Theo Reuters, Alice Guo, cựu thị trưởng thành phố Bamban, Phillippines, được người dân yêu quý bởi nhiều hành động vì cộng đồng, nhưng phía sau, cô ta là một bà trùm lừa đảo trên quy mô toàn cầu, có giá trị lên tới hàng triệu USD.
Tháng 3/2024, hàng trăm nhân viên thực thi pháp luật Philippines xông vào một khu vực có tường bao quanh ở trung tâm thành phố Bamban, cách thủ đô Manila gần 100 km về phía tây bắc. Nhìn từ bên ngoài, nơi này trông giống như một khu phức hợp bình thường với cửa hàng, văn phòng, nhà ở… Nhưng thực tế, đây là một hang ổ tội phạm do các băng đảng Trung Quốc điều hành, chuyên thực hiện những vụ lừa đảo “mổ lợn” trên quy mô toàn cầu, có giá trị lên tới hàng triệu USD.
Mánh khóe của băng nhóm được gọi là “mổ lợn” bởi những kẻ lừa đảo sẽ “vỗ béo” mục tiêu bằng cách lôi kéo họ vào các mối quan hệ tình cảm trực tuyến rồi thuyết phục họ đầu tư vào các chương trình tài chính giả, sau đó “làm thịt” họ bằng cách biến mất cùng số tiền.
Cảnh sát đã không thông báo trước cho chính quyền địa phương về chiến dịch, nghi ngờ rằng hầu hết họ đều thông đồng với tội phạm. Điều họ không ngờ là thị trưởng trẻ tuổi nổi tiếng của thành phố, Alice Guo, là bà trùm đứng sau đường dây.
Các cuộc điều tra sau đó đã vạch trần cách cô ta đạt được giàu có, quyền lực và lợi dụng ảnh hưởng của mình để mở cửa thành phố 78.000 dân cho những băng nhóm lừa đảo.
Cơ quan điều tra Philippines cho biết Guo, 34 tuổi, sở hữu mảnh đất mà ổ lừa đảo được xây dựng trên đó, đồng sáng lập công ty quản lý nó và đồng lõa trong hoạt động phi pháp tại đây. Với hỗ trợ từ người phụ nữ này, họ đã tuyển dụng hàng nghìn nhân viên để giăng bẫy các nạn nhân qua Internet, thu lợi bất chính.
Các tổ hợp lừa đảo quy mô công nghiệp mọc lên khắp Đông Nam Á nhưng chúng thường nằm ở các quốc gia bất ổn hoặc xảy ra xung đột như Myanmar. Tuy nhiên, mạng lưới ở Bamban cho thấy những tên tội phạm đã trở nên táo tợn như thế nào sau nhiều năm hoạt động mà không bị trừng phạt.
Chúng thiết lập hoạt động lừa đảo ngay trước mắt mọi người tại thành phố gần thủ đô của một đất nước ổn định. Hang ổ lừa đảo gần bàn làm việc của thị trưởng đến mức cô ta có thể nhìn thấy các bức tường khu phức hợp qua cửa sổ văn phòng.
Bên trong khu phức hợp rộng khoảng 100.000 m2 này là ký túc xá, nơi khoảng 3.000 nhân viên được tuyển dụng để thực hiện hành vi lừa đảo, hầu hết là người Trung Quốc, một số đến từ Việt Nam hay Philippines, ngủ giữa các ca làm việc.
Gần đó là các văn phòng nơi cảnh sát đã tịch thu hàng nghìn thiết bị chứa đầy bằng chứng, như hồ sơ mạng xã hội giả mạo và hồ sơ giao dịch tài chính. Cảnh sát tìm thấy một số xe Land Rover chống đạn và một chiếc Cadillac, cùng lối dẫn vào một đường hầm bí mật, có thể là con đường mà những tên trùm sử dụng để bỏ trốn khi bị đột kích.
Tại khu phố ở phía biên kia đường của khu phức hợp, những người bán hàng rong và thợ làm tóc cho hay họ không biết về doanh nghiệp tội phạm này. Một số người hàng xóm nghĩ đây là trung tâm tổng đài dịch vụ khách hàng – loại hình phổ biến ở Philippines, nơi tiếng Anh được sử dụng rộng rãi.
Các nhà điều tra nói rằng Guo là công dân Trung Quốc có tên thật là Guo Hua Ping, đến Philippines từ khi còn nhỏ. Vào năm 2005, cô ta đã gian lận để có được giấy khai sinh Philippines dưới cái tên Alice Leal Guo.
Họ phát hiện ra rằng cái tên này cũng thuộc về một người khác có cùng ngày sinh với ngày được ghi trên giấy tờ giả. Các nhà điều tra vẫn chưa thể tìm ra người phụ nữ Guo đánh cắp danh tính.
