Ngày 2/10/2025, Đại sứ quán Trung Quốc tại Bangkok thông qua phát ngôn viên của mình trên mạng xã hội Facebook đã bác bỏ mạnh mẽ các thông tin cho rằng Bắc Kinh cung cấp thiết bị quân sự cho Campuchia trong bối cảnh căng thẳng biên giới giữa Thái Lan và Campuchia leo thang. Động thái này cho thấy Trung Quốc muốn phủ nhận mọi liên hệ trực tiếp với cuộc xung đột, đồng thời phản ánh sự nhạy cảm của vấn đề an ninh khu vực Đông Nam Á trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng gia tăng.
Cuộc tranh cãi leo thang sau khi tờ The New York Times đăng tải một bài báo, trong đó nhận định rằng mặc dù “Trung Quốc đóng vai trò tích cực trong nỗ lực thúc đẩy lệnh ngừng bắn giữa Thái Lan và Campuchia”, song các báo cáo liên quan đến việc Bắc Kinh bị cáo buộc vận chuyển vũ khí lại “làm phức tạp thêm nỗ lực tự định vị mình như một trung gian hòa bình trung lập ở Đông Nam Á”.
Khi được hỏi về các thông tin cho rằng Campuchia đã sử dụng tên lửa do Trung Quốc sản xuất trong các cuộc đụng độ biên giới, phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc tại Bangkok khẳng định Bắc Kinh luôn nỗ lực giảm leo thang căng thẳng với tư cách là “một láng giềng thân thiện của cả hai nước” kể từ khi xung đột nổ ra.
“TQ không gửi bất kỳ thiết bị quân sự nào cho Campuchia để sử dụng trong các cuộc đụng độ biên giới Thái Lan – Campuchia. Các khí tài quân sự của Campuchia có nguồn gốc từ các dự án hợp tác song phương đã được triển khai từ trước,” tuyên bố viết.
Đại sứ quán nhấn mạnh Trung Quốc không có lợi ích trực tiếp trong tranh chấp biên giới, đồng thời ủng hộ giải pháp chính trị do ASEAN dẫn dắt thông qua “Phương thức ASEAN”. Bắc Kinh cũng bày tỏ sẵn sàng hợp tác với Thái Lan, Campuchia, Malaysia và các đối tác khu vực nhằm thúc đẩy một lệnh ngừng bắn bền vững.
Tuyên bố khép lại bằng thông điệp: “Chúng tôi kêu gọi các bên liên quan đặt lợi ích hòa bình, ổn định khu vực và phúc lợi của người dân lên hàng đầu, hành động một cách tích cực và mang tính xây dựng, thay vì cố tình lan truyền tin tức sai lệch và kích động hỗn loạn.”
Các quan chức Thái Lan lên tiếng
Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan, Tướng Nattaphon Nakpanit, đã bác bỏ thông tin trên The New York Times là “tin cũ”, đồng thời nhắc lại rằng ông từng đề cập đến vấn đề này với báo giới từ đầu tháng 2. Ông giải thích việc Trung Quốc hỗ trợ vũ khí cho Campuchia vốn diễn ra trước cuộc xung đột hiện nay và được coi là một phần trong quan hệ hợp tác quốc phòng bình thường giữa hai nước.
“Vào thời điểm đó, không có xung đột nào giữa Thái Lan và Campuchia,” Tướng Nattaphon nhấn mạnh. “Nhưng trong bối cảnh căng thẳng như hiện nay, tôi tin rằng Trung Quốc sẽ xử lý vấn đề một cách thận trọng.”
Một tàu chiến Trung Quốc cập cảng một căn cứ hải quân trong lễ khánh thành chính thức Căn cứ Hải quân Ream ở Sihanoukville, phía tây nam Phnom Penh, Campuchia, Thứ Bảy, ngày 5 tháng 4 năm 2025. (Ảnh AP/Heng Sinith)
Khi được hỏi liệu Trung Quốc có gửi thêm vũ khí cho Campuchia trong thời gian gần đây hay không, Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan cho biết các báo cáo tình báo không ghi nhận bất kỳ chuyến hàng nào như vậy. Ông thừa nhận một số thiết bị có thể vẫn còn ở Campuchia sau các cuộc tập trận chung, song nước này không công khai chi tiết – khác với Thái Lan, nơi phần lớn thông tin quốc phòng được công bố rộng rãi do chịu sự giám sát của quốc hội.
Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Sihasak Phuangketkeow thể hiện lập trường thận trọng, cho biết ông sẽ tham vấn trực tiếp với Đại sứ quán Trung Quốc trước khi đưa ra kết luận. Ông cũng lưu ý rằng hợp tác quốc phòng giữa các quốc gia là thông lệ phổ biến trong quan hệ quốc tế và không nhất thiết đồng nghĩa với việc Trung Quốc can dự vào căng thẳng biên giới hiện tại.
Cuộc tranh cãi xung quanh nghi vấn Trung Quốc cung cấp vũ khí cho Campuchia không chỉ phản ánh sự phức tạp trong quan hệ an ninh khu vực, mà còn cho thấy những thách thức đối với hình ảnh “trung gian hòa giải” mà Bắc Kinh đang cố gắng xây dựng ở Đông Nam Á. Phản ứng thận trọng của cả Thái Lan và Campuchia, cùng sự nhấn mạnh vai trò của ASEAN trong việc tìm kiếm giải pháp, cho thấy các quốc gia trong khu vực vẫn ưu tiên duy trì kênh đối thoại đa phương để kiểm soát khủng hoảng. Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt, cách thức Trung Quốc xử lý vấn đề này sẽ có tác động lâu dài đến niềm tin của các nước láng giềng và đến cục diện an ninh của toàn bộ khu vực.
Trong bức tranh lớn hơn, ASEAN đang phải đóng vai trò cân bằng tinh tế giữa ảnh hưởng của Trung Quốc và Mỹ, qua đó duy trì tính trung lập chiến lược và củng cố vị thế là nhân tố trung tâm trong kiến trúc an ninh khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Thế Nguyễn