Theo tin từ VPCP, sáng ngày 11/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 41 với trọng tâm thảo luận về quan hệ đối ngoại của ASEAN, cấu trúc khu vực và các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.
Lãnh đạo các nước ASEAN chia sẻ nhận định về những chuyển động nhanh chóng và khó lường của môi trường địa chính trị, cọ xát chiến lược giữa các nước lớn, căng thẳng gia tăng tại nhiều điểm nóng, và diễn biến phức tạp của các vấn đề an ninh phi truyền thống như dịch bệnh, thiên tai, biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, an ninh lương thực… tác động sâu sắc đến khu vực và ASEAN.
Trong tình hình hiện nay, ASEAN cần củng cố đoàn kết và tự cường là những giá trị nền tảng luôn song hành cùng tiến trình liên kết và hợp tác của ASEAN từ quá khứ, hiện tại và tương lai. Các nước nhất trí ASEAN cần có cách tiếp cận tổng thể, tầm nhìn chiến lược và đóng góp trách nhiệm xử lý các thách thức đang nổi lên, thúc đẩy phục hồi bền vững, tăng trưởng bao trùm, phục vụ cuộc sống và lợi ích của người dân.
Trao đổi về quan hệ đối ngoại của ASEAN, Lãnh đạo các nước hoan nghênh hợp tác giữa ASEAN với các đối tác tiếp tục ghi nhận những bước tiến thực chất, khẳng định tăng cường đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN, nâng cao hiệu quả các cơ chế do ASEAN dẫn dắt, xây dựng lòng tin, góp phần củng cố cấu trúc mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ. Hội nghị đánh giá cao các chương trình, dự án hợp tác thiết thực với các đối tác là những đóng góp quan trọng đối với tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, tạo dựng môi trường thuận lợi cho hòa bình, ổn định và phát triển bền vững.
Các vấn đề quốc tế và khu vực như Biển Đông, Myanmar, Bán đảo Triều Tiên, xung đột Nga-Ukraine… nhận được sự quan tâm, trao đổi sâu rộng của các Lãnh đạo. Trong đó, các Lãnh đạo khẳng định tầm quan trọng và trách nhiệm của các nước trong duy trì hòa bình, an ninh, ổn định ở Biển Đông, nhấn mạnh việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, sớm đạt được Bộ Quy tắc Ứng xử COC hiệu quả, thực chất và phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước UNCLOS 1982.
Các nước chia sẻ quan ngại về tình hình tại Myanmar và việc thực hiện Đồng thuận 5 điểm chưa đạt tiến triển như mong muốn. Khẳng định Myanmar là thành viên của ASEAN, các nước nhất trí tiếp tục hỗ trợ Myanmar vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay, ủng hộ nỗ lực của Đặc phái viên Chủ tịch ASEAN về Myanmar, và thông qua các quyết định về triển khai Đồng thuận 5 điểm.
Chia sẻ nhận định về tình hình quốc tế và khu vực, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh tính chất bất ổn, bất định và khó lường với sự nổi lên của các thách thức truyền thống và phi truyền thống, sự đứt gãy chuỗi cung ứng, lạm phát, an ninh năng lượng, lương thực…, diễn biến phức tạp của cạnh tranh chiến lược nước lớn cũng như các biến động địa chính trị.
Trong bối cảnh hiện nay, Thủ tướng khẳng định lại tầm quan trọng của giữ vững đoàn kết, phát huy sức mạnh nội tại, tinh thần trách nhiệm, cách tiếp cận cân bằng, khách quan và kiên định các nguyên tắc của Hiệp hội. Đây cũng chính là điều làm nên sức hấp dẫn của ASEAN, thể hiện qua sự quan tâm của các đối tác mong muốn tăng cường và nâng cấp quan hệ hợp tác với ASEAN và qua chính sự hiện diện đầy đủ của các đối tác tại các hội nghị lần này.
Để nâng cao hơn nữa hiệu quả triển khai quan hệ đối ngoại, Thủ tướng đề nghị cần tăng cường phối hợp với các đối tác trong nỗ lực chung đóng góp cho hòa bình, an ninh và phát triển, củng cố gắn bó chiến lược nội khối để các đối tác thực sự tôn trọng và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, cam kết hợp tác lâu dài với ASEAN thông qua các cơ chế do ASEAN dẫn dắt. Trên cương vị nước điều phối quan hệ ASEAN-Hàn Quốc, Việt Nam sẽ cùng các nước đưa mối quan hệ này ngày càng đi vào thực chất và hiệu quả.