Guo phủ nhận các cáo buộc. Cô ta khai rằng mình sinh ra ở Philippines, có cha là người Phúc Kiến, Trung Quốc và mẹ là người Philippines, đã bỏ đi từ khi Guo còn nhỏ.
Guo nói rằng cô ta sinh ra ở vùng nông thôn nên Guo không có giấy khai sinh và cô ta được học tại nhà trong hầu hết thời thơ ấu. Nhưng lời khai của Guo mơ hồ và đôi khi mâu thuẫn. Trước một số câu hỏi khó, cô ta trả lời bằng cách nói mình không nhớ.
Người dân địa phương nói tốt về Guo. Cha con Guo xuất hiện ở Bamban khi cô ta khoảng 14 tuổi, theo 4 cư dân biết về gia đình. Họ mô tả Guo là đứa trẻ lễ phép. Mọi người thương cảm với Guo vì cô không có mẹ.
Cư dân Arsenia Mamangan cho biết vào khoảng năm 2005, bà đã bán cho cha Guo một mảnh đất nhỏ để ông mở trang trại nuôi lợn. Mamangan, hiện đã 90 tuổi, nói bà rất yêu quý Guo, thỉnh thoảng mời cô ta đến dùng bữa và tặng hoa quả nhà trồng được.
Người dân địa phương cho hay họ ngưỡng mộ cách Guo làm việc chăm chỉ từ khi còn nhỏ. Họ nói rằng vào khoảng năm 17 tuổi, Guo đã điều hành trang trại lợn vì người cha hiếm khi ở nhà. Họ mô tả Guo là cô gái năng động, đã mở rộng hoạt động kinh doanh của gia đình sang cả lĩnh vực bất động sản, mua bán và quản lý tài sản.
Các tài liệu chính thức cho thấy vào tháng 2/2019, Guo đã mua một lô đất nông nghiệp ở trung tâm thành phố, liền kề với tòa thị chính. Tháng 3 năm đó, cô ta yêu cầu chính quyền địa phương phân loại lại đất thành đất thương mại. Chưa đầy ba tuần sau, yêu cầu của Guo đã được chấp thuận, nhanh một cách bất thường.
Để quản lý bất động sản này, Guo cùng với vài người khác đã thành lập một công ty mang tên Baofu Land Development vào tháng 5/2019. Một trong những người đồng sáng lập là Huang Zhiyang. Chính quyền Trung Quốc sau này truy nã ông ta với cáo buộc liên quan đến điều hành hoạt động cờ bạc trực tuyến bất hợp pháp.
Cảnh sát Philippines mô tả Huang, người gốc Hoa và có hộ chiếu Cyprus, là một trong những ông trùm chính điều hành các hoạt động tội phạm của khu phức hợp. Chính quyền tin rằng ông ta đã trốn khỏi đất nước sau cuộc đột kích. Huang hiện cũng bị truy nã tại Philippines.
Hai người đồng sáng lập khác là công dân Trung Quốc đã bị kết án trong năm trước liên quan tới vụ án rửa tiền lớn nhất lịch sử Singapore. Chính quyền Singapore cáo buộc hai người này rửa tiền từ “hoạt động tội phạm có tổ chức ở nước ngoài”. Cảnh sát Singapore từ chối cho biết liệu các hoạt động ở Bamban có phải là một phần trong cuộc điều tra của họ hay không.
Khu phức hợp ở Bamban từng có giấy phép kinh doanh cờ bạc trực tuyến cho người nước ngoài, nhưng các nhà điều tra Philippines cho biết hoạt động chính của họ là lừa đảo, bắt đầu từ khoảng năm 2020.
Năm 2022, Guo tranh cử thị trưởng Bamban. Người dân địa phương kể rằng cô ta đã đi vận động tranh cử bằng trực thăng riêng. Trẻ em vỗ tay và reo hò vui sướng mỗi khi nhìn thấy nó lơ lửng trên cao. Chiếc trực thăng màu đen với sọc hồng được sơn bên hông.
Guo thắng cử và nhậm chức vào tháng 6 năm đó. Một trong những hành động đầu tiên của Guo với tư cách thị trưởng là sơn tòa thị chính thành phố thành màu hồng, màu cô ta yêu thích. Guo rất được lòng dân ở Bamban. Người dân địa phương cho biết cô ta đã tiến hành sửa chữa các con đường và tổ chức những bữa tiệc lớn.
Nhưng giới chức cho biết trong suốt thời gian đó Guo đã kiếm tiền từ ổ lừa đảo của mình. Hồi tháng 8/2024, họ đưa ra cáo buộc rửa tiền đối với cô ta và 35 đồng phạm. Giới chức cũng đang tìm cách thu hồi hơn 100 triệu USD tài sản mà Guo và các đồng phạm thu được thông qua những hoạt động phi pháp. Những tài sản này gồm bất động sản, xe sang và trực thăng.
