Theo CNN, một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature Geoscience cho thấy, sông băng Hektoria tại Nam Cực đã tan gần 50% chỉ trong vòng hai tháng, tốc độ tan nhanh nhất từng được ghi nhận trong lịch sử hiện đại. Phát hiện này làm dấy lên lo ngại về mức độ tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu đối với các hệ sinh thái băng hà toàn cầu.
Theo công bố, sông băng Hektoria, có diện tích tương đương thành phố Philadelphia (Mỹ) đã mất khoảng 8 km chiều dài chỉ trong hai tháng, từ tháng 11 đến tháng 12/2022. Thông thường, các sông băng “nằm trên đáy biển” như Hektoria chỉ dịch chuyển vài trăm mét mỗi năm.
Ông Ted Scambos, nhà khoa học thuộc Trung tâm Quan sát và Khoa học Trái đất của Đại học Colorado Boulder (Mỹ), đồng tác giả nghiên cứu, nhận định: “Tốc độ tan này thực sự đáng kinh ngạc.” Các nhà khoa học cảnh báo rằng nếu những sông băng lớn hơn tan chảy với tốc độ tương tự, hậu quả có thể thảm khốc đối với mực nước biển toàn cầu, bởi riêng Nam Cực đã chứa đủ lượng băng để khiến mực nước biển dâng tới 58 mét.
Phân tích ảnh vệ tinh và dữ liệu khảo sát cho thấy, hiện tượng bắt đầu khi lớp “băng nhanh”, phần băng cố định với đất liền bị phá vỡ vào năm 2022, khiến Hektoria mất lớp chắn tự nhiên và sụp nhanh xuống biển. Khác với các sông băng lân cận, Hektoria nằm trên lớp trầm tích phẳng, tạo điều kiện để nước biển xâm nhập sâu và gây ra chuỗi vỡ băng liên hoàn như “hiệu ứng domino”.
Các nhà khoa học cho rằng biến đổi khí hậu là nguyên nhân chính thúc đẩy quá trình này. Nhiệt độ đại dương tăng làm băng biển tan nhanh, sóng lớn đánh vỡ lớp băng cố định, khiến sông băng trở nên mong manh hơn trước.
Bà Bethan Davies, nhà địa chất học tại Đại học Newcastle (Anh), nhận định: “Việc mất đi lớp băng cố định có thể khiến nhiều sông băng khác ở Nam Cực chịu chung số phận.” Dù Hektoria chỉ là một sông băng nhỏ, nhưng hiện tượng này là lời cảnh báo nghiêm trọng đối với các khối băng khổng lồ khác, có kích thước tương đương đảo Anh nếu Trái đất tiếp tục nóng lên.
Các chuyên gia nhấn mạnh, cần sớm xác định những khu vực dễ tổn thương nhất ở Nam Cực để dự báo chính xác hơn tác động của biến đổi khí hậu. Nghiên cứu cho thấy, tốc độ tan băng tại lục địa băng giá này có thể đang diễn ra nhanh hơn nhiều so với dự đoán trước đây.
Hiện tượng tan băng Hektoria không chỉ là một dấu hiệu riêng lẻ của biến đổi khí hậu, mà là tấm gương phản chiếu cho tốc độ nóng lên toàn cầu do con người gây ra. Các hoạt động công nghiệp, khai thác năng lượng hóa thạch, phá rừng và phát thải khí nhà kính trong nhiều thập kỷ đã đẩy Trái đất đến ngưỡng mất cân bằng. Khi đại dương ấm lên, những khối băng hàng triệu năm tuổi bắt đầu sụp đổ, kéo theo hệ quả dây chuyền cho toàn bộ hành tinh.
Sự tan chảy nhanh chóng của các sông băng như Hektoria không chỉ khiến mực nước biển dâng cao, mà còn đe dọa các hệ sinh thái ven biển, nguồn nước ngọt và đời sống của hàng trăm triệu người. Mỗi khối băng biến mất là một lời nhắc nhở rằng hành động của loài người đang để lại dấu ấn sâu sắc lên hành tinh này.
Các nhà khoa học cho rằng, chúng ta vẫn còn thời gian để thay đổi, nhưng “cửa sổ cơ hội” đang khép lại nhanh chóng. Giảm phát thải, chuyển sang năng lượng tái tạo, bảo vệ rừng và đại dương không chỉ là lựa chọn, mà là nghĩa vụ sinh tồn của toàn nhân loại. Bởi khi băng tan, không chỉ Nam Cực mất đi hình hài của nó mà tương lai của Trái đất cũng đang dần tan chảy cùng.
Minh Anh