (SDF). Gia tộc al-Bu Jabr nhấn mạnh rằng “những bất đồng bộ lạc” cần được gác lại và “đất nước phải được đặt lên trên hết mọi cân nhắc”, trong khi gia tộc Hashemite Bani Asid kêu gọi chiến đấu chống lại “những kẻ ly khai và phản bội”.
Phần lớn các bộ lạc Ả Rập Sunni có mối quan hệ gần gũi hoặc ít nhất chấp nhận “chính phủ” Syria, song vẫn nuôi bất bình sâu sắc với SDF — lực lượng từng sát cánh cùng họ trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS). SDF bị cáo buộc phân biệt đối xử, áp đặt chương trình giáo dục và nghĩa vụ quân sự mới, từ chối hồi hương các gia đình Ả Rập bị IS cưỡng bức di dời, cưỡng ép tuyển dụng trẻ vị thành niên, cùng khai thác bất hợp pháp tài nguyên dầu mỏ và lúa mì của Syria thông qua hợp tác với lực lượng chiếm đóng Hoa Kỳ. Kể từ năm 2018, những bất mãn này đã nhiều lần dẫn đến các cuộc nổi dậy của bộ lạc Ả Rập chống lại SDF.
Trong khi đó, truyền thông đưa tin Damascus đã kêu gọi quân đội Nga nối lại các cuộc tuần tra tại các tỉnh phía Nam, nhằm ngăn chặn các hành vi vi phạm của quân đội Israel và kiềm chế việc mở rộng chiếm đóng. Các cuộc tuần tra tương tự của Nga từng diễn ra lần cuối trước khi chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad bị lật đổ vào ngày 8/12.
Song song, Mỹ đang thúc đẩy đàm phán để thiết lập một “hành lang nhân đạo” từ Israel tới thị trấn Suweida, nơi cộng đồng Druze sinh sống đông đảo. Các cuộc hội đàm giữa đặc phái viên Mỹ tại Syria, Bộ trưởng Chiến lược Israel và Bộ trưởng Ngoại giao Syria dự kiến diễn ra tại Paris vào tuần tới. Trước đó, đầu tuần này, ngoại trưởng Jordan và Syria cùng đặc phái viên Mỹ đã gặp nhau tại Amman, tập trung bàn về kế hoạch tái thiết Syria — dự kiến cần ít nhất 400 tỷ USD theo ước tính của Liên Hợp Quốc — và củng cố lệnh ngừng bắn ở tỉnh Suweida.
Damascus hiện đặc biệt ưu tiên thu hút đầu tư nước ngoài. Chỉ trong tuần qua, chính phủ Syria đã ký các hợp đồng cơ sở hạ tầng trị giá 14 tỷ USD, bao gồm thỏa thuận 4 tỷ USD với Tập đoàn UCC Holding (Qatar) xây dựng sân bay mới, và hợp đồng 2 tỷ USD với Tập đoàn Đầu tư Quốc gia UAE xây tuyến tàu điện ngầm tại Damascus. Trước đó, tháng 7, Ả Rập Xê Út công bố kế hoạch đầu tư khoảng 3 tỷ USD vào các dự án bất động sản và hạ tầng tại Syria; tháng 5, Damascus ký hợp đồng năng lượng trị giá 7 tỷ USD với liên danh các công ty Qatar, Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ.
Tình hình Syria đang ở thế đan xen phức tạp giữa xung đột quân sự, chia rẽ sắc tộc – tôn giáo và những toan tính ngoại giao, kinh tế của cả khu vực và các cường quốc. Trong khi các mặt trận ở Aleppo, đông bắc và phía Nam vẫn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát giao tranh, Damascus đồng thời tìm cách mở rộng hợp tác quốc tế và thu hút đầu tư khổng lồ nhằm tái thiết đất nước. Tuy nhiên, những nỗ lực này khó có thể đạt kết quả lâu dài nếu bạo lực và bất đồng chính trị tiếp tục không được giải quyết tận gốc.
Hồ Ngọc Thắng/nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/506122.syrien-pulverfass-syrien.html