Trong phiên chất vấn, trả lời chất vấn sáng 22/8/2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Công an Lương Tam Quang đã trả lời câu hỏi của đại biểu Quốc hội về việc tổ chức lực lượng để phòng, chống tội phạm trên mạng. Theo Bộ trưởng Công an Lương Tam Quang, tội phạm mạng có 3 đặc điểm dẫn đến khó phát hiện, đó là không biên giới, tính ẩn danh cao và trình độ công nghệ cao.
Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) nhận định tội phạm trên không gian mạng đang ngày càng trở nên phức tạp. “Đông đảo cử tri cho rằng Chính phủ cần tổ chức một lực lượng chống tội phạm trên không gian mạng nhiều hơn, bài bản, đầy đủ hơn để đủ sức ngăn chặn tội phạm này”, ông Trí nói.
Theo Bộ trưởng Công an, tội phạm mạng sử dụng công nghệ cao không chỉ riêng ở Việt Nam, mà là thách thức an ninh phi truyền thống các nước đều phải đối mặt. Hiện nay Liên Hợp Quốc đang đề xuất xây dựng Hiệp định tội phạm mạng quốc tế và sẽ ký trong thời gian tới, trong đó Bộ Công an Việt Nam là thành viên, cũng sẽ tham gia ký kết hiệp định.
Thượng tướng Lương Tam Quang nhận định tội phạm mạng có 3 đặc điểm dẫn đến khó phát hiện: Không biên giới, tính ẩn danh cao và trình độ công nghệ cao. “Hầu hết trên đời thực có gì, trên không gian mạng có cái đó, đời thực có một thì lên không gian mạng nhân lên nhiều lần”, ông Quang nói.
Thượng tướng Lương Tam Quang cho rằng, giải pháp đấu tranh với loại tội phạm này cũng phải có tính đặc thù.
Ông cho biết, Bộ Công an ngoài hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, điều tra xử lý nghiêm tội phạm, còn thực hiện nhiều giải pháp khác.
Thứ nhất là đẩy mạnh ứng dụng tài khoản định danh điện tử của công dân. Bộ trưởng Công an nhấn mạnh đây được xem là “căn cước trên không gian mạng” để xác thực danh tính khi tham gia các hoạt động quản lý Nhà nước, hạn chế tình trạng nặc danh, lừa đảo.
Thứ hai, ứng dụng kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để kịp thời xác thực thông tin, làm sạch tài khoản ngân hàng, loại bỏ tài khoản ảo, làm sạch tài khoản thuê bao di động, loại bỏ sim rác để hạn chế tội phạm sử dụng công nghệ cao, nhất là lừa đảo.
Theo Thượng tướng Lương Tam Quang, giải pháp đang được Bộ Công an thực hiện là nâng cao tiềm lực, hiệu quả hoạt động của lực lượng an ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao.
Dẫn Nghị quyết 12 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh xây dựng lực lượng CAND thực sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, Bộ trưởng Công an nhấn mạnh lực lượng an ninh mạng, phòng chống tội phạm công nghệ cao là 1 trong 6 lực lượng tiến thẳng lên hiện đại vào năm 2025. Ông mong sự vào cuộc, ủng hộ nguồn lực từ các địa phương và nguồn lực khác trong hiện thực hóa mục tiêu này.
Thượng tướng Lương Tam Quang cho biết, Bộ Công an đã bố trí lực lượng an ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao ở công an 63 tỉnh, thành. Đây sẽ là lực lượng chủ công, cùng các lực lượng khác được nâng cao kỹ năng, phương tiện để đấu tranh theo hệ đối tượng đấu tranh của mình.
Dù nhận định nếu thực hiện các giải pháp đột phá sẽ tạo chuyển biến tích cực, Bộ trưởng Công an cho rằng việc giải quyết tội phạm mạng còn là vấn đề lâu dài, trong đó có cả trách nhiệm của bộ, ngành, địa phương và cả hệ thống chính trị.
Bộ trưởng Công an cũng khuyến cáo người dân tự mình nâng cao ý thức cảnh giác, tự phòng, tự đề kháng để phòng ngừa tội phạm trên mạng.
Theo Thượng tướng Lương Tam Quang, người dân cần đề cao cảnh giác khi nhận điện thoại của người lạ, thường xuyên cập nhật tính năng bảo mật và quyền riêng tư trên các tài khoản mạng xã hội, không cung cấp thông tin cá nhân, số điện thoại, số tài khoản ngân hàng cho bất kỳ đối tượng nào khi chưa biết rõ nhân thân người đó.
Bên cạnh đó, người dân cũng cần rà soát thận trọng kiểm tra kỹ thông tin khi giao dịch trực tuyến, điện tử. Trường hợp nghi ngờ tội phạm, Bộ trưởng Công an khuyến cáo người dân cần kịp thời thông báo cho cơ quan chức năng nơi gần nhất để kịp thời được hướng dẫn, giải quyết.
Hoàng Hạnh