Về các vấn đề quốc tế và khu vực, Thủ tướng nhấn mạnh ASEAN cần bản lĩnh, khéo léo, hài hòa và cân bằng trong ứng xử các vấn đề nóng ở khu vực, chia sẻ quan điểm của ASEAN về tình hình Biển Đông, Myanmar, xung đột Nga-Ukraine. Cùng Lãnh đạo các nước ASEAN, Thủ tướng khẳng định cần củng cố lập trường nguyên tắc của ASEAN trong vấn đề Biển Đông, đồng thời đề nghị tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực bảo tồn môi trường biển, hỗ trợ nhân đạo cho ngư dân và người đi biển, ứng phó với tình trạng đánh bắt cá bất hợp pháp…
Trên tinh thần trách nhiệm, sẻ chia và đoàn kết, Thủ tướng nhấn mạnh cần tiếp tục kiên định và kiên trì triển khai Đồng thuận 5 điểm, hỗ trợ Myanmar, một thành viên của gia đình ASEAN tìm giải pháp khả thi, bền vững, vượt qua khó khăn. Thủ tướng bày tỏ ủng hộ thông qua các quyết định về triển khai Đồng thuận 5 điểm, tạo cơ sở quan trọng góp phần giúp ASEAN nâng cao khả năng hỗ trợ hiệu quả hơn cho Myanmar. Thủ tướng cũng nhấn mạnh cần chủ động hỗ trợ, giúp đỡ và đề nghị các bên liên quan tại Myanmar thể hiện trách nhiệm, hợp tác thiện chí để thúc đẩy thực hiện hiệu quả, toàn diện Đồng thuận 5 điểm, vì tương lai ổn định và phát triển của Myanmar, vì hạnh phúc và lợi ích của người dân Myanmar và vì sự đoàn kết, hình ảnh và uy tín của ASEAN.
Thủ tướng chia sẻ mối quan ngại chung về xung đột Nga-Ukraine, đề cao ý nghĩa và giá trị của hòa bình, khẳng định tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ chính là nguyên tắc nền tảng của đời sống quan hệ quốc tế, là điều kiện tiên quyết cho kiến tạo hòa bình và an ninh quốc tế.
Đoàn kết là yếu tố quyết định thành công, là sức mạnh để ASEAN giữ vững ổn định trong bất ổn
Phát biểu tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, tiến trình 55 năm qua của ASEAN cho thấy đoàn kết là yếu tố quyết định làm nên thành công của ASEAN và là sức mạnh để ASEAN giữ vững ổn định trong bối cảnh bất ổn hiện nay; càng đối mặt với khó khăn, thách thức, ASEAN càng cần phát huy tinh thần “Tư duy cộng đồng, Hành động cộng đồng”, kề vai, sát cánh, tự cường và chủ động ứng phó mọi thách thức.
Báo cáo các lãnh đạo tình hình hợp tác ASEAN, Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi đã cập nhật tiến độ triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 trên cả 3 trụ cột đạt nhiều kết quả khả quan. Tỉ lệ thực hiện các dòng hành động trong trụ cột chính trị-an ninh đạt 98%, với nhiều hoạt động hợp tác quốc phòng, an ninh mạng, phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, tư pháp, quản lý biên giới, cũng như trong hợp tác giữa ASEAN với các đối tác.
Tăng trưởng GDP ở khu vực dự báo khả quan, đạt mức khoảng 5,0% trong năm 2022 và 2023. Thương mại và đầu tư nước ngoài tiến triển tích cực, bất chấp thách thức toàn cầu do căng thẳng địa chính trị, lạm phát gia tăng và tài chính thắt chặt. Các lĩnh vực dịch vụ, đặc biệt là du lịch chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ nhờ các chương trình tiêm phòng vaccine trên diện rộng.
Hợp tác giáo dục, y tế, môi trường, văn hóa-nghệ thuật, phát triển nguồn nhân lực, ứng phó biến đổi khí hậu tiếp tục được quan tâm thúc đẩy nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
Lãnh đạo các nước đánh giá cao nỗ lực của Chủ tịch Campuchia dẫn dắt và định hướng hợp tác ASEAN với nhiều sáng kiến quan trọng như Tuyên bố Tầm nhìn lnh đạo ASEAN về “ASEAN Hành động: Cùng ứng phó thách thức”, Tuyên bố kỷ niệm 55 năm thành lập ASEAN, Hội nghị Lãnh đạo nữ ASEAN lần thứ 2 về khơi dậy tiềm năng kinh doanh phụ nữ, Đối thoại Toàn cầu ASEAN…
Thành tựu của ASEAN trong năm qua là minh chứng mạnh mẽ về sự tự cường và khả năng thích ứng. Các nước khẳng định yếu tố làm nên thành công của ASEAN, cả trong quá khứ, hiện tại và tương lai, chính là nỗ lực và quyết tâm của tất cả các nước thành viên duy trì đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN.
Các lãnh đạo hoan nghênh những nỗ lực xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, nhấn mạnh ý nghĩa và tính chất định hướng bao trùm của văn kiện cho đối với hợp tác, liên kết ASEAN trong thập kỷ tới, đặc biệt trước những chuyển động phức tạp, khó lường của tình hình khu vực và quốc tế.
Các nước nhất trí Tầm nhìn cần có sự kế thừa, tiếp nối và cập nhật những xu hướng và những vấn đề đang nổi lên, bảo đảm vai trò và duy trì tính phù hợp của ASEAN trong bối cảnh mới. Các lãnh đạo cũng nhất trí thông qua các khuyến nghị nâng cao hiệu quả hoạt động của ASEAN, tăng cường phối hợp liên ngành và liên trụ cột, và giao các cơ quan liên quan khẩn trương triển khai, sớm đưa các biện pháp đi vào cuộc sống.
