Ngày 5/5/2023, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết, Nga chưa thể sử dụng hàng tỷ rupee trong các ngân hàng Ấn Độ. “Đây là một vấn đề”, ông Lavrov cho biết trước báo giới tại bang Goa (Ấn Độ) bên lề cuộc họp của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải tại đây, “Chúng tôi cần sử dụng số tiền này. Nhưng để làm được điều đó, số rupee này cần phải được chuyển sang loại tiền tệ khác. Chúng tôi đang thảo luận về việc đó”.
Số rupee Nga tích lũy trong các ngân hàng Ấn Độ tăng do thặng dư thương mại với New Delhi tăng vọt. Xuất khẩu của Ấn Độ sang Nga giảm 11,6% xuống 2,8 tỷ USD trong 11 tháng của tài khóa 2022 – 2023. Trong khi đó, nhập khẩu lại tăng gần gấp 5, lên 41,5 tỷ USD, theo số liệu của Bộ Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ.
Các hãng lọc dầu Ấn Độ thời gian qua tích cực gom mua dầu Nga giá rẻ, do sản phẩm này bị phương Tây xa lánh sau chiến sự Ukraine. Nhập khẩu dầu thô Nga vào Ấn Độ lên kỷ lục 1,68 triệu thùng một ngày tháng trước, tăng gấp 6 so với cùng kỳ năm ngoái, theo hãng dữ liệu Vortexa.
Ban đầu, Nga muốn khuyến khích Ấn Độ dùng ruble và rupee trong thương mại hai nước. Do các ngân hàng Nga bị phương Tây trừng phạt và loại khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT.
Tuy nhiên, việc ruble biến động lớn sau chiến sự khiến cơ chế thanh toán rupee – ruble với dầu thô bị hủy bỏ. Ấn Độ hiện vẫn phớt lờ sức ép của Mỹ về việc giảm quan hệ thương mại với Nga.
Alexander Knobel – Giám đốc Viện Kinh tế Quốc tế và Tài chính tại Bộ Phát triển Kinh tế Nga nhận định sự mất cân đối trong thương mại khiến số tiền của Nga bị đóng băng tại Ấn Độ có thể lên tới hàng chục tỷ USD. “Bên cạnh đó, Ấn Độ cũng có truyền thống thâm hụt thương mại lớn, khiến khả năng đạt thỏa thuận thanh toán với nước thứ ba càng khó”, ông nói.
Nga là nhà cung cấp vũ khí và thiết bị quân sự lớn nhất cho Ấn Độ. Tuy nhiên, hoạt động này gần đây chững lại do thiếu cơ chế thanh toán mà không vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ.
Các hãng lọc dầu Ấn Độ đến nay vẫn nỗ lực thanh toán bằng dirham UAE, ruble và rupee. Việc mua bán này sẽ không vi phạm lệnh trừng phạt của phương Tây nếu giá bán dưới 60 USD một thùng.
Các ngân hàng Ấn Độ đã mở tài khoản đặc biệt tại các nhà băng Nga như Sberbank và VTB Bank để hỗ trợ ngoại thương bằng rupee và duy trì dòng chảy dầu thô. Hôm 28/4, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nga Elvira Nabiullina cũng cho biết các ràng buộc về tiền tệ hiện tại khiến các hãng xuất khẩu Nga gặp khó khi đưa số doanh thu bằng rupee về nước.
Hoàng Hạnh/nguồn Bloomberg