Ngày 3/10/2025, Reuters đưa tin, trong cuộc họp trước kỳ nghỉ lễ Tạ ơn Chuseok, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung đã kêu gọi Triều Tiên nối lại các cuộc đoàn tụ gia đình ly tán từ Chiến tranh Triều Tiên (1950-1953). Lời đề nghị mang tính nhân đạo này được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng liên Triều vẫn kéo dài, cho thấy Seoul muốn sử dụng hợp tác nhân đạo như bước đệm nhằm hạ nhiệt đối đầu và tìm kiếm cơ hội tái khởi động đối thoại.
Phát biểu trong chuyến thăm một hòn đảo biên giới với Triều Tiên, Tổng thống Lee Jae Myung nhấn mạnh rằng việc cho phép các gia đình bị ly tán được liên lạc, trao đổi thư từ là trách nhiệm nhân đạo và chính trị chung của cả hai miền. Theo Bộ Thống nhất Hàn Quốc, hiện có khoảng 36.000 người Hàn Quốc đăng ký mong muốn được gặp lại thân nhân ở Triều Tiên. Tuy nhiên, hy vọng đoàn tụ ngày càng mong manh khi các kênh đối thoại liên Triều rơi vào bế tắc. Lần tổ chức đoàn tụ gần nhất diễn ra vào tháng 8/2018, trước khi bị gián đoạn bởi quan hệ căng thẳng. Thậm chí, vào tháng 2 năm nay, Triều Tiên đã tháo dỡ cơ sở từng dùng cho đoàn tụ, động thái bị xem là dấu hiệu tiêu cực về triển vọng đối thoại.
Giới phân tích nhận định, lời kêu gọi của ông Lee không chỉ mang tính nhân đạo mà còn hàm chứa thông điệp chiến lược: Seoul muốn thử mở một cánh cửa hợp tác nhỏ bé trong bối cảnh bế tắc lớn hơn về an ninh khu vực. Việc nối lại đoàn tụ gia đình, nếu thành hiện thực, có thể trở thành “van xả áp” giữa hai miền, qua đó gián tiếp tạo tiền đề cho các cuộc thảo luận khó khăn hơn về chương trình hạt nhân Triều Tiên, cấm vận quốc tế và cân bằng ảnh hưởng Mỹ – Trung trên bán đảo. Tuy nhiên, triển vọng này vẫn mờ nhạt khi Bình Nhưỡng tiếp tục ưu tiên củng cố quốc phòng, còn các nỗ lực ngoại giao đa phương chưa có dấu hiệu đột phá.
Kịch bản tương lai có thể phân hóa thành hai hướng: trong trường hợp lạc quan, Triều Tiên đáp lại thiện chí của Hàn Quốc, coi hợp tác nhân đạo là bước đệm để cải thiện lòng tin, mở đường cho đàm phán sâu hơn. Ngược lại, nếu Bình Nhưỡng duy trì thái độ cứng rắn, việc Seoul thúc đẩy nhân đạo sẽ chỉ dừng lại ở nỗ lực đơn phương, còn căng thẳng trên bán đảo tiếp tục leo thang. Trong cả hai trường hợp, vấn đề gia đình ly tán vẫn là vết thương lịch sử chưa lành, phản ánh mối quan hệ chằng chịt giữa nhân đạo và chính trị trong bài toán an ninh Đông Bắc Á.
Thế Nguyễn