Ngày 24/09/2025, tờ Thế Giới Trẻ (Đức) đăng tải bài viết với tiêu đề “Xung đột Trung Đông – Thảm sát đẫm máu đúng vào dịp kỷ niệm”. Bài báo nhấn mạnh rằng, cuộc tranh luận lần thứ 80 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tại New York đang diễn ra trong bối cảnh chiến sự Gaza leo thang khốc liệt, làm dấy lên những tranh cãi gay gắt về trách nhiệm quốc tế, luật nhân đạo và triển vọng hòa bình trong khu vực.
Đại hội đồng Liên Hợp Quốc lần thứ 80 khai mạc bị lu mờ bởi cáo buộc diệt chủng. Cuộc tranh luận chung trong bầu không khí căng thẳng, khi cuộc chiến của Israel chống lại dân thường ở Gaza trở thành tâm điểm bao trùm mọi thảo luận. Ngày càng nhiều đồng minh truyền thống quay lưng với chính phủ Netanyahu, phần nhiều vì mục đích tự bảo vệ. Sau Anh và Canada, một loạt quốc gia thuộc G7, NATO và EU, trong đó có Pháp, Bỉ, Luxembourg và Malta, đã chính thức công nhận Palestine là một quốc gia. Dù nhiều nhà quan sát cho rằng đây chỉ là động thái mang tính biểu tượng, Thủ tướng Palestine Mohammed Mustafa khẳng định hôm thứ Ba rằng, các bước đi này cho thấy một cam kết cụ thể đối với giải pháp hai nhà nước, đồng thời là sự bác bỏ rõ ràng đối với tình trạng chiếm đóng và các tội ác chống lại loài người của Israel.
Trong bài phát biểu khai mạc tại New York sáng thứ Ba (giờ địa phương), Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres cảnh báo: “Chúng ta đã bước vào một kỷ nguyên của sự gián đoạn tàn khốc và đau khổ triền miên của con người”. Ông ám chỉ đến “sự xâm lược của các quốc gia có chủ quyền” cũng như việc lợi dụng nạn đói như một vũ khí, đồng thời cảnh báo hòa bình toàn cầu đang sụp đổ “dưới sức nặng của sự vô trách nhiệm, bất bình đẳng và thờ ơ”.
Xuất thân là cựu Tổng Thư ký Đảng Xã hội Bồ Đào Nha, Guterres đã có bài phát biểu mạnh mẽ bảo vệ nhân quyền phổ quát, trong đó nhắc trực diện đến cuộc diệt chủng ở Gaza: “Nỗi kinh hoàng đang bước sang năm thứ ba khủng khiếp. Đó là hậu quả của những quyết định coi thường nhân tính cơ bản. Quy mô của cái chết và sự hủy diệt vượt xa bất kỳ cuộc xung đột nào khác trong những năm tôi đảm nhiệm cương vị Tổng Thư ký.”
Tiếp đó, Chủ tịch Đại hội đồng Annalena Baerbock, người mới nhậm chức từ ngày 9/9, đã có bài phát biểu. Tuy nhiên, nội dung của bà bị đánh giá là đầy rẫy những khẩu hiệu quen thuộc về “con đường” và “ngã ba đường”. Câu hỏi tu từ của Baerbock về trách nhiệm đối với cuộc thảm sát đang diễn ra ở Trung Đông, “Nếu dân thường và trẻ em bị giết hại ở Gaza, liệu luật nhân đạo quốc tế có phải chịu trách nhiệm vì không bảo vệ được họ không?”, khó có thể được xem là một sự tự phê bình.
Thực tế, chưa đầy một năm trước, trong bài phát biểu gây tranh cãi trước Quốc hội Liên bang Đức (Bundestag) vào tháng 10, Baerbock từng tuyên bố rằng “những nơi dân sự”, bà nhấn mạnh cả trường học có thể “mất đi quy chế được bảo vệ” nếu những kẻ bị cáo buộc là “khủng bố” ẩn náu tại đó. Sự đối lập giữa hai lập trường đã làm dấy lên hoài nghi về mức độ nhất quán và uy tín của bà trong vai trò mới.
Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva đã có bài phát biểu gây chú ý khi lên án thẳng thừng tội ác của Israel tại Gaza, đồng thời chỉ trích các cuộc tấn công gần đây của Mỹ nhằm vào những “tàu ma túy” bị cáo buộc ở vùng Caribe.
Ngay sau đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump lại biến bục phát biểu thành sân khấu chính trị cá nhân. Ông đưa ra hàng loạt tuyên bố sai lệch về kinh tế, di cư, chính sách đối ngoại và Palestine – những luận điệu khó có thể nhắc lại riêng lẻ. Trump công kích gay gắt Liên Hợp Quốc, tự hào kể lại quá khứ làm “trùm bất động sản” và thậm chí khoe khoang về chiến dịch ném bom Iran bị coi là bất hợp pháp.
Trong những ngày tới, hơn 150 nguyên thủ quốc gia và chính phủ sẽ lần lượt phát biểu tại New York, nhưng Thủ tướng Đức Friedrich Merz sẽ không có mặt. Về mặt chính thức, Berlin viện dẫn lý do tranh luận ngân sách trong nước. Tuy nhiên, sự vắng mặt này được nhìn nhận rộng rãi như dấu hiệu của sự thiếu nhạy bén chính trị. Merz dường như muốn né tránh những cuộc đối thoại khó xử và làn sóng chỉ trích ngày càng tăng, trong bối cảnh không chỉ Israel đang tự cô lập trên trường quốc tế, mà chính nước Đức cũng bị cho là đang mù quáng đi theo con đường đó.
Cuộc tranh luận chung lần thứ 80 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã phơi bày một thực tế cay đắng: thay vì là diễn đàn đồng thuận toàn cầu, LHQ đang trở thành nơi phản chiếu những rạn nứt ngày càng sâu giữa các cường quốc và khu vực. Từ cáo buộc diệt chủng ở Gaza, sự chia rẽ trong khối phương Tây, cho tới những màn đối đầu trực diện giữa các lãnh đạo, tất cả cho thấy hệ thống quốc tế hiện nay đang rơi vào trạng thái khủng hoảng niềm tin và tính chính danh. Trong khi một số nước kêu gọi khôi phục luật pháp quốc tế và nhân quyền phổ quát, những quốc gia khác lại sử dụng diễn đàn này như công cụ để củng cố quyền lực và biện minh cho bạo lực.
Sự vắng mặt của những tiếng nói cần thiết, cùng với những phát biểu mang tính biểu tượng nhiều hơn là hành động, càng làm nổi bật một câu hỏi then chốt: liệu cộng đồng quốc tế có còn đủ khả năng và ý chí chính trị để duy trì một trật tự dựa trên luật lệ, hay chúng ta đang chứng kiến sự trượt dài vào một kỷ nguyên nơi sức mạnh thay thế luật pháp, và im lặng đồng nghĩa với đồng lõa?
Hồ Ngọc Thắng/Nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/508986.nahostkonflikt-blutbad-zum-jubil%C3%A4um.html