Trong đại dịch Covid-19, các tổ hợp lừa đảo như ở Bamban đã xuất hiện trên khắp Đông Nam Á. Chúng tạo ra hàng chục tỷ USD lợi nhuận bất hợp pháp mỗi năm và sử dụng hàng trăm nghìn lao động, một số là nạn nhân buôn người và bị giam bằng vũ lực. Những người trốn thoát hoặc được giải cứu cho biết họ bị đe dọa và sợ hãi đến mức không dám báo cho giới chức.
Hầu hết kẻ lừa đảo bên trong khu Bamban làm việc ở đó tự nguyện, nhưng vẫn có một số người bị bắt ép. Họ thường bị mắc kẹt bởi các khoản nợ với chủ lao động.
Đầu năm 2024, chính quyền đã nhận được những thông tin quan trọng. Một người Malaysia tên Dylan Lim đã liên lạc với đại sứ quán nước này tại Manila, nói rằng anh ta bị bạn lừa vào khu phức hợp tại Bamban và không được phép ra ngoài. Người đàn ông cho biết anh ta bị tước điện thoại và bị dọa rằng nếu muốn rời đi, anh ta phải làm việc tại đây trong 6 tháng.
Lim, 27 tuổi, cho hay anh ta đã được đào tạo trong 5 ngày về cách thực hiện một vụ lừa đảo “mổ lợn”. Lim được cấp một chiếc điện thoại di động và phải liên lạc với các nạn nhân thông qua ứng dụng nhắn tin WeChat và mạng xã hội QQ, hai nền tảng của Trung Quốc. Anh ta phải thuyết phục họ đầu tư vào các chương trình ngoại hối và dầu mỏ giả.
Theo lời Lim, anh ta đã dùng điện thoại để gửi tin nhắn bí mật cho tùy viên cảnh sát của đại sứ quán, người đã lần ra vị trí của Lim. Người này sau đó thông báo cho Ủy ban Chống Tội phạm có tổ chức của Tổng thống Philippines (PAOCC).
Các đặc vụ từ những đơn vị cảnh sát tinh nhuệ và hàng loạt cơ quan thực thi pháp luật khác đã tham gia vào cuộc đột kích ngày 13/3/2024. Khi đến nơi, họ thấy hàng trăm người gần lối vào, tay cầm đồ đạc, sẵn sàng bỏ chạy. Những tên tội phạm được báo trước và hơn 2.000 tên đã trốn thoát.
Đôi mắt Lim ngấn lệ khi cảnh sát đến ký túc xá. “Đôi lúc tôi nghĩ rằng có lẽ mình sẽ chết ở đó”, Lim nói.
Các đặc vụ đã lục soát khu phức hợp trong thời gian dài. Nhiều biệt thự sang trọng đang được xây dựng nhưng 4 căn dường như đã có người ở. Trong tầng hầm của một biệt thự, phía sau tủ đông, một bức tường giả che đi lối vào đường hầm bí mật dẫn sang ngôi nhà bên cạnh. Đường hầm này đã giúp những kẻ cầm đầu đường dây trốn thoát.
Cánh cửa dẫn vào đường hầm tẩu thoát của những kẻ dẫn đầu đường dây lừa đảo ở Bamban. Ảnh: WSJ
Các nghị sĩ Philippines đã triệu tập Guo để làm chứng tại cuộc điều tra của Thượng viện hồi tháng 5/2024. Sau khi tham dự một số phiên điều trần, cô ta biến mất. Guo bị đình chỉ chức thị trưởng vào tháng 6/2024. Vài tuần sau, tòa thị chính được sơn màu trắng trở lại.
Guo bỏ trốn vào một đêm cuối tháng 7/2024. Cô ta lên du thuyền tại một cảng ở Manila và bắt đầu hành trình đến Malaysia, đổi tàu hai lần trên đường đi và lênh đênh trên biển trong thời gian dài. Từ đó, cô ta vào Singapore và rồi đi tiếp đến Indonesia.
Sau hơn một tháng Guo lẩn trốn, giới chức đã bắt được cô ta tại Jakarta và dẫn độ về Manila. Cô ta hiện ngồi tù chờ xét xử với hàng loạt tội danh, như buôn người, tham nhũng và đang bị điều tra về nhiều tội danh khác.
Thiếu tá cảnh sát Jessie James Domingo, người tiếp quản vị trí cảnh sát trưởng tạm quyền của Bamban sau khi Guo bị đình chỉ chức vụ, cho hay quy mô đầy đủ của tội ác cô ta gây ra vẫn chưa rõ ràng.
“Chúng tôi đang trong quá trình kết nối các manh mối”, ông nói.
Minh Anh