Ngày 05/9/2025, tờ Thế Giới Trẻ (Đức) đăng bài viết của nhà báo David Maiwald với tiêu đề “Khủng hoảng Kinh tế – Vẫn ảm đạm”. Bài viết cho biết hai viện nghiên cứu kinh tế lớn của Đức đã đồng loạt hạ dự báo tăng trưởng, dự báo sự điều chỉnh này sẽ bắt đầu từ năm tới.
Nền kinh tế Đức “mất đà” và “vẫn trong khủng hoảng”
Các viện nghiên cứu kinh tế lớn của Đức, vốn được xem là gần gũi với giới doanh nghiệp, một lần nữa đồng loạt điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng, cho thấy nền kinh tế đầu tàu châu Âu tiếp tục sa lầy trong khó khăn.
Trong dự báo mùa thu công bố ngày 5/9, Viện Nghiên cứu Kinh tế Ifo (Munich) hạ dự báo tăng trưởng GDP Đức xuống chỉ còn 0,2% cho năm nay và 1,3% cho năm 2026. Cùng ngày, Viện Kinh tế Thế giới Kiel (IfW) công bố dự báo cuối năm, cho rằng tăng trưởng năm 2025 sẽ chỉ đạt 0,1% và tương tự Ifo, ở mức 1,3% cho năm tới.
“Nền kinh tế Đức đang chờ đợi một sự kích thích thực sự”, IfW nhấn mạnh trong báo cáo. Trong khi đó, Ifo cho biết các doanh nghiệp Đức đang phải gánh chịu sức ép từ “nhu cầu yếu kéo dài” cùng vị thế cạnh tranh quốc tế ngày càng suy giảm.
Trong dự báo mùa xuân, Viện Kinh tế Thế giới Kiel (IfW) từng giả định tăng trưởng bằng 0 cho năm hiện tại và dự báo GDP Đức sẽ tăng tổng cộng 1,5% vào năm 2026. Trong khi đó, Viện Ifo (Munich) đã hạ dự báo mùa đông năm 2025 thêm 0,2 điểm phần trăm, xuống mức 0,2% cho năm nay (theo công bố tháng 3). Đối với năm 2026, các nhà nghiên cứu tại Ifo thận trọng hơn, giữ nguyên giả định tăng trưởng 0,8% đưa ra từ cuối năm 2024.
Đáng chú ý, trong báo cáo mùa xuân gần đây, Ifo đặc biệt nhấn mạnh tác động từ “chính sách thuế quan và thương mại của Hoa Kỳ”, đồng thời cảnh báo rằng các doanh nghiệp Đức đang dần đánh mất sức cạnh tranh và thị phần. Báo cáo cũng chỉ trích tình trạng thiếu đơn hàng, lượng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc giảm sút, và chỉ ra vị thế ngày càng suy yếu của các công ty Đức trên thị trường quốc tế.
Theo Ifo, chính sách thương mại của Mỹ tiếp tục có tác động “làm suy yếu” thương mại toàn cầu, kéo theo áp lực nặng nề đối với ngành xuất khẩu của Đức. Cùng lúc, sự cạnh tranh gay gắt từ các sản phẩm Trung Quốc trên thị trường bán hàng quốc tế cũng đang tạo thêm sức ép cho các nhà xuất khẩu Đức. Chủ tịch IfW, ông Moritz Schularick, cho biết nhu cầu đối với hàng hóa Đức tại Trung Quốc vẫn ở mức thấp đáng kể, trong khi lượng nhập khẩu từ Đức tiếp tục suy giảm.
Timo Wollmershäuser, chuyên gia kinh tế tại Viện Ifo (Munich), nhận định rằng sản lượng kinh tế Đức “vẫn” chịu tác động “đáng kể” từ chính sách thuế quan của Hoa Kỳ và xu hướng này nhiều khả năng sẽ còn tiếp diễn trong thời gian tới. Ông nhấn mạnh, thỏa thuận thuế quan mới giữa Mỹ và EU hiện chưa mang lại “tác động tức thời” đến các dự báo tăng trưởng, song ít nhất cũng đã loại bỏ phần nào những bất ổn tồn tại trong giai đoạn trước.
