(Đà Nẵng). Chiều ngày 1/11/2024, Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng đã chính thức công bố “Không gian trưng bày bộ sưu tập nghệ thuật Lê Bá Đảng” (tại tầng 3 của Bảo tàng) do ông bà Lê Tất Luyện – Thụy Khuê hiến tặng. Đây là không gian tôn vinh nghệ sỹ tài hoa của Việt Nam – danh họa thế giới Lê Bá Đảng, đồng thời tri ân ông bà Lê Tất Luyện – Thụy Khuê đã gìn giữ và hiến tặng bộ sưu tập quý cho Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng.
Lễ công bố và ra mắt không gian nghệ thuật đặc biệt này, có mặt ông bà Lê Tất Luyện – Thụy Khuê (từ Cộng hòa Pháp về Việt Nam) và PGS.TS Lâm Nhân – Hiệu trưởng (trước đó, là Chủ tịch Hội đồng trường), trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh; TS.Phạm Lan Hương (Giảng viên Khoa Di sản văn hóa, Trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh) là đại diện gia đình của ông bà tại Việt Nam, cùng đại diện gia đình từ làng Bích La Đông, xã Triệu Thành, huyện Triệu Phong, Quảng Trị.
Không gian Bộ sưu tập nghệ thuật Lê Bá Đảng trưng bày 38 hiện vật và 113 tư liệu, gồm tác phẩm tranh, tượng, thảm, sách, tư liệu, dụng cụ tạo tác …. với nhiều chất liệu khác nhau. Nội dung về cảnh đẹp thiên nhiên, về con người và văn hóa Việt Nam, bao quát các giai đoạn sáng tác của họa sỹ.
Từ nay, những tác phẩm của danh họa, với khối lượng tác phẩm vô cùng đồ sộ, từng khẳng định một trường phái hội họa (lebadagraphic); của một họa sỹ Việt Nam được giới phê bình đánh giá là “Hoạ sỹ bậc thầy của 2 thế giới Đông – Tây”, đã đến với công chúng yêu nghệ thuật thị giác của Đà Nẵng nói riêng và du khách trên cả nước, cũng như du khách quốc tế nói chung.
 |
 |
Phó Chủ tịch thường trực UBND thành phố Đà Nẵng, ông Hồ Kỳ Minh (ảnh trái); Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao Đà Nẵng, ông Phạm Tấn Xử ; ông Hà Thanh Vân-Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng đã tặng hoa tri ân, trao chứng nhận, tặng quà và cùng chụp ảnh với ông bà Lê Tất Luyện – Thụy Khuê. Ảnh: T.Ngọc.
Lê Bá Đảng được thế giới biết đến với nhiều giải thưởng cao quý về nghệ thuật, được Mỹ trao tặng giải thưởng “Nghệ sĩ có tài năng và tư tưởng nhân đạo” năm 1989; được Anh bầu chọn là “Người nổi tiếng toàn cầu” năm 1992. Cũng vào năm 1992 Trung tâm tiểu sử quốc tế (Đại học Tổng hợp Cambrige của Anh) đã đưa danh hoạ Lê Bá Đảng vào danh mục những hoạ sỹ nổi tiếng thế giới; được Pháp tặng Huân chương “Văn hóa nghệ thuật Pháp” năm 1994.
Như tạp chí Đông Nam Á từng có bài viết, vào tháng 7/2023, Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng được ông bà Lê Tất Luyện – Thụy Khuê (hai nhà trí thức Việt sống và làm việc tại Pháp), cũng là người lưu giữ nhiều tác phẩm nghệ thuật của danh họa thế giới Lê Bá Đảng, trao tặng bộ sưu tập 253 hiện vật gồm: 131 tác phẩm nghệ thuật của họa sĩ Lê Bá Đảng và 16 bản tạo hình trên đá, 19 bản kẽm in, 71 khuôn tạo hình, 16 dụng cụ chế tác của ông. Mở niêm phong bộ sưu tập tác phẩm nghệ thuật của họa sỹ Lê Bá Đảng và hiện vật quý được hiến tặng
“Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng, trở thành bảo tàng duy nhất có được một bộ sưu tập lớn về cả số lượng hiện vật, trong đó, phải nói đến những phương tiện và dụng cụ chế tác đã gắn bó suốt cuộc đời sáng tác của họa sỹ – nhà điêu khắc Lê Bá Đảng (từ con dấu mộc, bản kẽm in, đến khuôn tạo hình, rồi công cụ, đồ dùng trong công việc tạo tác, …). Còn về tác phẩm nghệ thuật của ông, thì ngoài số lượng rất nhiều, phải nói đến giá trị ở tầm vô giá” – Họa sỹ Trương Nguyễn Nguyên Kha, Trưởng phòng Nghiệp vụ – Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng, chia sẻ.
