Ngày 24/6/2025, nhà báo Đức Gerhard Feldbauer đã đăng tải bài viết với nhan đề “Hàng chục ngàn người ở Ý phản đối NATO” trên tờ Thế Giới Trẻ (Đức), phản ánh làn sóng biểu tình quy mô lớn tại nhiều thành phố của Ý nhằm phản đối vai trò và sự hiện diện của NATO trong khu vực.
Ý: Biểu tình và đình công làm tê liệt thủ đô. Các công đoàn không đồng tình về liên minh thời chiến
Khó có thể tưởng tượng được ở một quốc gia như Đức, nhưng tại Ý, làn sóng phản đối chính sách quân sự hóa đang diễn ra mạnh mẽ. Vào thứ Sáu tuần trước, các công đoàn, liên minh hòa bình cùng nhiều đảng đối lập đã tổ chức đình công trên diện rộng; tiếp nối là các cuộc biểu tình vào thứ Bảy nhằm phản đối kế hoạch tăng cường quân sự của EU và chính sách đối ngoại mang tính hiếu chiến của chính phủ cánh hữu.
Sự kiện này diễn ra ngay trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh NATO tại The Hague, dự kiến khai mạc vào thứ Ba tuần này, nơi các nước thành viên sẽ thảo luận và có thể thông qua kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng lên tới 5% GDP.
Cuộc đình công do Liên hiệp Công đoàn Cơ sở (USB) khởi xướng, không chỉ phản đối quân sự hóa mà còn nêu bật thông điệp đoàn kết với người dân Palestine. Người biểu tình đồng thời yêu cầu cải thiện mức lương, mở rộng quyền lao động, tăng chi tiêu cho các dịch vụ xã hội thiết yếu như y tế công và giáo dục – những lĩnh vực đang bị cắt giảm để dồn nguồn lực cho ngân sách quốc phòng.
Làn sóng phản đối NATO và chính sách quân sự hóa tại Ý không chỉ gây chấn động trong đời sống xã hội mà còn làm bộc lộ những rạn nứt sâu sắc trong nội bộ phong trào cánh tả và các lực lượng lao động.
Ban đầu, ba liên đoàn công đoàn lớn nhất nước, CGIL, CISL và UIL tỏ ra do dự và không tham gia lời kêu gọi đình công do Unione Sindacale di Base (USB) phát động. Tuy nhiên, sau khi liên minh hòa bình “Disarmiamoli” (tạm dịch: “Hãy giải giới họ”), một mạng lưới gồm hơn 400 tổ chức và cá nhân, trong đó có đảng cánh tả Potere al Popolo (Quyền lực cho Nhân dân), phong trào xã hội, các tập thể công nhân cảng tự trị (CALP), và “Mạng lưới Cộng sản” tuyên bố ủng hộ đình công, các liên đoàn công nhân ngành kim loại trực thuộc CGIL, CISL và UIL đã buộc phải lên tiếng kêu gọi thành viên của họ tham gia bãi công.
Hệ quả là đời sống công cộng tại nhiều nơi trên khắp nước Ý, đặc biệt là trong lĩnh vực giao thông, đã rơi vào tình trạng đình trệ nghiêm trọng. Tuy nhiên, chính tại điểm cao trào của cuộc vận động, cuộc biểu tình lớn tại Quảng trường Vittorio Emanuele ở thủ đô Rome những mâu thuẫn sâu sắc giữa các lực lượng tham gia đã bộc lộ rõ nét.
Cuộc biểu tình do USB chủ trì đã nhanh chóng trở thành điểm chia rẽ. Mấu chốt của sự bất đồng nằm ở các yêu cầu mang tính chính trị mạnh mẽ: lên án NATO với cáo buộc tiếp tay cho “tội ác diệt chủng” mà Israel đang tiến hành ở Gaza, đồng thời kêu gọi Ý rút khỏi liên minh quân sự phương Tây. Đây là những nội dung gây tranh cãi, vượt ra ngoài giới hạn của một cuộc đấu tranh đòi quyền lợi xã hội thuần túy, và là lý do khiến sự đoàn kết tạm thời giữa các phe nhóm trong phong trào nhanh chóng bị phá vỡ.
