Ngày 17/10/2025, Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo số 560/TB-VPCP, truyền đạt kết luận của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình tại cuộc họp về việc hợp nhất 3 chương trình mục tiêu quốc gia: Xây dựng nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững và Phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Việc tích hợp được thực hiện theo nguyên tắc giữ nguyên mục tiêu, nhiệm vụ, địa bàn và rà soát kỹ nội dung chính sách để tránh trùng lặp.
Thông báo nêu rõ, thống nhất chủ trương tích hợp ba Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) gồm: Xây dựng nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững và Phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thành một Chương trình MTQG chung.
Việc hợp nhất được triển khai trên cơ sở:(i) Ba chương trình hiện có nhiều nội dung trùng lặp, cần gộp để tăng hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn lực; (ii) Cấp có thẩm quyền đang xem xét bổ sung thêm các chương trình MTQG mới trong lĩnh vực y tế, văn hóa, giáo dục, do đó cần rà soát tổng thể để tránh chồng lấn chính sách; (iii) Địa giới hành chính và cơ cấu chính quyền địa phương đã có thay đổi, đòi hỏi việc tích hợp phải phù hợp với quy định về phân cấp, phân quyền theo mô hình mới; (iv) Thực tiễn triển khai cho thấy, các chương trình cần được tiếp tục thực hiện ở giai đoạn tiếp theo nhằm đạt đầy đủ mục tiêu đề ra.
Theo đó, Chương trình MTQG hợp nhất sẽ được kéo dài đến năm 2035, bảo đảm tính liên tục và bền vững trong chính sách phát triển nông thôn, giảm nghèo và nâng cao đời sống vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.
Tích hợp 3 chương trình mục tiêu quốc gia: Thuận lợi nhiều hơn khó khăn
Theo báo cáo của các bộ, việc tích hợp ba Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) — Xây dựng nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững và Phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi — thành một Chương trình MTQG chung có cả thuận lợi và khó khăn, song thuận lợi chiếm ưu thế. Chủ trương này đã được Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch Quốc hội thống nhất thông qua, nhận được sự đồng thuận cao của các bộ, ngành và cơ quan liên quan.
Các bộ cũng đã nhận diện rõ những khó khăn, vướng mắc để xây dựng giải pháp khắc phục cụ thể, bảo đảm quá trình tích hợp diễn ra hiệu quả, đồng bộ và phù hợp thực tiễn.
Nguyên tắc triển khai rõ ràng, tránh chồng chéo
Việc tích hợp ba chương trình được thực hiện theo nguyên tắc: Giữ nguyên mục tiêu, nhiệm vụ, địa bàn của từng chương trình; Rà soát kỹ đối tượng và nội dung chính sách để tránh trùng lặp; Sau khi hợp nhất, chương trình sẽ gồm các hợp phần riêng, nhưng phải bảo đảm nguyên tắc rõ chính sách, rõ địa bàn, rõ đối tượng thụ hưởng, không trùng lắp, chồng chéo, đồng thời rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm.
Cơ chế quản lý mới nhấn mạnh phân cấp, phân quyền triệt để, đi đôi với phân bổ nguồn lực cho địa phương theo tinh thần: “Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm.”
Trung ương sẽ quản lý tổng thể, ban hành cơ chế – chính sách, thực hiện hướng dẫn, giám sát, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện.
Chương trình MTQG hợp nhất sẽ được kéo dài đến năm 2035, nhằm bảo đảm tính ổn định và phát huy hiệu quả lâu dài.
Khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, trình chủ trương đầu tư
Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Dân tộc và Tôn giáo, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan khẩn trương xây dựng dự thảo Báo cáo của Chính phủ, đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình MTQG sau khi hợp nhất. Các cơ quan cần phối hợp chặt chẽ để hoàn thiện hồ sơ, thủ tục, trình cấp có thẩm quyền xem xét, kịp thời báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.
Bộ Dân tộc và Tôn giáo có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin liên quan đến Chương trình MTQG Phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường để tổng hợp vào báo cáo chung. Hai bộ phối hợp chặt chẽ trong việc hoàn thiện dự thảo báo cáo của Chính phủ.
Bộ Tài chính, với vai trò cơ quan thường trực Hội đồng thẩm định Nhà nước, được giao thẩm định Chương trình MTQG Xây dựng nông thôn mới và Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026–2035, bảo đảm tiến độ và tuân thủ quy định.
Phó Thủ tướng đề nghị Hội đồng Dân tộc của Quốc hội và các Ủy ban của Quốc hội phối hợp, hỗ trợ các cơ quan Chính phủ trong quá trình hoàn thiện hồ sơ, thẩm tra và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội xem xét, thông qua.
Việc hợp nhất ba Chương trình mục tiêu quốc gia không chỉ nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả đầu tư công, mà còn tạo hành lang chính sách thống nhất, linh hoạt và thực tiễn hơn cho các địa phương. Với nguyên tắc “rõ mục tiêu – rõ trách nhiệm – rõ nguồn lực”, chương trình hợp nhất hứa hẹn sẽ tăng sức lan tỏa của chính sách, phát huy tối đa nguồn lực nhà nước và xã hội, hướng tới mục tiêu phát triển nông thôn toàn diện, giảm nghèo bền vững và nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Chủ trương tích hợp này, khi được triển khai đồng bộ và giám sát chặt chẽ, sẽ góp phần quan trọng vào thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của đất nước đến năm 2035 và tầm nhìn xa hơn.
Huỳnh Nhân