Trong khi đó, các nhà kinh tế tại Viện Kinh tế Thế giới Kiel (IfW) cho rằng ngành xây dựng – vốn đang trong tình trạng khó khăn – sẽ có dấu hiệu phục hồi từ năm tới, nhờ lượng đơn đặt hàng tăng lên. Tiêu dùng cá nhân cũng được kỳ vọng cải thiện nhờ “sức mua tăng đáng kể”, trong khi sự phục hồi toàn diện hơn dự kiến sẽ diễn ra vào năm 2026, dưới tác động của “chính sách tài khóa mở rộng”.
Theo IfW, các biện pháp này bao gồm gói nợ đặc biệt cho quốc phòng và hạ tầng, các ưu đãi thuế cho doanh nghiệp cũng như chính sách điện giá rẻ cho các tập đoàn công nghiệp. Đây được xem là những yếu tố có thể tạo ra một “sự chuyển mình” trên thị trường lao động, giúp nền kinh tế Đức khởi sắc trở lại sau giai đoạn suy yếu kéo dài.
Dù vậy, Viện Ifo vẫn dự báo Đức sẽ có thêm khoảng 136.000 người thất nghiệp vào cuối năm nay, trước khi nền kinh tế tạo thêm khoảng 96.000 việc làm trong năm tới. Theo viện nghiên cứu này, nếu các gói kích thích kinh tế – 9 tỷ euro vào năm 2025, 38 tỷ euro vào năm 2026 và 19 tỷ euro vào năm 2027 – được triển khai một cách “nhất quán”, đồng thời mức độ bất ổn cao hiện nay dần được tháo gỡ, thì chính sách tài khóa có thể trở thành động lực giúp nền kinh tế Đức thoát khỏi khủng hoảng.
Tuy nhiên, kịch bản này vẫn phủ bóng nghi ngờ. Thực tế, hàng loạt ngành công nghiệp trụ cột ở Đức đã công bố kế hoạch cắt giảm lao động, đặt dấu hỏi về khả năng hồi phục bền vững. Đồng thời, vẫn chưa rõ liệu chương trình tăng cường vũ khí của chính phủ liên bang và các khoản chi hàng chục tỷ euro cho hạ tầng có thể thực sự bù đắp được sự suy giảm lâu dài trong đơn đặt hàng và doanh số của ngành công nghiệp Đức hay không.
Trong khi đó, thị trường nội địa có nguy cơ bị lấn át bởi hàng công nghiệp nhập khẩu miễn thuế từ Mỹ, vốn sẽ sớm tràn vào và cạnh tranh trực tiếp cùng sản phẩm Trung Quốc. Với những bất ổn đó, không loại trừ khả năng Đức sẽ lại phải chứng kiến thêm một vòng điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng trong tương lai.
Nền kinh tế Đức đang đứng trước một ngã rẽ đầy thách thức: một bên là nỗ lực vực dậy bằng các gói kích thích tài khóa, mở rộng chi tiêu công và tái thiết hạ tầng; bên kia là thực tế khắc nghiệt của nhu cầu yếu, xuất khẩu suy giảm, thất nghiệp gia tăng và áp lực cạnh tranh ngày càng gay gắt từ Mỹ và Trung Quốc. Dù các dự báo tăng trưởng vẫn mở ra hy vọng về sự phục hồi trong trung hạn, song tính bền vững của kịch bản này vẫn là dấu hỏi lớn. Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào khả năng nước Đức không chỉ tung ra thêm nguồn lực tài chính, mà còn tái định hình mô hình phát triển – để từ “nền kinh tế mất đà” có thể tìm lại vị thế trụ cột bền vững của châu Âu trong một trật tự toàn cầu biến động.
Hồ Ngọc Thắng/Nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/507665.wirtschaftskrise-es-bleibt-d%C3%BCster.html