Sau khi tiếp nhận hiện vật và hoàn thiện hồ sơ khoa học cho từng hiện vật bộ sưu tập, Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng đã tiến hành cải tạo và chỉnh lý một phần không gian trưng bày chuyên đề tại tầng 3 thành không gian trưng bày “Bộ sưu tập nghệ thuật Lê Bá Đảng” do ông bà Lê Tất Luyện – Thụy Khuê hiến tặng.
 |
 |
Rất đông các bạn sinh viên khoa Ngữ Văn, trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng đến với không gian trưng bày bộ sưu tập. Ảnh: T.Ngọc.
Đây cũng là không gian nghệ thuật thứ ba của Nghệ sỹ tạo hình Lê Bá Đảng. Trước đó ở Huế đã có đến 2 không gian nghệ thuật thuộc về Ông. Từ năm 2002, khi thường xuyên về Việt Nam hơn, Ông đã thành lập Trung tâm nghệ thuật Lê Bá Đảng tại Huế (đi vào hoạt động từ năm 2006 tại địa chỉ 15-17 Lê Lợi, thành phố Huế). Ngoài ra, tại thôn Kim Sơn, xã Thủy Bằng, huyện Hương Thủy – Huế, còn có Không gian lưu niệm Lê Bá Đảng.
Tại khuôn viên vườn và và nhà của họa sỹ Lê Bá Đảng (ở làng Bích La Đông, xã Triệu Thành, huyện Triệu Phong) cũng đã 3 lần triển lãm tác phẩm của Ông. Lần đầu tiên vào năm 1992, nhân lần trở về đầu tiên của Ông sau sau hơn nửa thế kỷ xa quê hương (Ông sang Pháp năm 1939). Lần triển lãm thứ 2 (quy mô nhỏ) được gia đình tổ chức vào năm 2021, vào dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Ông (Họa sỹ sinh năm 1921, mất năm 2015). Lần thứ ba diễn ra mới đây (tháng 7/2024), với 150 tác phẩm của Lê Bá Đảng, mang chủ đề “Khát vọng Hoà bình”. Lần đầu tiên người xem ở quê hương danh họa, được tận mắt xem và cảm nhận 100 tác phẩm độc bản, được đưa từ Pháp về Việt Nam.
 |
 |
Ông bà Lê Tất Luyện – Thụy Khuê trả lời phỏng vấn báo chí. Ảnh: T.Ngọc.
Bà Thụy Khuê chia sẻ: Giới chuyên môn Mỹ -Nhật đánh giá và gọi ông Lê Bá Đảng là Picasso của Việt Nam, bởi sức sáng tạo đa dạng, có phong cách rất riêng của ông, đồng thời cũng vì khối lượng tác phẩm quá đồ sộ của ông.
Còn với chúng tôi, những người là bạn bè thân thiết của ông, chúng tôi quý trọng ông vì điều trước tiên là ông luôn thể hiện hồn cốt Việt Nam, lịch sử Việt Nam trong tác phẩm của mình. Những tác phẩm như Bàn chân Giao Chỉ, huyền thoại Mẹ Âu Cơ sinh 100 trứng nói lên điều đó.
Điều chúng tôi tự hào, thanh thản và mãn nguyện là giờ đây những gì ông trao gửi, chúng tôi đã làm hết sức mình đúng theo ý nguyện của ông. Tác phẩm của ông đã về Việt Nam, về đến quê hương và được đặt ở đúng những vị trí trưng bày, giới thiệu tôn vinh sự nghiệp của ông”.
Với Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng, không gian trưng bày bộ sưu tập nghệ thuật Lê Bá Đảng trở thành không gian trưng bày thứ ba dành cho một tác giả. Trước đó là không gian dành cho bộ sưu tập tác phẩm của nghệ sỹ tạo hình Lê Công Thành (1932-2019), mở cửa tháng 11/2020; và không gian dành cho bộ sưu tập “Houei/mang ý nghĩa là Phồn vinh” của nhà sưu tập Toyokichi Itoh (Nhật bản), hiến tặng cho thành phố Đà Nẵng (mở cửa vào dịp 29/3/2021)./.
Trần Ngọc