Thay vào đó, CGIL đã tham gia vào một cuộc biểu tình do những người dân chủ xã hội, “Phong trào Năm Sao” và “Liên minh Cánh tả Xanh” (AVS) tổ chức ở một khu vực khác của thủ đô. Họ chia sẻ cùng những khẩu hiệu, nhưng đã bỏ qua việc lên án NATO và yêu cầu rút khỏi liên minh này. Do đó, như Sergio Cremaschi, cựu tổng thư ký của liên đoàn công nhân kim loại CGIL và hiện là điều phối viên quốc gia của “Quyền lực cho Nhân dân”, đã làm rõ, có hai cuộc biểu tình phản đối chiến tranh: “Một trong những người ủng hộ rõ ràng việc không tham gia NATO, không đứng về phía Israel và không tham gia chiến tranh, cũng như các cuộc đình công và đấu tranh”, và một cuộc khác, “bao hàm hơn”, lên án việc tái vũ trang mà không nêu tên thủ phạm chính, NATO.
Trong khi khoảng 5.000 người tham dự cuộc biểu tình “ôn hòa”, hơn 30.000 người tụ tập tại Piazza Vittorio, như tạp chí cộng sản Contropiano đưa tin trên cổng thông tin trực tuyến của mình: công nhân, thanh niên, sinh viên, nhà hoạt động và thành viên của USB. Họ nói rõ ràng: “Chấm dứt chiến tranh, chấm dứt tái vũ trang, chấm dứt sự thông đồng với NATO, với ngành công nghiệp vũ khí và với cuộc diệt chủng người Palestine!”
Nhưng không chỉ có cuộc đình công và các cuộc biểu tình gây chấn động. Vào thứ sáu, Bộ trưởng Quốc phòng Ý, Guido Crosetto, cũng đã trở thành tiêu điểm. Ông đã đặt câu hỏi đáng ngạc nhiên về tính chính danh của liên minh quân sự phương Tây. “Hoa Kỳ và EU không còn là trung tâm của thế giới nữa. NATO phải thích nghi với thời cuộc đang thay đổi”, Crosetto phát biểu trong một lần xuất hiện tại Đại học Padua. Chính trị gia này thuộc đảng cầm quyền phát xít “Anh em của Ý” (Fratelli d’Italia) và được coi là một trong những người thân tín nhất của Thủ tướng Giorgia Meloni. Crosetto cũng kêu gọi tăng cường hợp tác giữa liên minh quân sự và các quốc gia ở Nam bán cầu.
Cuộc đình công và biểu tình toàn quốc tại Ý cho thấy sự trỗi dậy của một phong trào xã hội đang ngày càng quyết liệt trong việc phản đối chính sách quân sự hóa của chính phủ và NATO. Tuy nhiên, chính sự phân hóa trong mục tiêu và phương pháp giữa các lực lượng tham gia đang đặt ra bài toán lớn về tính hiệu quả và bền vững của phong trào. Khi những yêu sách xã hội lồng ghép sâu sắc với thông điệp chính trị đối đầu, đặc biệt là liên quan đến các vấn đề quốc tế như xung đột tại Gaza, phong trào có thể giành được sự chú ý, nhưng cũng dễ dàng đánh mất sự thống nhất nội bộ – yếu tố then chốt để tạo ra thay đổi thực chất. Trong bối cảnh châu Âu đang tiến dần về phía một mô hình an ninh ngày càng cứng rắn, những phản ứng như ở Ý có thể là lời cảnh báo sớm về những rạn nứt xã hội ngày một sâu rộng nếu tiếng nói phản biện tiếp tục bị phớt lờ.
Hồ Ngọc Thắng/nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/502676.italien-zehntausende-gegen-die-nato.html