Trên cơ sở báo cáo đánh giá của 3 trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội, lãnh đạo các nước thông qua Tuyên bố về việc Timor Leste xin gia nhập ASEAN, bày tỏ ủng hộ về nguyên tắc việc kết nạp Timor Leste là thành viên thứ 11 của ASEAN, trao quy chế quan sát viên cho Timor Leste và giao Hội đồng Điều phối ASEAN xây dựng lộ trình cho việc gia nhập của nước này để trình lên Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 42 xem xét, quyết định.
Nhân dịp này, các lãnh đạo bày tỏ đánh giá cao những nỗ lực và đóng góp thực chất của Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi trong 5 năm qua góp phần thúc đẩy tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, nâng cao vị thế và hình ảnh của ASEAN. Hội nghị cũng nhất trí bổ nhiệm ông Kao Kim Hourn làm Tổng Thư ký ASEAN nhiệm kỳ 2023-2027.
Mở cửa thị trường, tháo gỡ rào cản, tạo các động lực tăng trưởng mới
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam sẵn sàng phối hợp chặt chẽ cùng Campuchia và các nước ASEAN bảo đảm thành công của các hội nghị.
Chia sẻ ý kiến của các lãnh đạo về những khó khăn, thách thức đặt ra cho ASEAN, Thủ tướng bày tỏ ủng hộ chủ đề của năm 2022 “Cùng ứng phó thách thức” là hết sức đúng đắn và kịp thời. Tiến trình 55 năm qua của ASEAN cho thấy đoàn kết là yếu tố quyết định làm nên thành công của ASEAN và là sức mạnh để ASEAN giữ vững ổn định trong bối cảnh bất ổn hiện nay.
Trên tinh thần đó, Thủ tướng khẳng định càng đối mặt với khó khăn, thách thức, ASEAN càng cần phát huy tinh thần “Tư duy cộng đồng, Hành động cộng đồng”, kề vai, sát cánh, tự cường và chủ động ứng phó mọi thách thức. Điều này được thể hiện rõ nét qua các thành tựu của ASEAN trong phòng chống dịch và phục hồi kinh tế.
Thủ tướng đề nghị ASEAN thúc đẩy các bài học kinh nghiệm về hợp tác và phối hợp hành động trong kiểm soát, ứng phó và ngăn ngừa dịch bệnh. Theo đó, Thủ tướng đề xuất tổ chức diễn đàn cấp cao thúc đẩy quan hệ đối tác về phục hồi đồng đều và tăng trưởng bền vững ở ASEAN, dự kiến trong nửa đầu năm 2023.
Với phương châm lấy người dân là trung tâm, mục tiêu và động lực của tiến trình xây dựng Cộng đồng, Thủ tướng đề nghị Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025 dành sự quan tâm thỏa đáng tới mọi nhóm xã hội, thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và bảo đảm thụ hưởng công bằng của mọi người dân; gắn kết hài hòa phát triển đồng đều và tăng trưởng bền vững và các chính sách thúc đẩy hạ tầng cứng và hạ tầng mềm tại các tiểu vùng, với tiến trình chung của ASEAN nhằm tạo sức mạnh cộng hưởng và động lực phát triển cho toàn khu vực.
Trong tình hình kinh tế khu vực và toàn cầu suy giảm, Thủ tướng nhấn mạnh ASEAN cần mở cửa mạnh mẽ thị trường, tháo gỡ các rào cản thương mại, cùng nhau tạo ra các động lực tăng trưởng mới để bắt kịp xu hướng chuyển đổi lớn hiện nay, đề nghị tăng cường phối hợp đào tạo nghề, nhất là trong các ngành kinh tế mới nổi để nâng cao năng lực thích ứng linh hoạt và hiệu quả.
Trong đó, cùng với xu thế phát triển xanh, các nước cần tăng cường hợp tác phát triển chính phủ số, kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, xã hội số, để đưa chuyển đổi số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn thực sự trở thành động lực phát triển mới ở khu vực.
Cùng lãnh đạo các nước ASEAN, Thủ tướng bày tỏ ủng hộ về nguyên tắc Timor Leste gia nhập ASEAN theo các quy trình thủ tục trong ASEAN, theo đó, trước mắt trao quy chế quan sát viên cho Timor Leste.
Đối với các vấn đề quốc tế và khu vực, Thủ tướng khẳng định ASEAN cần giữ vai trò trung tâm, trong đó cần thúc đẩy thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông, nỗ lực xây dựng Bộ quy tắc ứng xử COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.
Kết thúc hội nghị, lãnh đạo các nước ASEAN thông qua nhiều tuyên bố quan trọng, như Tuyên bố Tầm nhìn lãnh đạo ASEAN về “Cùng ứng phó thách thức”, Tuyên bố Kỷ niệm 55 năm thành lập ASEAN, Tuyên bố Chương trình nghị sự kết nối ASEAN sau 2025.
Ban Biên tập
