Ngày 3/10/2025, theo Chinadaily, hơn 20 biên tập viên và nhà xuất bản đến từ 19 quốc gia, thành viên của Mạng lưới tin tức châu Á đã cùng các nhà hoạch định chính sách và lãnh đạo doanh nghiệp tham dự tọa đàm tại Phòng Thương mại và Công nghiệp Hàn Quốc. Hội nghị, diễn ra ngày 2/10 ở Seoul, tập trung thảo luận con đường phát triển và hợp tác khu vực trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động.
Châu Á trước “cuộc khủng hoảng hội tụ”: Thời khắc định hình trật tự mới
Với chủ đề “Đối thoại châu Á: Thay đổi trật tự thương mại và Đoàn kết khu vực”, Diễn đàn HIT của The Korea Herald tại Seoul diễn ra trong bối cảnh thế giới đầy biến động: căng thẳng thương mại leo thang, chuỗi cung ứng toàn cầu tái cấu trúc, cạnh tranh địa chính trị ngày càng khốc liệt và cán cân an ninh thay đổi nhanh chóng. Giữa những thách thức này, các biên tập viên và học giả hàng đầu khu vực nhấn mạnh rằng tương lai của châu Á sẽ không còn được định hình bởi các cường quốc bên ngoài, mà bởi chính sự đoàn kết, tiếng nói chung và khả năng xây dựng trật tự khu vực của các quốc gia châu Á.
Trong bài phát biểu tại Diễn đàn HIT ở Seoul, Thủ tướng Hàn Quốc Kim Min-seok đã vẽ nên một bức tranh thẳng thắn nhưng đầy tính cảnh tỉnh: thế giới đang bước vào một “cuộc khủng hoảng hội tụ”. Khái niệm này không chỉ là sự liệt kê hàng loạt thách thức – từ suy giảm kinh tế toàn cầu, căng thẳng địa chính trị, sự đứt gãy của chuỗi cung ứng, cho đến cuộc cách mạng AI và chuyển đổi năng lượng – mà còn phản ánh một thực tế: các khủng hoảng này không diễn ra riêng lẻ, mà đang giao thoa, cộng hưởng và tạo nên những sức ép mang tính hệ thống.
Điều quan trọng trong phát biểu của ông Kim nằm ở thông điệp rằng “không quốc gia nào có thể đơn độc vượt qua”. Đây không chỉ là lời kêu gọi hợp tác toàn cầu, mà còn là sự khẳng định vai trò trung tâm của châu Á trong việc định hình một trật tự mới. Với việc chiếm gần một nửa GDP thế giới, châu Á đã chuyển từ vị thế “công xưởng toàn cầu” sang “trụ cột tăng trưởng và sáng tạo” của kinh tế quốc tế.
Tuy nhiên, nghịch lý là khu vực này cũng đang là tâm điểm của những cạnh tranh địa chính trị quyết liệt nhất: sự đối đầu Mỹ – Trung, những tranh chấp lãnh thổ và an ninh biển, hay sự nổi lên của các “liên minh nhỏ” trong lĩnh vực công nghệ và thương mại. Nếu không xử lý khéo léo, châu Á có nguy cơ trở thành “điểm nóng xung đột” thay vì “điểm tựa hợp tác”.
Thông điệp của Seoul vì thế có hai tầng ý nghĩa chiến lược. Thứ nhất, đó là lời nhắc nhở rằng châu Á cần tự tin và tự chủ hơn trong việc định hình luật chơi. Sự phụ thuộc vào các cường quốc bên ngoài – dù là Mỹ hay Trung Quốc – sẽ khiến khu vực bị cuốn vào vòng xoáy phân cực. Thứ hai, đó là lời kêu gọi tăng cường những cơ chế hợp tác khu vực dựa trên sự đồng thuận và lợi ích chung, từ ASEAN, RCEP cho tới các diễn đàn đối thoại mới như chính Diễn đàn HIT.
Vấn đề đặt ra là: liệu các quốc gia châu Á có đủ niềm tin và ý chí chính trị để vượt lên trên những khác biệt nội bộ và xây dựng một “tầm nhìn chung” cho khu vực? Hay họ sẽ tiếp tục hành xử theo logic “cạnh tranh – liên minh”, vô tình củng cố thế đối đầu của các siêu cường?
“Cuộc khủng hoảng hội tụ” mà ông Kim đề cập có thể là mối đe dọa, nhưng cũng là cơ hội. Nó buộc các quốc gia châu Á phải nhìn nhận rằng đoàn kết không còn là khẩu hiệu ngoại giao, mà là điều kiện sinh tồn. Trong một thế giới ngày càng đa cực, châu Á có thể lựa chọn trở thành tâm điểm của sự hợp tác và ổn định toàn cầu – hoặc ngược lại, thành chiến trường thử nghiệm cho những xung đột thế kỷ XXI.
Thông điệp từ Seoul không chỉ là cảnh báo về khủng hoảng, mà còn là lời nhắc nhở rằng châu Á đang đứng ở ngã rẽ: hoặc trở thành trung tâm mới của hợp tác và ổn định toàn cầu, hoặc bị cuốn vào vòng xoáy phân cực và cạnh tranh cường quốc. Vai trò của các thể chế khu vực, cũng như khả năng các quốc gia dung hòa lợi ích để định hình một trật tự thương mại và an ninh mới, sẽ quyết định liệu châu Á có thể biến “khủng hoảng hội tụ” thành cơ hội hay không.
Thế Nguyễn